"Дээд боловсролын санхүүжилт, суралцагчдын цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, нийгмийн баталгааны тухай" хуулийн төсөл
Та хуулийн төслийн саналаа tsagaan@president.mn, bayartsetseg@president.mn, хаягаар ирүүлнэ үү.
ТӨСӨЛ
МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН САНХҮҮЖИЛТ, СУРАЛЦАГЧДЫН
ЦАЛИН, ТЭТГЭЛЭГ, ТЭТГЭМЖ, НИЙГМИЙН
БАТАЛГААНЫ ТУХАЙ
201... оны .....дугаар сарын …. өдөр Улаанбаатар хот
НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ
1 дүгээр зүйл.Хуулийн зорилт
1.1. Энэхуулийн зорилт нь Монгол Улсын дээд боловсролыг санхүүжүүлэх, дээд боловсрол эзэмших суралцагчдад цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж олгох, тэдний нийгмийн баталгааг хангахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино.
2 дугаар зүйл. Дээд боловсролын санхүүжилт,
суралцагчдын цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, нийгмийн
баталгааны тухай хууль тогтоомж
2.1. Дээд боловсролын санхүүжилт, суралцагчдын цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, нийгмийн баталгааны тухай хууль тогтоомж нь энэ хууль болон хууль тогтоомжийн бусад актаас бүрдэнэ.
2.2. Энэхүү хууль нь Монгол Улсын дээд боловсролын сургалтын байгууллагад болон гадаадад дээд боловсрол эзэмшихээр суралцаж байгаа болон суралцаж төгсгөсөн Монгол Улсын иргэн, түүнчлэн гадаад орноос Монгол Улсад суралцагчид санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх, тэдний нийгмийн баталгааг хангах, дээд боловсролын сургалтын байгууллагыг санхүүжүүлэх, хөрөнгө оруулалт хийх, энэ ажлыг эрхлэх, зохицуулах, зуучлах, сурталчлах чиг үүрэг бүхий байгууллага, дээд боловсролыг санхүүжилт, хөрөнгө оруулалтаар дэмжих, байгууллага, иргэдээс суралцагчдад үйлчилгээ үзүүлэхүйл ажиллагааны нийтлэг зарчим, хэм хэмжээг тодорхойлно.
2.3. Монгол Улсын олон улсын гэрээнд энэ хуульд зааснаас өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө.
3 дугаар зүйл. Хуулийн нэр томъёоны тодорхойлолт
3.1. Энэ хуульд хэрэглэсэн дараах нэр томъёог дор дурдсан утгаар ойлгоно:
3.1.1 “Дээд боловсролын сургалтын байгууллага” гэж Боловсролынтухай хуулийн 15 дугаар зүйлд тодорхойлсон байгууллагыг;
3.1.2. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын “суралцагч” гэж Дээд боловсролын тухай хуулийн 15 дугаар зүйлд тодорхойлсон этгээдийг;
3.1.3. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын “сургалтын төлбөр” гэж Боловсролын тухай хуулийн 34, 36 дугаар зүйлд заасан эрх бүхий байгууллагаас тогтоосон суралцагчийн төлөх төлбөрийн хэмжээг;
3.1.4. “Суралцагчийн цалин” гэж суралцагчаас мэдлэг, боловсрол олж авахад зарцуулсан хөдөлмөрийг үнэлж олгох мөнгөнурамшууллыг;
3.1.5. “Суралцагчийн тэтгэлэг” гэж суралцагчийнсургалтын төлбөр, суралцах, судалгааны ажилтай холбогдох бусад зардлыг санхүүжүүлэхэд зориулан буцалтгүй олгох мөнгөн урамшууллыг;
3.1.6. “Суралцагчийн тэтгэмж” гэж дээд боловсролын сургалтын байгууллагын суралцагчийн амьжиргааны зардалд зориулан олгох буцалтгүй тусламжийг;
3.1.7. “Сургалтын зээл” гэж Дээд боловсролын тухай хуулийн 7 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу элсэн суралцаж буй иргэдийн сургалтын төлбөр, суралцах хугацаанд нь амьжиргааны зардлыг санхүүжүүлэхэд зориулан хөнгөлөлттэй нөхцлөөр олгох зээлийг.
ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН САНХҮҮЖИЛТ, СУРАЛЦАГЧДЫН САНХҮҮГИЙН ДЭМЖЛЭГИЙН ТОГТОЛЦОО
4 дүгээр зүйл. Дээд боловсролыг санхүүжүүлэх, суралцагчдад
санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэхэд баримтлах зарчим
4.1. Дээд боловсролыг санхүүжүүлэх, суралцагчдад санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэхэд дараах зарчмыг баримтална:
4.1.1 Дээд боловсролыг санхүүжүүлэх үүргийг төр, суралцагч, ажил олгогчид, дээд боловсролын сургалтын байгууллага хуваалцах;
4.1.2. Дээд боловсролыг санхүүжүүлэх, суралцагчдад санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх үйл ажиллагаа нь сургалтын чанар, шударга өрсөлдөөнийг дэмжиж байх;
4.1.3. Суралцагч нь өөрт олгогдсон санхүүгийн дэмжлэгийг зориулалтын дагуу чанартай үйлчилгээг сонгож ашиглах боломжтой байх;
4.1.4. Санхүүгийн дэмжлэг нь суралцагчийн амжилттай сурах, эзэмшсэн мэдлэг, чадвараа үр дүнтэй ашиглах боломж чадварт нийцэж байх;
4.1.5. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага болон суралцагчдад зориулсан зээлийн нөхцөл нь хөнгөлөлттэй, нийгмийн үр өгөөжийг дээшлүүлэхэд чиглэсэн байх.
4.2. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь эрдмийн эрх чөлөөг хэрэгжүүлэх, үндсэн үйл ажиллагааныхаа бие даасан байдлыг хангахад шаардлагатай өмч хөрөнгө, санхүүжилтийг захиран зарцуулах талаар дараах эрхийг эдэлнэ:
4.2.1. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагад шилжүүлсэн өмч хөрөнгө, санхүүгийн эх үүсвэрийг чиг үүргийнхээ дагуу хуулийн хүрээнд бие даан захиран зарцуулна;
4.2.2. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын мэдэлд шилжүүлсэн газар, үл хөдлөх болон бусад хөрөнгө нь халдашгүй бөгөөд түүнийгхуульд зааснаас бусад тохиолдолд хураан авах, зориулалтыг өөрчлөхийг хориглоно;
4.2.3. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь өөрийн үндсэн үйл ажиллагааг дэмжих зорилгоор аж ахуйн үйл ажиллагаа эрхэлж, хөрөнгө босгох, ашигтай хувьцааг эзэмших хөрөнгө оруулалт хийх эрхтэй байна.
