Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын зөвлөх А.Баттөр Бүсийн зарим орны Сонгуулийн төв байгууллагын ахлах албан тушаалтнуудын туршлага солилцох уулзалт, семинарт оролцож буй Киргиз, Лаос, Шри-Ланкийн төлөөлөгчдийг өнөөдөр хүлээн авч уулзлаа.
Монгол Улс, Лаост 2016 онд парламентын сонгууль болох бөгөөд энэ 2015 онд Киргиз, Шри-Ланкад сонгууль болсон байна. Болж өнгөрсөн болон удахгүй болох сонгуулийн үр дүн, хуваалцах туршлагын талаар чуулж зөвлөлдөхөөр эдгээр орны төлөөлөгчид Улаанбаатарт уулзан санал солилцож, туршлагаа хуваалцаж байгаа юм байна.
Уулзалтад Ардчилсан социалист Шри-Ланка Улсын Сонгуулийн тэргүүн дэд комиссар С.Аччутан, Тусгай комисар М.Мохамед, Бүгд Найрамдах Киргиз Улсын Сонгуулийн төв комиссын орлогч дарга Айнура Шаймкулова, тус комиссын мэдээлэл, технологийн менежер Улан Мурзаев, Бүгд Найрамдах Ардчилсан Лаос Ард Улсын Үндэсний Ассамблейн Эмэгтэй гишүүдийн ажлын албаны дарга Тависай Фасатан, Лаосын Үндэсний Ассамблейн Гадаад харилцааны газрын дарга Виянтависон Тэффачан нар оролцлоо.
Уулзалтын үеэр Ерөнхийлөгчийн Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын зөвлөх А.Баттөр бүс нутгийн зарим орны Сонгуулийн төв байгууллагын ахлах албан тушаалтнууд Монголд ирж сонгуулийн туршлага судалж байгааг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид танилцуулсан” гэлээ.
Тэрээр цааш нь хэлэхдээ “Монгол Улс 1990 оноос ардчилал, нээлттэй нийгмийг байгуулах цоо шинэ, амаргүй замыг сонгон тууштай замнаж, Монголын ард түмэн анхны чөлөөт, ардчилсан сонгууль явуулсны 25 жилийн ойг өнгөрсөн долдугаар сарын сүүлээр ёслол төгөлдөр тэмдэглэж, сонгуулийн ардчилсан түүхэн үйл явц, амжилт, туршлагаасаа дэлхийн олон улсад таниуллаа.
Ардчиллыг хөгжүүлж бэхжүүлэх чиглэлээр Монгол Улсын хийж хэрэгжүүлж байгаа үйл ажиллагаа дэлхийн олон нийтэд сайшаагдаж, өнгөрсөн 25 жилд хуримтлуулсан туршлага, ололт амжилтаа ардчиллыг эрхэмлэгч, шинэ тулгар хөгжиж байгаа улс орнуудтай хуваалцаж буй нь манай гадаад бодлогын нэг шинэ чиглэл болж байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачлагаар өөрийн орны гадаад бодлогыг бүс нутгийн хэмжээнд идэвхтэй явуулах, ардчилсан нийгэмд шилжсэн туршлагаа дэлхийн бусад улс оронтой хуваалцах зорилгоор 2013 онд Гадаад хэргийн яамны дэргэд Олон улсын хамтын ажиллагааны сан байгуулсан. Бүс нутагт ардчиллыг түлхүү хөгжүүлэх, бүсийн хэмжээнд ардчилсан сонгуулийн туршлагаасаа хуваалцан сонгууль удирддаг байгууллагууд хооронд мэдлэг, туршлагаа харилцан солилцох, шилдэг туршлагаа дэмжих шаардлага байсаар байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч өөрийн орны туршлагаас бусадтай хуваалцаж, та бүхнээс сурах зүйлээ ч сурна гэж хэлсэн. Манай сонгуулийн том ололт бол сонгуулийг автоматжуулсан системээр явуулдаг болсон явдал юм” гэлээ.
Ерөнхийлөгчийн зөвлөх А.Баттөр цаашид сонгуулийн байгууллагын чадавхийг тасралтгүй бэхжүүлэх зорилго бүхий Бүсийн сургалтын төв бий болгох, бүс нутгийн хэмжээнд сургалт, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх мөрийн хөтөлбөрийг боловсруулах эхлэлийг тавих чиглэлээр хамтран ажиллана гэдэгт найдаж буйгаа мөн хэлсэн юм.
