Эрхэм хүндэт Ерөнхийлөгч, Улсын их хурал, Засгийн газрын гишүүд,
хүндэт зочид, төлөөлөгчид,
ноёд, хатагтай нар аа,
Та бүхний энэ өдрийн амар амгаланг айлтгая.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилгаар Монгол Улсын Засгийн газар, Улсын Дээд шүүх болон Ерөнхий прокурорын газартай хамтран зохион байгуулж буй “Шүүх эрх мэдлийн шинэчлэл ба шударга ёс” Үндэсний чуулганд хүрэлцэн ирсэн та бүхэнд гүн талархал илэрхийлье.
Үндэсний чуулганд Улсын их хурал, Засгийн газар, Үндсэн хуулийн цэц, бүх шатны шүүх, прокурор, цагдаа, өмгөөлөгч, нотриатч зэрэг хуулийн болон төр, захиргааны байгууллагын төлөөлөл, эрдэмтэн судлаач, багш нар, хувийн хэвшил, төрийн бус байгууллага, хэвлэл мэдээлэл, иргэний нийгмийн төлөөлөл гээд нийт 1000 гаруй төлөөлөгч хүрэлцэн иржээ.
Чуулганы үйл ажиллагаанд Бүгд Найрамдах Киргизстан Улсын Парламентийн төлөөлөгчид, манай улсад суугаа дипломат болон олон улсын байгууллагын төлөөлөгчид, АНУ-ын Холбооны шүүхийн шүүгч, АНУ-ын Муж улсуудын шүүхийн төвийн төлөөлөгч, Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны Шүүхийн шинэчлэлийн хөтөлбөрийн төлөөлөгч, олон улсын хуулийн фирмийн төлөөлөгчид оролцож байгааг мэдэгдэхэд таатай байна.
Ардчилсан нийгэмд шударга, бие даасан, хараат бус, нээлттэй, ил тод, хариуцлагатай шүүх эрх мэдэл нь хүний эрх, эрх чөлөө, хөгжлийн баталгаа гэдгийг ойлгож, түүний төлөө сэтгэл зовнисон, хэлэх үгтэй, хийсэн ажилтай, энэ салбарын жаргал, зовлонг мэдэх хүмүүс хуран цугласанд баяртай байна.
Энэхүү үндэсний чуулганд оролцох хүсэлтэй хүмүүс бидний төсөөлж байснаас хавьгүй их байсан ба хуралдах өрөө, тасалгааны багтаамжаас шалтгаалан оролцогчдын тоог арга буюу хязгаарласны улмаас чуулганы үйл ажиллагаанд оролцох боломж олдоогүй хүмүүсээс хүлцэл өчье.
Чуулганы явц болон үр дүнг олон нийтэд аль болох өргөн дэлгэр хүргэхийн тулд нэгдсэн болон салбар хуралдааны үйл явц, түүнээс гарах санал, зөвлөмжийг танилцуулах хуралдааныг орон даяар телевизээр шууд болон дахин дамжуулж үзүүлэхээр бэлтгэсэн болно.
Энэхүү үндэсний чуулганд бэлтгэх явцдаа Ерөнхийлөгчийн захирамжаар байгуулагдсан ажлын хэсэг нь хуулийн салбарын ажилтан, эрдэмтэн судлаач, төрийн бус байгууллага, иргэний төлөөлөлтэй шүүх эрх мэдлийн шинэчлэлийн асуудлаар цуврал уулзалт, хэлэлцүүлэг явуулж, тэдний санал, бодлыг сонсохын зэрэгцээ, хуулийн байгууллагуудын ажлын тайлан мэдээ, статистик үзүүлэлтүүд, мөн дотоод гадаадын байгууллага, нэртэй хуульч, экспертүүдийн Монгол Улсын шүүх эрх мэдлийн талаар хийсэн хөндлөнгийн судалгаа, санал, дүгнэлт, зөвлөмж зэргийг судалж үзсэний үндсэн дээр хэлэлцэх асуудлын сэдвийг сонгож, баримт бичгийн төсөл боловсруулсан болно. Мөн бусад орны түүхэн туршлага, манай улсын хөгжлийн чиг хандлагыг ч тусгахыг эрмэлзсэн.