4.3. Дээд боловсролыг санхүүжүүлэх, суралцагчдын тэтгэлэг, тэтгэмж, нийгмийн баталгааг хангах үйл ажиллагаа нь дараах хориглолт, хязгаарлалтыг зөрчиж болохгүй:
4.3.1.Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь үйл ажиллагаа нь нээлттэй биш, хөрөнгө орлогын эх үүсвэр нь тодорхойгүй, согтууруулах ундаа, мансууруулах бодис, хүн, байгаль орчинд халтай үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхэлдэг байгууллага, аж ахуйн нэгжээс хандив, тусламж авах, тэднийг сурталчлах, дэмжих, хувьцааг нь худалдан авахыг хориглоно.
4.3.2. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь улс төр, шашны байгууллагаас тусламж, хандив авах, улс төрийн намыг хөрөнгө, үйл ажиллагаагаар дэмжиж ажиллахыг хориглоно.
4.3.3. Суралцагчдад төрөөс санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх, түүнийг хөнгөлөх, чөлөөлөх, хүчингүй болгох агуулгатай сонгуулийн амлалт өгөхийг хориглоно.
5 дугаар зүйл. Дээд боловсролын санхүүжилт
5.1. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын санхүүжилт нь дараах эх үүсвэрээс бүрдэнэ:
5.1.1. үүсгэн байгуулагчаас шилжүүлсэн хөрөнгө;
5.1.2. улсын төсөв;
5.1.3. эрдэм шинжилгээ,судалгааны ажлынсанхүүжилт;
5.1.4. сургалтын төлбөр;
5.1.5. гэрээт ажил үйлчилгээ, аж ахуйн бусад үйл ажиллагааны орлого;
5.1.6. аж ахуйн нэгжээс эдийн засгийн сонирхолгүйгээр шилжүүлсэн хөрөнгө (endowment)-ийг эргэлтэнд оруулсанболон хувьцаа борлуулсны орлого;
5.1.7. аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдийн хандив, бэлэг;
5.1.8. зээл;
5.1.9. эзэмшсэн болон борлуулсан хувьцааны ашиг, орлого;
5.1.10. бусад эх үүсвэр.
5.2. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь бүх орлогоо санхүүгийн нэгдсэн тайланд тусгаж, зориулалтын дагуу ашиглана.
5.3. Дээд боловсролын санхүүжилтэд дараах зориулалтаар улсын төсвөөс зарцуулах хөрөнгийг Засгийн Газрын тусгай сангийн тухай хуульд заасан санд төвлөрүүлэн хуваарилж зохицуулна:
5.3.1. Төрийн өмчийн дээд боловсролын сургалтын байгууллагын тогтмол зардал, Боловсролын тухай хуулийн 43.1.4–т заасан зардлыг санхүүжүүлэхэд зарцуулах хөрөнгө;
5.3.2. Засгийн газраас тодорхойлсон чиглэл, шаардлагад нийцүүлэн сонгон шалгаруулсан хөтөлбөр, төсөл;
5.3.3. Засгийн газраас тогтоосон журмын дагуу суралцагчдад үзүүлэх санхүүгийн дэмжлэгт зориулан улсын төсвөөс хуваарилсан хөрөнгө;
5.3.4. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын багш нарын мэргэшлийг дээшлүүлэх, давтан бэлтгэх зардал.
5.4. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагуудад энэхүү хуулийн 5.3.1, 5.3.2 – т заасан зориулалтаар улсын төсвөөс санхүүжүүлэх хөрөнгийн нийлбэр хэмжээ нь дээд боловсролын салбарын нийт орлогын 20 хувиас багагүй байна.
5.5. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын үндсэн чиг үүргээ гүйцэтгэхэд шаардлагатай зориулалтын барилга байгууламж, техник, тоног төхөөрөмжөөр хангах, шинэчлэх, өргөтгөхтэй холбогдох хөрөнгө оруулалтыг бүрдүүлэх үүргийг үүсгэн байгуулагч хариуцна.
5.6. Төрийн өмчийн дээд боловсролын байгууллагын үндсэн хөрөнгийг бүрдүүлэх, шинэчлэх, өргөтгөхтэй холбогдох хөрөнгө оруулалтыг улсын төсвөөс санхүүжүүлнэ.
5.7. Энэ хуулийн 5.3., 5.4.-д заасны дагуу санхүүжилт, санхүүгийн дэмжлэг авсан дээд боловсролын сургалтын бүх байгууллага жил бүр санхүүгийн аудитын үнэлгээ хийлгэж, хөрөнгийн зарцуулалт, үр дүнгийн тайланг нийтэд ил байлгана.
5.8. Энэ хуулийн 5.3.2 – т заасан нөхцлөөр санхүүжүүлэх дээд боловсролын сургалтынбайгууллагыг сонгон шалгаруулахад дараах шаардлагыг харгалзана:
5.8.1. Энэхүү хөрөнгийг үр ашигтай зарцуулах бүтэц, хариуцлагын тогтолцоо бүрдүүлсэн, үйл ажиллагааныхаа чанарын төвшинд хөндлөнгийн үнэлгээ хийлгэж баталгаажуулсан,
5.8.2. Төгсгөгчдийнх нь ажил эрхлэлт өсөн нэмэгдсэн,
5.8.3. Суралцагчдын сурлагын үнэлгээний бодитой байдал, шийдвэр гаргах үйл явцын ил тод байдлыг хангасан,
5.8.4. Суралцагчдад санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх, ажлын байр, хөдөлмөр эрхлэлтийн талаар мэдээлэл хүргэх, сурталчлах, зуучлах ажлыг хариуцан гүйцэтгэх чиг үүрэг бүхий алба, нэгжийн үйл ажиллагаа нь тогтворжсон,
5.8.5. Удирдлагын мэдээлэл, бүртгэлийн тогтолцоо бүрдүүлсэн,
5.8.6. Өөрийн сургуулийн суралцагчдад тэтгэлэг, тусламж үзүүлж хэвшсэн, үүнд шаардагдах хөрөнгийн тогтсон эх үүсвэртэй,
5.8.7.Суралцагчидтай сургалтын төлбөр, хураамжийг төлөх гэрээний хариуцлага хүлээх тогтолцоо хэвшсэн,
5.8.8. Дээд боловсролын үйлчилгээний чанарыг сургалтын бусад байгууллагатай харилцан хүлээн зөвшөөрч кредитийг дүйцүүлэх, шилжүүлэх, харилцан тооцох талаар нэгдсэн бүртгэл, зохицуулалтад хамрагдсан,
5.8.9. Сургалтын төлбөрийн хэмжээг тогтвортой байлгах, зайлшгүй шаардлагатай тохиолдолд инфляцийн төвшнөөс илүүгээр нэмэгдүүлэхгүй байх үүргийг хэрэгжүүлэхээ баталгаажуулсан,
5.8.10. Сургалтын төлбөр хийх нөхцлийг уян хатан байлгах боломж бүрдүүлсэн.
