Москва хотын олон улсын худалдааны төвд Орос-Монголын бизнес форум өнөөдөр болж, хоёр орны албаны, бизнесийн, хэвлэлийн гээд нийт 80 гаруй хүн оролцлоо. Форумыг ОХУ-ын худалдаа, аж үйлдвэрийн танхимын дэд ерөнхиийлөгч В.П.Страшко нээж, Монгол Улсын Гадаадын хөрөнгө оруулалтын газрын орлогч дарга Г.Очирхуяг “Хөрөнгө оруулалтын орчин, боломжууд”, Эрдэс баялаг, эрчим хүчний дэд сайд Б.Ариунсан “Уул уурхай, эрчим хүчний салбарын өнөөгийн байдал, хамтын ажиллагааны боломжууд”, Зам, тээвэр, барилга, хот байгуулалтын яамны Санхүү, хөрөнгө оруулалтын газрын дарга Ё.Манлайбаатар “Дэд бүтэц, барилгын салбар дахь хөрөнгө оруулалтын боломжууд”, Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамны Мал аж ахуйн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын орлогч дарга Б.Бенье “Хүнс, хөдөө аж ахуйн салбарын өнөөгийн байдал, хамтын ажиллагааны боломжууд” гэсэн илтгэл тус тус тавьж, ОХУ-ын Жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийн хөгжлийн үндэсний сангийн ерөнхийлөгч, Орос-Монголын бизнес зөвлөлийн дэд дарга С.Б.Параскева Орос, Монголын хамтын ажиллагаа, жижиг дунд бизнес эрхлэгчдийн төслийн талаар мэдээлэл хийв. ОХУ-ын “ИНЭЗОТЕХ” компанийн ерөнхий захирал И.В.Кудрин, “Бурятмяспром” компанийн ТУЗ-ын дарга А.Т.Венедиктов, “Сибселмаш-Спецтехника” компанийн удирдах зөвлөлийн дарга И.И.Островский, ОХУ-ын Худалдаа аж үйлдвэрийн танхимын ерөнхийлөгч С.Н.Катырин, Монгол Улстай хамтран ажиллах бизнес зөвлөлийн дарга, “Ростехнологи” компанийн ерөнхий захирал С.В.Чемезов,мөн Гадаад харилцааны сайд Г.Занданшатар, “Улаанбаатар төмөр зам” ХНН-ийн дарга Т.Очирхүү нар үг хэллээ. Тэд хамтын ажиллагааны боломжууд, бэрхшээлийн талаар саналаа хэлж, ахиц дэвшил гарна гэдэг итгэж байгаагаа илэрхийлж байв.
Бизнес форумд ОХУ-ын Ерөнхийлөгчийн урилгаар албан ёсны айлчлал хийж байгаа Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж оролцон үг хэллээ. Ерөнхийлөгч хэлэхдээ “Энэ танхимд цугларсан Монгол, Оросын бизнесменүүдийн амрыг ирье. Манай хүмүүс албаны байр сууриа илэрхийлсэн учраас өөрийн саналыг хэлье. Манай хоёр орны харилцаа бол онцгой юм. Бидэнд ОХУ, Хятад улс гэсэн хоёр хөрш бий. Хүнд үедээ бид нэг л сонголт хийдэг. Энэ бол хойд хөрш маань. Энэ бол цусаар гагнагдсан харилцаа. 1939 оны Халхын голын тулалдаанд Орос хүмүүс манай тусгаар тогтнол, хөгжил цэцэглэлийн төлөө тулалдаж амиа өгч байсан. Үүний дараа энхийн хөдөлмөрт мөр зэрэгцэн хамтдаа ажиллаж байлаа. Бид сансарт хамт байсан. Өнөө жил монгол, зөвлөлтийн сансрын хамтарсан нислэгийн 30 жилийн ойг тэмдэглэлээ. Өнгөрсөн жил Байгал нуурын гүнд орос нөхөдтэйгөө хамтдаа шумбасандаа их баяртай байдаг. Бид сансарт ч, Байгал далайн гүнд ч хамтдаа байсан. Ийм учраас Орос, Монголын харилцааг онцгой гэж нэрлэж байгаа юм. Бид бол түүхээрээ, уул, усаараа холбогдсон хөршүүд. Шилжилтийн өнгөрсөн жилүүдэд манай нийгэм, бүх юм их өөрчлөгдсөн. Бид иргэдээсээ судалгаа явуулж, ямар оронтой хамгийн нягт хамтын ажиллагаа хөгжүүлэх нь зөв бэ гэж санал асуусан. Тэгэхэд 60 гаруй хувь нь оростой гэж харуулж байна. Манай улс бол нээлттэй орон. Бид үүнийгээ ардчилсан гэж хэлдэг. Иргэд маань Оростой харилцаагаа хөгжүүлье гэж үзэж байгаа бол Ерөнхийлөгч, Засгийн газар түүнийг дагах ёстой. Манай ард түмэн зүрх сэтгэлээрээ Орос орон, оросын ард түмэнтэй ийм ойр дотно юм байна. Өдгөө ч энэ байдал хэвээр байна.
Орост монголын олон оюутан сурч байлаа. Тэд төрийн албанд ч, хувийн бизнест ч чухал алба хашиж байсан, хашиж ч байна. Монголчуудын бараг 75 хувь нь оросоор ярьдаг байв. Тэд орост боловсрол эзэмшиж, ертөнцийг үзэх үзэл нь энд төлөвшсөн байдаг. Энэ хүмүүс орост сурч байсан жилүүдээ дурсан санадаг. Олон орос хүн монголчуудын талаар сайхан сэтгэгдэлтэй үлдсэн байдгийг ч би мэднэ. Энэ сайхан үндэс суурь дээрээ яаж сайн харилцаагаа хөгжүүлэх вэ? Би Ерөнхийлөгчийн хувьд манай Тамгын газар, Засгийн газар Орос хүмүүсийн сонирхол, сэтгэлийг харгалзан үзэх ёстой гэж бодож байна.