Чуулганы үйл ажиллагаанд та бүхний бүтээлч оролцоог хангах үүднээс хэлэлцэх асуудал, тэдгээрийн товч танилцуулга, санал, зөвлөмжийн төсөл, мөн гавьяат хуульч Б.Чимидээр ахлуулсан хуульчдын багийн боловсруулсан шүүхийн тухай 4 багц хуулийн төслийг хэвлүүлж та бүхний гарт хүргэсэн. Мөн Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн www.president.mn веб хуудсанд байрлуулсан болно.
Чуулганы үйл ажиллагааны үндсэн хэлбэр нь салбар хуралдаан бөгөөд хоёр өдрийн туршид:
1. Шүүхий тогтолцооны шинэчлэл, шүүхийн бие даасан байдал, шүүгчийн хараат бус байдал
2. Хэрэг хянан шийдвэрлэх үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох
3. Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд оролцогч байгууллага
4. Эрх зүйн боловсрол гэсэн 4 үндсэн сэдвийн хүрээнд нийт 15 салбар хуралдаанаар шүүх, прокурор, цагдаа, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага, хуульчдын өөрөө удирдах ёсны байгууллага, хэрэг хянан шийдвэрлэх үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох, эрх зүйн боловсрол, сургалттай холбоотой олон чухал асуудлыг авч хэлэлцэнэ.
Салбар хуралдаанд асуудлыг аль болох олон өнцгөөс харж, бодит дүр зургийг гаргах үүднээс тухайн асуудлыг хариуцсан төрийн байгууллагаас гадна, хууль тогтоох байгууллага, академик боловсрол болон бизнесийн төлөөлөл, төрийн бус байгууллагыг өргөнөөр оролцуулж байгаа болно. Ингэхдээ асуудлыг хэлэлцэхэд оролцогчид санал бодлоо аль болох чөлөөтэй, тэнцвэртэй илэрхийлэх боломж олгохыг чухалчилсан.
Салбар хуралдаан бүр тулгамдаж буй асуудлуудын гарц, шийдлийн талаар практик ач холбогдолтой, нэн даруй авч хэрэгжүүлбэл зохих тодорхой санал, зөвлөмж гаргана.
Чуулганд оролцогч та бүхнийг хуралдааны дэг, цаг хугацааг чандлан баримталж, хэлэлцэж буй асуудлын хүрээнд санал бодлоо оновчтой илэрхийлж, шүүх эрх мэдлийн шинэчлэлийн шинэ давалгааг эхлүүлэхэд хувь нэмэр оруулна гэдэгт гүнээ итгэж байна.
Шүүх эрх мэдлийн шинэчлэлийг хэрэгжүүлснээр гаргасан шийдвэр нь заавал биелдэг шударга шүүхтэй болохыг Монгол Улсын иргэн бүр төдийгүй Монголд бизнес эрхэлж, ажиллаж амьдарч байгаа гадаадын иргэн, хөрөнгө оруулагчид ч хүсэн хүлээж байна.
Аливаа шинэтгэл, шинэчлэлийг хийхэд нэг талаас нийгмийн хүлээлт, захиалга, нөгөө талаас улс төрийн хүсэл, зориг байх ёстой. Монгол Улсад нийгэм, улс төрийн энэхүү тохироо бүрдсэн болохыг чуулганы бэлтгэл ажлыг хангах явцад улам гүн, гүнзгий мэдэрснээ та бүхэнтэй хуваалцая.
Нийгмийн эрэлт, захиалгаар цаг үеийн чухал сэдвээр зохион байгуулж буй энэхүү Үндэсний чуулганыг дэмжиж тусалсан Нээлттэй нийгэм форум, ХААН банк, Худалдаа хөгжлийн банк, Голомт банк, ELC хуулийн компани, Монголын хуульчдын холбоо, НҮБХХ, Хоган ловеллс хуулийн фирм зэрэг байгууллагуудад гүн талархал илэрхийлэхийн ялдамд та бүхний дэмжлэгийг үр дүнд хүргэхийн төлөө ажиллах болно гэдгээ Чуулганы зохион байгуулагчдын өмнөөс илэрхийлье.
Чуулганы албан ёсны нээлтийн дараа чуулганы зохион байгуулалтын талаар жич танилцуулах болно.
Ингээд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдоржийг “Шүүх эрх мэдлийн шинэчлэл ба шударга ёс” үндэсний чуулганыг нээж үг хэлнэ үү хэмээн индэрт урья.
