2011.06.09
Хангай Ханы ноён оргил буурал тэргүүнт Богд Очирваань уулынхаа төрийн тахилын ёслолд тал бүрээсээ хүрэлцэн ирсэн Та бүхэндээ зуны дунд сарын шинийн наймны бэлгэт сайн өдрийн өлзий ерөөлийг өргөн дэвшүүлье. Домог түүх, дуу шүлэг, ерөөл магтаал, бэлгэдэл туурвилд мөнхөрсөн Монгол түмний бахархалт шүтээн Отгонтэнгэр уулынхаа тэнгэр сахиусанд өнөөдөр төр нь, түмэн олон нь хүндэтгэл үзүүлж байна.
Лүндэн зарлигтай энэ эрхэм ёслолд улсын Ерөнхийлөгч урдын уламжлалыг даган, төр ёс, түүхэн эртний заншил цагийг хүндэтгэн төрийн түшээд, шадар түшмэдийнхээ хамт хүрэлцэн ирлээ.
Наран саран наадаж, тэнгэр газар эелэлдэж, төр шашин хосолж, хүн байгаль уусан нэгдэж, эрхэт тэнгэрийн дор иргэн, төр хоёр эрх тэгш болохыг ухааруулсан энэхүү тахилга ёслолын ажиллагаа сайхан болж байна.
Монгол түмний эртнээс үйлдэж ирсэн уулын тэнгэр тахих ёслол нь манай ард түмний орчлон ертөнцийн гүнзгий, далд чанадын зүй тогтол, жам ёсыг танин барьж, ухааран ойлгож, улмаар түүнд аж амьдрал, ахуй нөхцөлөө зохицуулж ирсэн гүн ухаан, ёс жудаг, заншил бэлгэдлийн цогц үйлдэл билээ.
Эрдэнэт хүмүүний сэтгэл ухаанаар хандаж чадвал эцэг тэнгэр, эх дэлхий ээл ивээлээ хайрлана, эс тэгвэл ширвэж шийтгэнэ. Хүн байгалийн хүйн холбоо, шүтэн барилдлагын оньс аньс нь энэ билээ. Өнө эртнээс үүнийг ухааран ойлгосон өвөг дээдэс минь эцэг тэнгэрээ сүслэж, эх байгалиа хамгаалж, мянга мянган жилээр орчлон ертөнц, орон дэлхийтэйгээ зохицон аж төрсөөр өнөөг хүрч иржээ. Энэ бол хүн байгалийн харилцааны гүн утгыг таниулсан аугаа ухаан бөгөөд хүн төрөлхтөний оюун сэтгэлгээнд оруулсан монгол түмний бахархам хувь нэмэр болой. Эдүгээгийн хэлээр бол биет бус соёлын өв бөгөөд бид бүхэн цаашид эзэмшиж, эзэн болж явах ёстой. Монголоор овоглосон оюуны өв соёл байх учиртай. Өнөөдрийн энэ тахилга ёслол нь үүнийг үргэлжлүүлж буйн нэгэн баталгаа нотолгоо мөн.
Уулын тэнгэр тахих ёслолын одоо цагийн утга бэлгэдэл, учир холбогдол нэн өргөн юм. Эдүгээ хүн төрөлхтөний өмнө тулгарч буй хамгийн том асуудлын нэг бол байгаль дэлхийн доройтол, амь ахуй (экологи)-н хямрал юм.
Цаг уурын дулаарлаас үүдэлтэй хуурайшилт цөлжилт, ган гачиг, ургамал амьтны болоод усны хомсдол, хөрсний элэгдэл, элсний нүүдэл гээд олон олон бэрхшээлтэй асуудалтай тулгарч байна. Сая сая хүмүүс дэлхийн хаа нэгтээ ундны усаар гачигдаж, хорт агаараар амьсгалж, өвчин тахалд нэрвэгдэж байна. Тэгэхэд бид амьсгалах цэнгэг агаар, уух цэвэр усаар гачигдаж дутагдахын зовлонг амсаж эдлэлгүй өнөөг хүрсэн жаргалтай ард түмэн билээ. Жаргалд сэрэмж хэрэгтэй гэдэг.
