Эрхэм хүндэт чуулганы төлөөлөгчид,
Хатагтай, ноёд оо,
Та бүгд Их эзэн Чингис хааны төрсөн Монгол нутагт тавтай морилно уу.
Ази, Номхон далайн парламентын 19 дүгээр чуулганд оролцож байгаа парламентын дарга, гишүүн, төлөөлөгч Та бүхэнд баяр хүргэж, ирж байгаа гурван хоногт Улаанбаатар хотноо амжилттай чуулахын зэрэгцээ Монгол зан заншил, урлаг соёлтой танилцахыг хүсэн ерөөе.
Одоогоос 18 жилийн өмнө Анхдугаар чуулганаа хийж байсан Ази, Номхон далайн парламентын чуулган эдүгээ бүс нутгийн нөлөө бүхий орнуудыг эгнээндээ нэгтгэсэн бүс нутгийн нэр хүндтэй олон улсын байгууллага болж чадсаныг тэмдэглэхэд таатай байна.
Дэлхийн даяаршлийн өнөө үед нийт хүн төрөлхтний өмнө тулгарч буй дэлхий нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, дэлхийн цаг уурын өөрчлөлт, цөлжилт, байгалийн гамшгийн эсрэг хамтран тэмцэх, харилцан ашигтай худалдаа, эдийн засгийн ажиллагааг хөхиүлэн дэмжих, боловсрол, соёл хүмүүнлэгийн харилцааг бүх талаар дэмжин дэлгэрүүлэх үйлст Ази Номхон далайн парламентын чуулган бусад олон улсын байгууллагуудын нэгэн адил чухал үүрэг гүйцэтгэж байгаа бөгөөд цаашид ч энэ талаар Та бүхний гүйцэтгэх үүрэг асар их байгааг онцлон тэмдэглэхийг хүсч байна. Улаанбаатарт болж буй энэ чуулган эдгээр асуудлаар олон чухал шийдвэр гаргаж чадна гэдэгт итгэл төгс байна.
Монгол Улсад байнгын ажиллагаатай, ардчилсан парламент үүсч байгуулагдаад эдүгээ 20 жил болж байна. Эх орондоо ардчилсан, нээлттэй, эрх зүйт нийгмийн харилцааг бүрдүүлэх, улс орныхоо бие даасан болон иргэдийнхээ эрх, эрх чөлөөг бэхжүүлэн бататгахад манай парламент түүхэн чухал үүрэг гүйцэтгэж байна.
Монгол Улс парламентат ёсыг бэхжүүлэн ардчиллыг улам төгөлдөршүүлж, төрийн байгууллагын шийдвэр гаргах, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаанд иргэдийн шууд оролцоог бий болгох, хууль боловсруулах, хэлэлцүүлэхэд иргэд санал бодлоо чөлөөтэй илэрхийлдэг нөхцөл бололцоог улам өргөн дэлгэр болгохын төлөө байна. Монгол Улс цаазаар авах ялыг халахын төлөө идэвхтэй ажиллаж, цаазаар авах ялын гүйцэтгэлийг түдгэлзүүлээд байна. Манай ард түмэн Монгол нутагт хүний эрх, эрх чөлөөг дээдэлсэн парламентат засаглалтай, зах зээлийн эдийн засагтай, байгальд ээлтэй хөгжил бүхий ардчилсан улсыг цогцлоон хөгжүүлэхээр эрч хүчтэй, урам зоригтой ажиллаж байна.
Эрхэм төлөөлөгчид өө,
Танай чуулганы хэлэлцэх асуудлаас харахад дэлхий нийтийн болон бүс нутгийн өмнө тулгамдсан олон чухал асуудлыг хөндөн ярих юм байна. Ази, Номхон далайн орнуудын эдийн засаг дэлхийн эдийн засгийн нэгэн том чухал хэсгийн хувьд дэлхийн санхүү эдийн засгийн хямралыг гүйцэд гэтлэн давахын тулд бүс нутгийн эдийн засгийн интеграцийг хөгжүүлэх, худалдаа, хөрөнгө оруулалтад учирч буй тарифын болон тарифын бус саад тотгорыг бууруулах, эрх зүйн болон бизнесийн орчны ил тод байдлыг нэмэгдүүлэх, худалдаа эдийн засгийн чөлөөт бүс байгуулах, хөгжүүлэхийн төлөө хамтын чармайлтаа улам нэмэгдүүлэх шаардлагатай байна.