5.9. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь эдийн засаг, санхүү, нягтлан бодох бүртгэл, суралцагчдын сургалтын төлбөр, цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, нийгмийн баталгаатай холбогдох мэдээллийн цахим сантай байх бөгөөд мэдээлэл нь олон нийтэд нээлттэй, ил тод байна.
6 дугаар зүйл. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын
суралцагчдад санхүүгийн дэмжлэг олгох, нийгмийн
баталгааг хангах зорилго
6.1. Төрөөс дээд боловсролын сургалтын байгууллагын суралцагчдад цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж олгох, тэдний нийгмийн баталгааг хангах нь дараах зорилгыг хэрэгжүүлэхэд чиглэнэ:
6.1.1. Суралцагчид чанартай боловсрол, мэргэжил эзэмшихэд шаардлагатай хөрөнгийн дэмжлэг, урамшуулал, нийгмийн үйлчилгээний олон төрлийн эх үүсвэрийг бий болгох,
6.1.2. Орлого багатай, өнчин, хөгжлийн бэрхшээлтэй суралцагчдад зохих тэтгэмж олгох замаар тэдний сурах, судалгаа шинжилгээний ажил эрхлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх,
6.1.2. Дээд боловсролын чанар, үр ашгийг дээшлүүлэх.
7 дугаар зүйл. Төрөөс санхүүгийн дэмжлэг авах суралцагчдад
тавих нийтлэг шаардлага
7.1. Сургалтын тэтгэлгийг дараах шаардлагын аль нэгийг хангасан суралцагчид олгоно:
7.1.1. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын суралцагч элсүүлэх шаардлагыг бүрэн хангасан, суралцах чадвар, идэвх санаачлага, төлөвшлөө илтгэн харуулсан,
7.1.2. Монгол Улсыг төлөөлөн энхийг сахиулах зэрэг тусгай албанд хүчин зүтгэсэн, нийтийн тусын тулд сайн дурын хөдөлгөөнд биечлэн оролцсон;
7.1.3. Тодорхой мэргэжлийн чиглэлээр суралцаж, тогтоосон газар нутагт ажиллах гэрээний нөхцлийг хүлээн зөвшөөрсөн.
7.2. Сургалтын тэтгэмжийг дараах шаардлагыг хангасан суралцагчид олгоно:
7.2.1. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын суралцагч элсүүлэх шаардлагыг бүрэн хангасан, суралцах чадвар, идэвх санаачлага, төлөвшлөө илтгэн харуулсан,
7.2.2. Хөгжлийн бэрхшээлийн төвшингээ мэргэжлийн байгууллагаар тогтоолгосон,
7.2.3. Орлогын хэмжээгээ холбогдох байгууллагаар тодорхойлуулж, баталгаажуулсан.
7.3. Улсын төсвийн санхүүжүүлэлттэй сургалтын хөнгөлөлттэй зээлийг дараах шаардлагыг хангасан суралцагчид олгоно:
7.3.1. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын суралцагч элсүүлэх шаардлагыг хангасан, сургалтын хөтөлбөрийг бүрэн эзэмших чадвар, идэвх санаачлага, төлөвшлөө илтгэн харуулсан,
7.3.2. Суралцахад шаардагдах зардлын өөрийн хариуцах хэсгийг төлөх бусад эх үүсвэрийг бүрдүүлсэн.
7.4. Боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас гаргасан жагсаалтад хамрагдсан гадаадын дээд боловсролын сургалтын байгууллагад хувийн зардлаар амжилттай суралцан төгсгөж эх орондоо ирээд тогтвор суурьшилтай, үр бүтээлтэй ажиллаж буй иргэнд суралцах хугацаандаа гаргасан зардлын тодорхой хувийг төрөөс буцаан олгож болно.
7.4.1. Гадаад орны дээд боловсролын сургалтын байгууллагад хувийн зардлаар суралцаж төгсгөсөн Монгол Улсын иргэнд зардлын тодорхой хэсгийг буцаан олгох журмыг Засгийн Газар батална.
7.5. Монгол Улсын дээд боловсролын сургалтын байгууллагад суралцах гадаадын иргэдэд цалин, тэтгэлэг, тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх нөхцөл, журмыг Монгол Улсын олон улсын гэрээ, хэлэлцээрт өөрөөр заагаагүй бол Засгийн газраас тогтооно.
8дугаар зүйл.Дээд боловсролынсургалтын байгууллагын
суралцагчдад үзүүлэх санхүүгийн дэмжлэгийн хэлбэр
8.1. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагад суралцагчдын сургалтын төлбөр, суралцах, судалгаа хийхтэй холбогдсон бусад зардал, суралцах хугацааны амьжиргааны зардлыг санхүүжүүлэх зориулалтаар олгох санхүүгийн дэмжлэг нь цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, мөнгөн урамшуулал, зээл зэрэг төрөлтэй байна.
8.2. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын суралцагчдад төрөөсүзүүлэх санхүүгийн дэмжлэгийг хэрхэн хүргэх журмыг Засгийн Газар батална.
8.3. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын суралцагчдынсургалтын төлбөр, суралцахтай холбогдох бусад зардлыг санхүүжүүлэхэд зориулан улсын төсвөөс олгох тэтгэлэг нь цалин, нэрэмжит тэтгэлэг, тусгай тэтгэлэг зэрэг хэлбэртэй байна.