Энэ үеэр Бүгд Найрамдах Киргиз Улсын Сонгуулийн төв комиссын орлогч дарга хатагтай Айнура Шаймкулова энэ оны аравдугаар сард болсон Киргизийн парламентын сонгуулийн талаар ярилаа. Тэрээр “Киргизэд Парламентын сонгуулийг чөлөөт, ардчилсан, ил тод хэлбэрээр явуулсан. Энэ сонгуульд санал тооллогын автомат систем ашигласан нь амжилттай болсон. Хэдийгээр сонгуулийн автоматжуулсан систем нь өртгийн хувьд үнэтэй боловч сонгуулийн үр дүн сонгогчдын сэтгэлд нийцэж, сонгуулийг шударга явуулсан нь хамгийн том ололт боллоо. Сонгуульд улс төрийн 14 нам оролцсоноос зургаа нь парламентад суудалтай болсон. Санал хураалт дууссанаас 2 цагийн дараа сонгуулийн дүн эцэслэн гарсан нь сонгуулийн автоматжуулсан системийн үр дүн юм. Сонгуулийн дүнг бүх намууд хүлээн зөвшөөрсөн. Сонгуулийн дараа нэг ч эсэргүүцэл, жагсаал, цуглаан болоогүй нь сонгууль ардчилсан, шударга, ил тод болж ард иргэдийн сэтгэлд бүрэн нийцсэнийг харууллаа. Киргизийн Ерөнхийлөгч сонгуулийн дүнд сэтгэл дүүрэн байгаа. Сонгуулийн дэвшилтэт технологийг хэрэглэснээр ийм үр дүнд хүрлээ. Ардчилал нь дүгнэж цэгнэшгүй их үнэтэй юм” хэмээлээ.
Шри-Ланкийн Сонгуулийн тэргүүн дэд комиссар С.Аччутан хэлэхдээ ”Монголд хийж байгаа бүс нутгийн зарим орны төлөөлөгчдийн уулзалтаар бид Монгол Улсын ардчилсан сонгуулийн хуримтлуулсан туршлага, ололт амжилтаас их зүйл олж мэдэж авч байна. Монголд сонгуулийн санал хураалтад сонгуулийн автоматжуулсан системийг бүрэн ашигладаг юм байна. Сонгогчдын фото зураг, хурууны хээг сонгогчдын нэрсийн жагсаалтад оруулж өгсөн нь их зөв болсон байна. Эндээс сонгуулийн үйл явц их боловсронгуй болсон нь харагдлаа. Шри-Ланкад иргэний үнэмлэхийн дугаарыг саналын хуудсанд оруулахаар бэлтгэл ажил хийж байна. Гэхдээ Монголынх шиг сонгогчдын фото зураг, хурууны хээг сонгогчдын нэрсийн жагсаалтад оруулах тоног төхөөрөмж, систем хараахан байхгүй. Үүнийг судалж үзнэ. Монголд сонгуулийн мажоритар, пропорциональ системийг холимог ашигладаг нь бас нэг давуу тал юм байна. Монголын сонгуулийн автоматжуулсан систем нь тэмдэглэсэн саналын хуудасны хуулбарыг давхар санах ойдоо хадгалдаг нь их чухал санагдлаа. Хэрэв сонгуулийн дүн эргэлзээтэй санагдвал саналын хуудасны фото хуулбарыг хэвлэж аваад дүнг гараар давхар тоолж баталгаажуулах бололцоотой нь Шри-Ланкийн хувьд хэрэгжүүлж болохуйц шилдэг туршлага байлаа. Ирэх жилүүдэд Шри-Ланкийн сонгуульд Монголын эдгээр тэргүүн туршлагыг нэвтрүүлэх боломж бий гэж найдаж байна” гэв.
Лаосын Үндэсний Ассамблейн Гадаад харилцааны газрын дарга Виянтависон Тэффачан “Лаос Улс ганц намтай, нэг тойрогт нэг мандатаар сонгууль явуулдаг нь Монголоос өөр юм. Гэхдээ сонгуулийн дүнг нэгтгэх ажилд сонгуулийн автоматжуулсан систем хэрэглэх нь их чухал болохыг семинараас олж мэдлээ. Монголын сонгууль ардчилсан, нээлттэй, ил тод болдог юм байна. Ирэх 2016 онд Лаосын Үндэсний Ассамблейн сонгууль болно. Монголоос олж мэдсэн туршлагаасаа тэр үед хэрэглэх бололцоо бий гэж бодож байна” гэлээ.