Далайд гарцгүй орнуудыг дэмжсэн худалдаа тээврийн бодлого, хөгжиж байгаа болон нэн буурай хөгжилтэй орнуудад зориулсан эдийн засгийн болон худалдааны тусламж, хөгжлийн санхүүжилт зэрэг бүс нутгийн хамтын ажиллагааны механизмуудыг бий болгох, өргөжүүлэх талаар тодорхой шийдвэр гарган, Засгийн газруудынхаа үйл ажиллагааг уялдуулан эрчимжүүлэх талаар санаачлагатай ажиллана гэдэгт итгэж байна.
Дэлхийн дулаарал, уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөллийг багасгах, дасан зохицох, хүлэмжийн хийн ялгаралтыг бууруулахад чиглэсэн иж бүрэн арга хэмжээ үгүйлэгдсээр байна. Улс орнуудын эдийн засгийг сэргээх, эрчим хүчний аюулгүй байдал болон тогтвортой хөгжлийг хангахад дэмжлэг үзүүлэх, уур амьсгалд ээлтэй технологи нэвтрүүлэх, санхүүгээр туслахад чиглэсэн олон улсын механизм бүрдүүлэхэд анхаарах шаардлагатай. Ялангуяа уур амьсгалын өөрчлөлтөд илүү өртөмтгий, түүний сөрөг үр дагавар илүү илэрч байгаа хөгжиж байгаа орнуудын уур амьсгалын өөрчлөлтөнд дасан зохицох, гамшгийн эрсдлийг бууруулах, гамшигтай тэмцэх боломж, чадавхийг бэхжүүлэхэд нэн тэргүүнд анхаарах хэрэгтэй байна.
Сүүлийн жилүүдэд дэлхий дахинаа түүний дотор Ази, Номхон далайн бүс нутгийн орнуудад байгалийн гамшгийн давтамж ихэсч, тэдгээрийн сөрөг үр дагавар, хор хөнөөл улам нэмэгдсээр байгаад сэтгэл зовинож байна. Иймд Ази, Номхон далайн улс орнууд гамшгийн эсрэг хамтран ажиллах төлөвлөгөөг боловсронгуй болгох, бие биедээ гамшгийн талаар урьдчилан мэдээлэх, нэгдсэн зохицуулалтанд орох, харилцан туршлага солилцох, хамтран ажиллах үйл ажиллагааг шуурхай, идэвхтэй болгох шаардлагатай байна.
Дэлхийн даяаршлийн нэгэн шууд үр дагавар нь эрчим хүчний харилцан хамаарал бөгөөд Ази, Номхон далайн бүс нутагт санхүү, эдийн засаг, техник технологийн боломж бололцоог нэгтгэх үндсэн дээр эрчим хүчний үйлдвэрлэх, дамжуулах шинэ бүтцийг бий болгох, эрчим хүчний чөлөөт худалдааг дэмжих замаар эрчим хүчний аюулгүй байдлыг хангах арга хэлбэрийг тодорхойлохыг амьдрал биднээс шаардаж байна.
Ази, Номхон далайн бүс нутгийн өмнө тулгамдсан бүх асуудлыг тоочихгүйгээр, хамгийн чухал нь гэж үзсэн хэдэн асуудлаар байр сууриа илэрхийллээ.
Эрхэм хүндэт Та бүхэн чуулганыхаа асуудлыг амжилттай хэлэлцэн, бүс нутгийн улс орнуудын нийтлэг эрх ашигт нийцсэн, алсыг харсан, зөв мэргэн шийдвэр гаргана гэдэгт эргэлзэхгүй байна.
Чуулганы ажилд амжилт хүсье.
МОНГОЛ УЛСЫН ЕРӨНХИЙЛӨГЧ Ц.ЭЛБЭГДОРЖ
2011.01.24.