8.3.1. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагад зохих шалгуур үзүүлэлтийг ханган өдрийн ангид суралцаж буй суралцагчид цалинолгоно. Хичээлийн нэг жилд олгох цалин нь 10 сарын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний 50 хувьтай тэнцэх хэмжээтэй байна. Цалинг суралцах хугацаанд нь суралцагч нэг бүрт сар бүр олгоно. Суралцагчид олгох цалин нь тухайн суралцагчийг сургуулиа төгсгөх хүртэл анхны нөхцлөөрөө үргэлжилнэ.
8.3.1.1. Дээд боловсролын сургалтын байгуулагын өдрийн ангид суралцагчийн цалингийн эх үүсвэр нь Хүний хөгжлийн сангийн хөрөнгө байна.
8.3.2. Онцгой амжилт гаргасан магистрант, докторантад Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит тэтгэлэг, бакалаврын зэргийн оюутанд Засгийн Газрын нэрэмжит тэтгэлэг олгоно.
8.3.3. Сурлагын өндөр амжилт гарган суралцаж буй суралцагчид, тодорхой шалгуур хангасан дээд боловсролын сургалтын байгууллагад болон Засгийн газраас тодорхойлсон эрэлт ихтэй мэргэжлээр суралцагчдад урамшууллын тэтгэлэг олгоно.
8.3.4. Монгол Улсыг төлөөлөн энхийг сахиулах болон төр, засгаас тусгайлан дэмжихээр тодорхойлсон албанд хүчин зүтгэсэн, нийтийн тусын тулд сайн дурын хөдөлгөөнд биечлэн оролцсониргэнд дээд боловсрол эзэмшихэд нь зориулан түүний сургалтын төлбөр, суралцах хугацааны амьжиргааны зардлыг санхүүжүүлэх хэмжээний тусгай тэтгэлэг олгоно.
8.3.5. Засгийн газраас тодорхойлсон мэргэжлийн чиглэлээр суралцаж, тогтоосон газар нутагт ажиллах гэрээний нөхцлийг хүлээн зөвшөөрсөн суралцагчдад сургалтын төлбөрийнх нь нийт хэмжээтэй тэнцэх тэтгэлгийг олгож болно.
8.4. Орон нутгийн мэргэжилтэй ажилтны хэрэгцээг хангах зорилгоор нутгийн захиргааны байгууллагаас дээд боловсролын сургалтын байгууллагын суралцагчдад зориулсан санхүүгийн дэмжлэгийг олгож болно. Энэхүү дэмжлэгийн төрөл, хэмжээ, олгох нөхцөл, журмыг аймгийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал тогтоож, тухайн жилийн төсөвт тусган санхүүжүүлнэ.
8.5. Аж ахуйн нэгж, төрийн бус байгууллага, иргэд болон сургалтын байгууллага тодорхой нөхцөл, болзлыг хангасан суралцагчид өөрийн нэрэмжит тэтгэлэг олгож болно. Энэхүү тэтгэлэгийн болзол, нөхцлийг тэтгэлэг олгогч этгээд тогтооно.
8.6. Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч этгээд нь улс орны эдийн засаг, нийгмийн хөгжилд нэн эрэлттэй мэргэжлээр дээд боловсролын сургалтын байгууллагад суралцагчдад ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн тэтгэлэг олгоно. Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн тэтгэлэгт хамруулах мэргэжлийн чиглэл, тэтгэлгийн тоо, тэтгэлэг олгох журмыг боловсролын болон ашигт малтмалын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага батална.
8.7. Дээд боловсрол эзэмшихээр суралцаж байгаа өнчин, хөгжлийн бэрхшээлтэй, орлого багатай суралцагчийн амьжиргааны зардалд зориулан улсын төсвөөс тэтгэмж олгоно.
8.8. Гадаад оронд дээд боловсрол эзэмшихээр суралцаж буй, энэ хуулийн 7.1.1-т заасан шаардлагыг хангасан Монгол Улсын иргэдэд Засгийн газраас тогтоосон журмын дагуу тэтгэлэг, хөнгөлөлттэй зээл олгож болно.
8.8.1. Гадаадын нэр хүндтэй сургуульд Засгийн газраас тодорхойлсон мэргэжлээр амжилттай суралцан төгсгөж ирсэн Монгол Улсын иргэнд тодорхой урамшуулал олгож болно.
8.9. Суралцагчдад улсын төсөв, тусгай сангаас олгох цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, урамшууллын хэмжээ, түүнийг олгох журмыг Засгийн газар батална.
8.10. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын суралцагчийн сургалтын төлбөр, амьжиргааны зардалд зориулан хөнгөлөлттэй нөхцлөөр эргэн төлүүлэх зээлийн эх үүсвэрийг бүрдүүлэх, хүүгийн төлбөрийг бууруулахад улсын төсвөөс дэмжлэг үзүүлж болно. Үүнтэй холбогдох журмыг Улсын Их хурал тогтооно.
8.10.1. Суралцагчдад олгох сургалтын зээлийн нийт хэмжээ нь суралцах хугацааны сургалтын төлбөр, амьжиргааны зардлын нийлбэрээс хэтрэхгүй байна. Зээлийн эх үүсвэр, хүүгийн баталгааг улсын төсвөөс хариуцна. Зээлийг буцаан төлүүлэхдээ зээлдэгчийн амьжиргаанд ньдарамт үүсгэхгүйгээр суутгал хийхээр журамлана.
8.11. Суралцагчдын цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, урамшуулалд зориулан олгосон болон дээд боловсролын сургалтын байгууллагад шилжүүлсэн хөрөнгө, хандивын хэмжээгээр холбогдох байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэдийн татвар ногдох орлогыг Аж ахуйн нэгжийн болон Хүн амын орлогын албан татварын тухай хуульд зааснаар хорогдуулж тооцно.
9 дүгээр зүйл.Суралцагчдад санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх
ажлын зохион байгуулалт
9.1. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагадэлсэн суралцах шалгалтыг амжилттай өгч, тодорхой шалгуур, үзүүлэлтийг хангасан суралцагчдад цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, хөнгөлөлттэй зээл олгох үйл ажиллагаа нь нээлттэй байна.