Манай хоёр орны худалдааны эргэлт 90-ээд онд дөхөж очжээ. Тэр үед 1.1 тэрбум орчим ам доллар байж. Одоо 1.1 тэрбум орчим ам доллар байна. Эндээс бид шинэ өндөрлөгт хүрэх хэрэгтэй. Сайхан уламжлалаа хадгалаад үлдсэн байгууллага ч байна. Тухайлбал Улаанбаатар төмөр зам байна. Энэ замаар 1951 онд анхны галт тэрэг явсан бөгөөд Монголын хөгжлийн үндсэн дэд бүтэц байсан, одоо ч байна. Өнгөрсөн жил манай УИХ төмөр замын урт хугацааны бодлогоо тодорхойлж баталсан. Өргөн цариг уу, нарийн цариг уу гэдэг дээр маш хурц маргаан өрнөсөн. Эцэст нь Монголын үндсэн зам өргөн царигтай байна гэж сонгосон. Үүгээрээ бид Оростой стратегийн харилцаагаа үргэлжлүүлэх хүсэлтэйгээ харуулсан. Гэхдээ энд шийдээгүй байгаа нэг асуудал бий. 1949 оны гэрээ. Энэ асуудлаар олон удаа би хандаж байна. Оросын төмөр замд их олон өөрчлөлт шинэчлэл гарч байгаа. Энэ бидний анхаарлыг татаж байна. Бид манай төмөр зам орчин үеийн шаардлагад нийцээсээ гэж хүсч байна. Маргааш би Владимир Владимирович, Дмитрий Анатольевич нартай уулзахдаа энэ гэрээгээ өөрчилье, шинэ төсөл дээр ажиллацгаая гэж хэлэх болно. Ингэснээр бид хамтын шинэ бүтээн байгуулалтын түүхээ бичнэ. Орос, Монголын хамтарсан Эрдэнэт үйлдвэр, Монголоросцветмет гэж бий. Цаашид бидэнд бизнесийнхний анхаарал татахуйц ямар салбар байгаа вэ? Би бодохдоо дэд бүтцийн салбар болов уу гэмээр байна. Бас санхүү, хөдөө аж ахуйн салбар байна. Манайд 20 жилийн өмнө 25 сая мал байсан, одоо 45 сая болсон. Мах, махан бүтээгдэхүүн, арьс ширэн бүтээгдэхүүнээр бид Оростой наймаа хиймээр байна. Манайх Оросоос тэрбум давсан долларын бүтээгдэхүүн худалдаж авдаг хэрнээ дөчхөн сая долларын бараа нийлүүлж байна. Дэндүү их зөрөөтэй байгаа биз. Гурван мянга гаруй км урт залгаа хилтэй. Хүнд сурталгүй хил гаальтай болмоор байна. Энэ асуудлыг ч би ярина гэж бодож байгаа. Монголчууд Хятад руу нэвтрэхэд 3 минут зарцуулж байна. Харин Орос руу нэвтрэхэд 5 цаг хэрэгтэй байна. Бид ОХУ-ын хариуцлагатай, найдвартай түнш байхыг хүсч байна. Бид бүс нутгийн дэд бүтцийн том төслүүдэд оролцохыг хүсч байна. Танай эрчим хүчний шугамыг, хийн хоолойг Монголоор дайруулахыг хүсч байна.
Орос, Хятад бол дэлхийн том гүрэн. Та бүхэн дэлхийтэй бизнес хийж байна. Бид хоёр хөрштэйгөө бизнес хийхийг хүсч байна. Том гүрэнтэй бизнес хийхэд том нөхцөл сонирхол байж болох. Монгол бол жижигхэн. Бидэнд ганц сая тонн газрын тосны бүтээгдэхүүн байхад л жилийн хэрэгцээгээ хангана шүү дээ. Энэний 50 хувийг авч чадахгүйгээс газар тариалан, уул уурхайгаас эхлээд олон ажил зогсдог. Уг нь тогтвортой байх учиртай. Бизнест маргах зүйл олон гардаг. Нэг бизнес бүтдэггүй юм гэхэд нөгөө нь бүтдэг байх ёстой. Бид нүүгээд явчихгүй шүү дээ. Бидэнд шинэ танилууд, түншүүд бий болж байгаа. Гэхдээ нэг хуучин танил хоёр шинэ танилаас дээр гэдэг үг бий. Тэр нэг хуучин танил маань та нар, оросууд. Бидний түрүү үе Эрдэнэтийг хамтран байгуулсан. Монголд шинэ боломж их байна. Үүнийг ашиглацгаая. Орос, Монголын худалдаа, эдийн засгийн харилцааг хөгжүүлэх нь бидний үндсэн зорилго. Би та бүхнийг Монголд очихыг урьж байна. Та нарт урилга ирдэг л байх. Одоо та нар Ерөнхийлөгчийн урилгатай боллоо. Миний эх оронд очиод үз л дээ. Мянга сонссоноос нэг үзсэн нь дээр гэдэг дээ. Манай ард түмний сэтгэл, хүсэл эрмэлзлийг мэдэр, сайн түнштэй бол. Хоёр ард түмнийхээ тусын тулд нэг ажиллаад үз” гэв.