Бодолгүй, болгоомжгүй, бас байгаль дэлхийд хэт шуналын үүднээс хандвал бусдын зовлон бидний зовлон болж хувирах нөхцөл бүрдэнэ. Үүнийг одоо л ухаарч сэхээрч, засч залруулах, буруу бусчир үйлдлийг таслан зогсоох учиртай. Газар шороо, уул ус, нутаг орноо гэсэн иргэдийн иргэнлэг, хууль ёсны санаачлага, идэвхтэй ухаалаг үйл ажиллагааг бид дэмжих болно.
Уул усаа хамгаалах уламжлалт бөгөөд ухаалаг үйлдлийн нэг нь энэхүү уулын тэнгэр тахих ёслол мөн. Байгалийн жам хатуу гэж бидний өвөг дээдэс ярьдаг хэлцдэг. Үнэхээрч тийм. Байгалийн шалгалт шүүлт хатуу. Авахаа авдаг, өгөхөө өгдөг, ивээхээ ивээдэг, шийтгэхээ шийтгэдэг. Байгалийн хууль ийм чанга, бас шударгуу. Үүнийг манай ард иргэд, малчин түмэн сайн мэднэ.
Иймээс байгаль бол хамгийн шударга шүүгч мөн гэдгийг онцлон хэлэх байна. Уулын тэнгэрт хүндэтгэл үзүүлж буй энэ ёслол бол цаад утгаараа байгаль хэмээх шударга шүүгчид хүндэтгэл үзүүлж буй хэрэг юм.
Хүмүүн бид байгалийн хуульд захирагдах ёстой шигээ нийгмийнхээ хуульд чанд захирагдаж амьдрах ёстой. Эрх зүйт төрийн жам ёс, утга учир үүнд оршдог.
Монгол түмний оройн дээд шүтээн Очирваанийн орон болсон, онгон буурал тэргүүнт Отгонтэнгэр хайрхан уулынхаа сүр бараа, сүлд тэнгэрт нь бишрэн сөгдөж, мэхийн ёсолдог шигээ шударга ёсны өмнө, хууль журмын өмнө хүн бүр мэхийн ёсолж, дагаж мөрдөж, хэлбэрэлтгүй сахиж хэрэгжүүлэх нь энэ цагийн шаардлага бүр хэрэгцээ болж байгааг энэ хүндэтгэлт овооны дэргэдээс нийт олондоо сонордуулж байна.
Тахилгын үеэр байгаль орчин бохирдуулах, амьтны амийг таслах, цус гаргах, архи дарс уухыг тэвчвэл зохино.
Тахилгат газрын байгаль орчныг унаган төрхөөр нь үлдээх үүднээс цэвэрлэгээ, нөхөн сэргээх ажлыг зохион хийх хэрэгтэй.
Түүнчлэн тахилгын ёслолтой холбогдуулан хүүхэд залуучуудад үндэсний соёл, түүх уламжлал, ёс заншил, нутаг усны тахилгат хайрхан, уул овооны талаар мэдлэг олгох, байгаль хамгаалал, экологийн боловсролыг сурталчлан дэлгэрүүлэх ажлыг орон нутагтаа өргөнөөр зохион байгуулах нь зүйтэй.
Эрхэм хүндэт иргэдээ,
Монгол хүн бүр онгон сүрлэг Отгонтэнгэр уул шигээ орчлонгийн олон хүмүүний дунд омог бардам, итгэл төгс, эрхэмсэг амарлангуй, тэнгэрлэг бадрангуй, хийморлог явахын ерөөлийг талбия.
Монголчууд бид улс орныхоо өмнө тулгарсан амин чухал зорилтуудыг хамтын хүчээр амжилттай шийдвэрлэж чадах аваас хотол олны минь амьдрал ахуй чинээлэг, хүн ардын зүрх сэтгэл амгалан, үр хүүхдүүдийн маань эрдэм ухаан төгс, зориг тэмүүлэл ирмүүн байх болно.
Олон түмэн та биднийг очирвааны тэнгэр ямагт тэтгэх болтугай.
Монгол Улс хөгжиж, Монгол хүний цог хийморь өөдлөн бадраг.
Хурай, Хурай, Хурай