9.2.Дээд боловсролыг санхүүжүүлэх, суралцагчдад үзүүлэх санхүүгийн дэмжлэгийн төлөвлөлт, хуваарилалтыг Засгийн газраас тогтоосон журмын дагуу боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага хариуцна.
9.3. Суралцагчдад цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж олгоход холбогдох гэрээ байгуулах, санхүүгийн болон зээлийн менежмент үйлчилгээг эрхлэн гүйцэтгэх байгууллага нь Сургалтын төрийн сан байна. Сургалтын төрийн сан нь шаардлага хангасан суралцагчдын санхүүгийн дэмжлэг хүссэн хүсэлтийг Засгийн газраас тогтоосон хуваарьт багтаан хянан шийдвэрлэнэ. Сургалтын төрийн сангийн үйл ажиллагаа нээлттэй, ил тод байна.
9.4. Төрөөс санхүүгийн дэмжлэг авсан суралцагчдын бүртгэл, мэдээллийн санг Сургалтын төрийн сан эрхэлнэ.
9.5. Улсын төсвийн оролцоотой олгосон сургалтын зээлийг хөнгөлөх, чөлөөлөх, хүчингүй болгох асуудлыг Монгол Улсын Их Хурал шийдвэрлэнэ.
9.6. Суралцагчдад төрөөс үзүүлэх санхүүгийн дэмжлэгийг бэлэн бус тооцоогоор цахим бүртгэл – картын систем ашиглан зориулалтын дагуу зарцуулахаар зохион байгуулна. Энэхүү дэмжлэгийн зарим хэсгийг тодорхой зориулалтаар ашиглах эрхийн бичиг хэлбэрээр олгож болно.
9.7. Суралцагч нь энэхүү дэмжлэгийг холбогдох нөхцөл, болзлын хүрээнд зориулалтаар нь захиран зарцуулахдаа энэ хуулийн 5.8.8-д дурдсан нэгдсэн бүртгэлд гишүүнээр элссэн сургуулиудаас хичээл сонгож, кредит цуглуулах төлбөрт хуваан ашиглаж болно.
9.7.1. Суралцагчийн цуглуулан тооцуулж болох кредитийг олгох сургуулийн нэгдсэн бүртгэлийг боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага удирдан хөтөлнө. Энэхүү нэгдсэн бүртгэлд элсэх сургуулиуд нь хоорондоо кредит шилжүүлэх, дүйцүүлэн тооцох гэрээ байгуулсан байна.
9.8. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь суралцагчид санхүүгийн дэмжлэг авах, хөдөлмөр эрхлэх асуудлаар мэдээлэл түгээх, мэргэжлийн туслалцаа үзүүлэх, зуучлах үүргийг хариуцсан нэгж ажиллуулна.
9.8.1. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын суралцагчдад санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх асуудал эрхэлсэн болон суралцагчдын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих нэгжийн үйл ажиллагааны үлгэрчилсэн журмыг боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага батална.
10 дугаар зүйл. Суралцагчдад нь санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх
сургалтын байгууллагад тавих шаардлага
10.1. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь энэ хуулийн 5.8-д заасан шаардлагыг хангаж, суралцагчдын санхүүгийн дэмжлэгийн асуудал эрхэлсэн нэгж ажиллуулна. Энэ нэгжийн үйл ажиллагааны журмыг сургуулийн Удирдах зөвлөл батална.
10.2. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь суралцагчдад санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх асуудал эрхэлсэн нэгж байгуулаагүй, сургалтын төлбөрийн хэмжээг нэмэгдүүлэхгүй байх үүргээ баталгаажуулаагүй тохиолдолд уг сургуульд суралцагчид төрөөс санхүүгийн дэмжлэг авах эрх эдлэхгүй.
10.3. Энэхүү нэгж нь суралцагчдад улсын төсвөөс болон бусад эх үүсвэрээс олгох санхүүгийн боломжит туслалцааны талаар байнгын мэдээлэл түгээж, цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, зээлийн гэрээ байгуулахад шаардагдах зөвлөгөө, лавлагаа, нотолгоо өгөх зэрэг үйлчилгээ үзүүлж, санхүүгийн дэмжлэгийг нэмэгдүүлэх хөтөлбөр, төсөл санаачлан хэрэгжүүлнэ.
10.4. Суралцагчдын цалин, тэтгэлэг, тэтгэмжийн асуудал эрхэлсэн нэгжийн үйл ажиллагааны явц, үр дүнд тухайн сургуулийн оюутны байгууллага, багш нарын зөвлөл, үйлдвэрчний эвлэл, сургуулийн дэргэдэх бусад төрийн бус байгууллага оролцох, хяналт тавих эрхтэй.
11 дүгээр зүйл. Санхүүгийн дэмжлэгийг хүргэхэд
цахим үйлчилгээ ашиглах
11.1. Суралцагчдын тэтгэлэг, тэтгэмжийн асуудал эрхэлсэн байгууллага нь суралцагчдад хүргэх цахим-үйлчилгээний жагсаалт, ашиглах нөхцөл, журмын тухай мэдээллийг нээлттэй, тэгш, хүртээмжтэй байлгана.
11.2. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага жил бүрийн санхүүжилт, хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөөнд цахим үйлчилгээтэй холбогдсон зардлыг тусгаж санхүүжүүлнэ.
11.3. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь үйлчилгээгээ цахим хэлбэрээр хүргэх нөхцөл, боломжийг бүрдүүлэхэд холбогдох талуудтай хамтран ажиллана.
11.4. Суралцагчдад зориулсан санхүүгийн үйлчилгээг цахим хэлбэрээр хүргэх ажлыг эрхлэх байгууллага нь шаардлагатай нууцлал, хамгаалалт, найдвартай ажиллагааг хангах, эрсдлийг бууруулах баталгаа бүрдүүлнэ.
11.5. Цахим үйлчилгээ эрхлэгч нь хэрэглэгчийн нууцлалыг алдагдуулсан, алдагдалд оруулсан тохиолдолд сургууль, суралцагчдыг эхний ээлжинд хохиролгүй болгож, холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу хариуцлага хүлээнэ.
ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
СУРАЛЦАГЧДЫН НИЙГМИЙН БАТАЛГААГ ХАНГАХ
12дугаарзүйл. Суралцагчдын нийгмийн баталгааг хангах үйл
ажиллагааны удирдлага, зохион байгуулалт
12.1. Дээд боловсролын суралцагчдад үзүүлэх санхүүгийн бус дэмжлэг нь суралцаж буй мэргэжлийн чиглэлээр интерншип (мэргэжлийн дадлага) хийх, цагийн хөдөлмөр эрхлэх боломж бүрдүүлэх, номын сан, байр, хоолны газар, ном бичиг хэрэгслийн дэлгүүр, угаалга цэвэрлэгээний газар, биеийн тамир, спортын танхим, соёлын үйлчилгээ, тээвэр, эмнэлэгт хөнгөлөлттэй нөхцлөөр үйлчлэх зэрэг хэлбэртэй байна.
12.2. Суралцагчдад мэдээлэл, нийгэм, соёл, эрүүл мэнд, биеийн тамирын үйлчилгээг хөнгөлөлттэй нөхцлөөр үйлчлэхийг дэмжих нэгдсэн бодлогыг Засгийн Газраас боловсруулж, хэрэгжилтийг удирдлага, зохицуулалтаар хангана.
12.3. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагадсуралцагчдад Боловсролын тухай хуулийн 43.2.1-д заасны дагуу дотуур байраар үйлчилнэ.
12.4. Дээд боловсролын өдрийн ангид суралцагчдын эрүүл мэндийн даатгалыг төрөөс хариуцаж, орон нутагтаа амралтаараа очих, буцаж ирэх тээврийн зардалд хөнгөлөлт үзүүлнэ.
12.5. Суралцагчдад номын сан, мэдээллийн төв, номын худалдаа, сургалт, эрдэм шинжилгээ, зохион бүтээх лабораторийн тоног төхөөрөмж, техник хэрэгслийг ашиглуулах зардлыг үйлчилгээ үзүүлэх төсвийн байгууллага санхүүжилтийн төлөвлөгөөндөө тусгана.
12.6. Байнгын ажил эрхэлж буй суралцагчдад шалгалт, шүүлгийн үеэр болон төгсөлтийн шалгалт өгөх, дипломын ажил бичиж хамгаалахад зориулж ажил олгогч нь цалинтай чөлөө олгоно.
12.7. Гадаадаас Монгол Улсад ирж суралцагчдад дэмжлэг, тусламж үзүүлэх нэгдсэн бодлого боловсруулж, хэрэгжүүлэх, мэдээллээр хангах, тайлагнах асуудлыг боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага хариуцна.
12.8. Гадаадад суралцаж буй Монгол Улсын иргэдийн бүртгэлийг хөтөлж, тэдэнд холбогдох мэдээллээр үйлчлэх, шаардлагатай тусламж, дэмжлэг үзүүлэх үүргийг тухайн оронд суугаа, эсвэл тухайн орныг хамаарагч Монгол Улсын Элчин сайдын яам, дипломат төлөөлөгчийн газар хариуцна.
13 дугаар зүйл. Суралцагчдын хөдөлмөр эрхлэлтийн
удирдлага, зохион байгуулалт
13.1. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь суралцагчдыг цагийн болон гэрээт ажилд зуучлах, төгсгөгчдийг ажлын байрны тухай мэдээллээр хангах, ажил олгогчтой холбох, судалгааны төслүүдэд хамруулах зэргээр суралцагчдын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих нэгжтэй байна. Энэхүү нэгжийн үйл ажиллагааны дотоод журмыг сургалтын байгууллагын Удирдах зөвлөл батална.
13.2. Дээд боловсролын болон хөдөлмөр эрхлэлтийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв, нутгийн захиргааны байгууллагууд суралцагчид цагаар, түр хугацаагаар ажил, үйлчилгээ, хөдөлмөр эрхлэх, нийтийг хамарсан ажилд оролцохтой холбогдох зохицуулалт, эрхийн хамгаалалтыг хангах бодлогыг боловсруулж, нэгдсэн удирдлагыг хэрэгжүүлнэ.
13.3. Суралцагчдын хичээлээс гадуур эрхэлж болох ажлын жагсаалт, ажиллах хугацаа, хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй байдлын журмыг Засгийн Газрын эрх олгосон этгээд тогтоож, хэрэгжүүлнэ. Өдрөөр суралцагчдын долоо хоногт ажил хийх хугацаа нь 20 цагаас хэтрэхгүй байна.
13.4. Сургалтын болон эрдэм шинжилгээний байгууллага нь хөдөлмөрийн асуудал эрхэлсэн байгууллагатай хамтран суралцагчдаар гүйцэтгүүлэх ажил, үйлчилгээний жагсаалт гарган, хөдөлмөрийн хөлсний санг бүрдүүлж, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааг удирдан, зохион байгуулна.
13.5. Магистр, докторын сургалт эрхэлдэг байгууллага сургалт, судалгааны туслах ажилтны орон тоонд суралцагчдаас сонгон шалгаруулж ажиллуулна. Ийнхүү ажиллах суралцагчийн сургалтын зардлыг сургууль хариуцаж, цагаар ажиллуулсан хөдөлмөрийн хөлс, нийгмийн даатгалыг өөрийн үндсэн ажилтны жишгээр төлнө.
13.6. Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа эрхэлж буй бүх байгууллага оюутан суралцагчдыг дадлагажуулах ажлын байр гаргах үүрэгтэй. Мэргэжлийн дадлага (интерншип) хийх суралцагчийг ажиллуулах журмыг байгууллагын дотоод дүрэмд тусгаж, мэргэжлийн дадлага эзэмшихэд шаардлагатай нөхцөл боломж бүрдүүлнэ.
13.7. Суралцагчдын эрдэм шинжилгээ, судалгаа, зохион бүтээх ажлын явцад бүтээсэн шилдэг бүтээл, оновчтой саналын эрхийн хамгаалалт, худалдан авахтай холбогдох харилцааг Зохиогчийн эрхийн тухай болон Патентийн тухай хуульд нийцүүлэн дээд боловсролын сургалтын байгууллагын дүрэм, дотоод журамд тусган баталгаажуулж, хэрэгжүүлнэ.
ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
СУРАЛЦАГЧДЫН ТЭТГЭЛЭГ, ТЭТГЭМЖИЙГ САНХҮҮЖҮҮЛЭХ БОЛОН
НИЙГЭМ, СОЁЛ, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ БАЙГУУЛЛАГЫГ БАЙГУУЛАХ,
ӨӨРЧЛӨХ,ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ ЗОГСООХ, ТАТАН БУУЛГАХ
14 дүгээр зүйл. Суралцагчдын тэтгэлэг, тэтгэмжийг санхүүжүүлэх
байгууллагыг байгуулах, өөрчлөх,үйл ажиллагааг
зогсоох, татан буулгах
14.1.Суралцагчдад үзүүлэх санхүүгийн дэмжлэгийг энэ хуулийн 4.3-т заасан хязгаарлалтыг зөрчөөгүй аль ч байгууллага, иргэн дангаараа буюу хамтран санаачилж, санхүүжүүлж болно.
14.2. Суралцагчдынтэтгэлэг, тэтгэмжийг санхүүжүүлэх төрийн бус өмчийн байгууллагыг байгуулах, татан буулгах асуудлыг үүсгэн байгуулагч буюу түүний эрх олгосон этгээд нь боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай зөвшилцсөний үндсэн дээр суралцагчийн эрх ашгийг хохироохгүйгээр шийдвэрлэнэ.
14.3. Сургалтын тэтгэлэг, тэтгэмжийн сан татан буугдсан нөхцөлд суралцагчдыг тэтгэлэг, тэтгэмж олгодог ижил төстэй байгууллага, нэгжид шилжүүлэх асуудлыг тухайн үйл ажиллагааг эрхэлж байсан этгээд хариуцан шийдвэрлүүлнэ.
14.4. Суралцагчдад санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх үйлчилгээг шинээр эрхлэх байгууллага нь улсын бүртгэлд бүртгүүлж, хуулийн этгээдийн үүрэг хүлээнэ.
15 дугаар зүйл. Суралцагчдадүйлчлэх нийгэм, соёл, үйлчилгээний
байгууллагыг байгуулах, өөрчлөх,үйл ажиллагааг
зогсоох, татан буулгах
15.1.Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь өөрийн хотхон, нийгэм, соёл, үйлчилгээний байгууллагыг байгуулах, өөрчлөх, үйл ажиллагааг зогсоох, татан буулгах асуудлыг Боловсролын тухай хуулийн 19, 20дугаар зүйл,Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуулийн 15.7.1,15.7.2,15.7.4-т заасны дагуу шийдвэрлэнэ.
ТАВДУГААР БҮЛЭГ
СУРАЛЦАГЧДАД ЦАЛИН, ТЭТГЭЛЭГ, ТЭТГЭМЖ ОЛГОХ
БАЙГУУЛЛАГУУДЫН ЭРХ, ҮҮРЭГ
16 дугаар зүйл.Дээд боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн
захиргааны төв байгууллагын бүрэн эрх
16.1. Боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага нь Боловсролын тухай хуулийн 28 дугаар зүйлд заасан бүрэн эрхээс гадна дээд боловсролын сургалтын байгууллагын суралцагчдад цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж олгох үйл ажиллагааг төрийн бодлогын хүрээнд уялдуулан зохицуулж дэмжих, тэднийг мэргэжлийнарга зүйн удирдлагаар хангах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ.
16.2. Төрийн захиргааны бусадбайгууллага болон дотоод, гадаадын байгууллага, иргэдтэй сургалтын тэтгэлэг, тэтгэмж олгох, суралцагчдын нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх чиглэлээр хамтран ажиллана.
17 дугаар зүйл. Дээд боловсролын сургалтын
байгууллагын бүрэн эрх
17.1. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь суралцагчдаа санхүүгийн дэмжлэгт хамруулах, өөрийн нэрэмжит тэтгэлэг, тэтгэмж олгох хуримтлал бүрдүүлэх, түүнийг ашиглах талаар бодлого, стратеги, төлөвлөгөө боловсруулж, хэрэгжүүлэх зэрэг бүрэн эрхийг эдлэнэ.
17.2. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь суралцагчдад санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх болон хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих төрөлжсөн нэгжүүдийг байгуулж ажиллуулна.
17.3. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын суралцагчдад санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх асуудал эрхэлсэн нэгж дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
17.3.1. Суралцагч нь цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, хөнгөлөлттэй зээл авах шалгуур үзүүлэлт, нөхцөл, болзлыг хангасан бол түүний өргөдөл хүсэлт, холбогдох байгууллага, этгээдийн зөвлөмж, тодорхойлолтыг үндэслэн сонгон шалгаруулах ажлыг зохион байгуулна. Суралцагч өөрөө өргөдөл, хүсэлт бичгээр гаргаагүй бол цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, зээл олгохгүй.
17.3.2. Суралцагчдад цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж олгох ажлын үр дүнг санхүүжүүлэгч байгууллага, этгээдэд гэрээний дагуу тайлагнана.
17.3.3. Цалин, тэтгэлэг, тэтгэмжийн санхүүжилтийн эх үүсвэр, тэдгээрийг авах нөхцөл, болзол, шалгуур үзүүлэлт, тайлагналтын талаар суралцагчдад мэдээлэл, зөвлөгөө өгнө.
17.3.4. Суралцагчдад туслах, цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж олгох бие даасан болон хамтарсан сан ажиллуулах, түүнд хөрөнгийн эх үүсвэрийг бий болгох, зарцуулах ажлыг зохион байгуулна.
17.3.5. Суралцагчдын цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, хөнгөлөлттэй зээлд хамрагдсан байдлын талаартайлан мэдээтогтмол гаргаж удирдлагыг мэдээллээр хангана.
17.3.6. Элсэгчид, тухайн сургуульд суралцах сонирхолтой этгээдэд цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, хөнгөлөлттэй зээл, санхүүгийн бусад дэмжлэг, туслалцааны талаар сурталчилна.
17.3.7. Суралцагчдад санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх эх үүсвэр бүрдүүлэх зорилгоор сургуулийн нэрийн бүтээгдэхүүн, барааны тэмдэг гаргах, түүний борлуулалтаас орлого олох арга хэмжээг зохион байгуулж болно.
17.4. Дээд боловсролын сургалтын байгууллагын суралцагчдын хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих нэгж дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
17.4.1. Цагийн,түр хугацааныболон гэрээт ажлын байр, ажиллуулах нөхцлийн талаар мэдээллийн сан байгуулж,суралцагчдыг хичээлээс гадуурх гэрээт ажилд зуучилна.
17.4.2. Суралцагчдын цагийн,түр хугацааныболон гэрээт ажил, үйлчилгээний цалин хөлс, хөдөлмөрийн нөхцөл, ажлын орчны эрүүл ахуй, аюулгүй байдлын талаармэдээлэх, сургалт, зааварчилга өгөх ажлыг зохион байгуулж, хуульд заасанэрхээ эдлэхэд ньтусална.
17.4.3. Суралцагчдад цагийн болонгэрээт ажил, үйлчилгээгүйцэтгэхэд анхаарах хөдөлмөр хамгаалал,аюулгүй байдал, эрүүл ахуй, ажлын байрны сахилга бат, ёс зүй, онцлогийн талаармэдээлэл, зөвлөгөө өгнө.
17.4.4. Суралцагчдыг суралцаж байх хугацаандаа ажлын байр олоход нь тусалж, байгууллага, компани, ажил олгогчдын зүгээс тавьж буй нөхцөл, болзол, шалгуур үзүүлэлтийн талаар мэдээлэл, зөвлөгөө өгнө.
17.4.5. Суралцагчдыг ажилолгогчидтойуулзуулах, ирээдүйн ажлынбайртай нь танилцуулах,мэргэжлийн дадлага(интерншип) хийхэд нь туслах ажлыг зохион байгуулна.
17.5. Дээд боловсролын сургалтын байгууллага нь төгсгөгчидтэйгээ байнга харилцаж, тэднээс дэмжлэг, хандив цуглуулах чиг үүргийг хариуцан зохион байгуулна.
18 дугаар зүйл. Цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, хөнгөлөлттэй
зээл авах талаар суралцагчийн бүрэн эрх
18.1. Цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилтийн эх үүсвэр, түүнийг авах нөхцөл, болзол, шалгуур үзүүлэлтийн талаар холбогдох байгууллагаас мэдээлэл авах.
18.2. Суралцагч нь цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, хөнгөлөлттэй зээл авах шалгуур үзүүлэлт, нөхцөл, болзлыг хангасан бол өөрийн хүсэлт, өргөдлийг гарган эрх бүхий байгууллагад тогтоосон журам, хугацаанд хүргүүлж сонгон шалгаруулалтад оролцох.
18.3. Сонгон шалгаруулалтын дүнтэй танилцах, хүлээн зөвшөөрөх, татгалзах, гомдол, санал гаргах.
18.4. Цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, хөнгөлөлттэй зээл олгогч байгууллагыг сонгох, тэднээс татгалзах, гэрээ байгуулах, цуцлах, холбогдох асуудлаар мэдээлэл авах.
ЗУРГААДУГААР БҮЛЭГ
ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН САНХҮҮЖИЛТ, СУРАЛЦАГЧДЫН ЦАЛИН, ТЭТГЭЛЭГ,
ТЭТГЭМЖ, НИЙГМИЙН БАТАЛГААНЫ ТУХАЙ ХУУЛЬТОГТООМЖ
ЗӨРЧИГЧДӨД ХҮЛЭЭЛГЭХ ХАРИУЦЛАГА
19дүгээр зүйл. Дээд боловсролын санхүүжилт, суралцагчдын
цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, нийгмийн баталгааны тухай хууль
тогтоомжзөрчигчдөд хүлээлгэх хариуцлага
19.1. Äýýä áîëîâñðîëûí ñàíõ¿¿æèëò, ñóðàëöàã÷äûí цалин, òýòãýëýã, òýòãýìæ, íèéãìèéí áàòàëãààíû òóõàé хууль тогтоомж зөрчсөн нь эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй бол улсын байцаагч гэм буруутай этгээдэд дараах хариуцлага ногдуулна:
19.1.1. Энэ хуулийн 4.3.1, 4.3.3-т заасàн õîðиглоñîí ¿éë àæèëëàãàà ÿâóóëñàí òîõèîëäîëä õóóëü áóñààð îëñîí îðëîãûã õóðààõ áóþó õóðààõã¿éãýýð иргэнийг100000-250000 төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 500000-1000000 төгрөгөөр торгох;
19.1.2. Энэхуулийн 5.7-ä заасан¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýýã¿é äýýä áîëîâñðîëûí сургалтын áàéãóóëëàãûã 500000-1000000 төгрөгөөр, áóðóóòàé àëáàí òóøààëòíûã 250000 - 500000 õ¿ðòýë òºãðºãººð òóñ òóñ торгох;
19.1.3.Энэ хуулüä çààñàí ñàíõ¿¿æèëò, ñàíõ¿¿ãèéí äýìæëýã, õàíäèâын òàëààðõ нягтлан бодохболон санхүүгийн бүртгэлээ зохих ёсоор хөтлөөгүй òóõàéí õóóëèéí ýòãýýäèéã 500000-1000000 төгрөгөөр торгох;
19.1.4. Дýýä áîëîâñðîëûí сургалтын áàéãóóëëàãà íü ýíý хуулиéí 17.3.3-ò çààñàí ¿¿ðãýý çîõèõ ¸ñîîð áèåë¿¿ëýýã¿é òîõèîëäîëä àëáàí òóøààëòíûã 50000- 150000 төгрөгөөр, õóóëèéí ýòãýýäèéã150000 -250000 төгрөгөөр торгох.
19.2. Суралцагчдын сургалтын төлбөр, хөнгөлөлттэй зээл, цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, нийгмийн баталгааны асуудлаар санаатайгаар хуурамч бичиг баримт бүрдүүлсэн, сургалтын дүнг засч хөнгөлөлттэй зээл, тэтгэлэг, тэтгэмж авсан, суралцагчдад үзүүлэх хөнгөлөлт эдэлсэн, холбогдох мэдээ тайлан, мэдээллийг удаа дараа буруу гарган ирүүлсэн нь эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй бол иргэнийг 100000 – 250000 төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 500000 – 1000000 төгрөгөөр торгоно.
20 дугаар зүйл. Хууль хүчин төгөлдөр болох
20.1. Энэ хуулийг 201... оны ... дүгээр сарын ... – ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.
ГАРЫН ҮСЭГ
"Дээд боловсролын санхүүжилт, суралцагчдын цалин, тэтгэлэг, тэтгэмж, нийгмийн баталгааны тухай" хуулийн төсөл
