Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Таван толгойн нүүрсний ордыг түшиглэсэн компаниудын үйл ажиллагаатай танилцлаа
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж манай улсын томоохон бүтээн байгуулалтууд болон орон нутгийн аж байдалтай танилцахаар Өмнөговь аймагт ажиллаж байна. Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж эхлээд тус аймгийн Цогтцэций суман дахь Таван Толгой ХК-ийн үйл ажиллагаатай танилцлаа. Тэрээр Зүүн Цанхийн зүүн урд байрлах нүүрсний 4-р аман дээр очиж, нүүрс ачилт тээвэрлэлтийн байдлыг газар дээр нь харсан юм.
Тус компани нь орон нутгийн өмчит бөгөөд 51 хувийг нь орон нутаг, 49 хувийг 170 орчим хувьцаа эзэмшигчид эзэмшдэг ажээ.
1966 оноос хойш нүүрсээ олборлож эхэлсэн ч орон нутгийн нүүрсний хэрэгцээг хангах төдийгөөр үйл ажиллагаа явуулж байгаад 2004 оноос нүүрсээ экспортод гаргаж эхэлсэн байна. Өнөөг хүртэл 22 сая тонн нүүрс борлуулсны сүүлийн таван жилд нь 18.9 сая тонны нь борлуулжээ. Өнгөрсөн жил төсөвт 161 тэрбум төгрөг төлсөн байна. “Орон нутгийн төсөвт оруулж байгаа орлого харьцангүй бага байгаа. Бид өнгөрсөн жил 21 тэрбум төгрөгийн татвар төлсөн байна, ногдол ашгаар 37 тэрбум төгрөгийн ашиг тараасан” гэж тус компанийн гүйцэтгэх захирал Т.Түмэнбаяр ярилаа.
Хэдийгээр эдийн засгийн хувьд өсөлттэй байж, үйл ажиллагаагаа тэлж байгаа ч цаашдаа анхаарах хэд хэдэн чухал асуудал байгаа. Тухайлбал олон жил хүнд даацын машин механизмаар тээвэрлэлт хийсний дүнд хөрс эвдэгдэж, тоосжилт их болсоор байна.
“Өнөөдрийн байдлаар манай компани зам тавих асуудалд онцгой анхаарч байна. Зураг төсөл нь бэлэн болсон. Засгийн газраас зөвшөөрөл өгвөл ажлаа эхлэхэд бэлэн байгаа гэж компанийн удирдлагууд хэллээ.
Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж дараа нь “Эрдэнэс Таван толгой” ХК-ийн үйл ажиллагаатай танилцлаа.
коксжих нүүрсний дэлхийн том ордын нэгболох Таван толгойг түшиглэн Эрдэнэс-Таван толгой ХК нь 2010 оны 12-р сарын 23-нд байгуулагдсан. Олон улсын түвшинд хүрсэн уул уурхайн дэлхийн хэмжээний томоохон компани болох зорилт тавиад ажиллаж байгаа бөгөөд бүрэн хүчин чадлаараа жилд 20 сая тонн нүүрс олборловол 50-аас доошгүй жил ашиглахаар тооцоолж байгаа юм. Нийт 262 ажиллагсадтай юм байна.
Баяжуулах угаах үйлдвэр, ус татах систем, хатуу хучилттай авто зам, 1000 хүний хотхон зэрэг томоохон бүтээн байгуулалтуудыг төлөвлөж байгаа ажлуудынхаа талаар “Эрдэнэс Таван толгой” ХК-ийн захирал Б.Энэбиш танилцууллаа.
Тэрээр мөн , нүүрсний экспортыг 2011 оны 8-р сарын 4-нд эхлүүлж, 1 сая.тн нүүрс олборлосон . Экспортод гаргаж байгаа нүүрсний үнэ Хятад, Австралийн үнийн индексээр хэлбэлзэж ойролцоогоор 70 доллараар арилжаалж байна. Энэ нь газрын хөрсөнд ойрхон байгаа түүхий нүүрсэнд хамаарах үнэ бөгөөд, энэ оны эцсээр дараагийн давхрагын нүүрсэнд хүрэхээр үнээ тохиролцох болно. Мөн угааж баяжуулсан нүүрсийг борлуулахад худалдан авагчидтай тохирно гэлээ.
“ Гол бэрхшээл тээврийн асуудал байна. Төмөр замыг яаралтай барьж эхлэх, хатуу хучилттай авто зам барих шаардлагатай байгаа. Мөн боомтыг олон гарцтай болгох асуудал чухал. Ачигдсан нүүрс хил дээр хүлээгдэх байдал үүсдэг. Бусад компаниудтай хамтраад гарцыг олон болгох тал дээр хүчин чармайлт гаргаж ажилласан” гэж тэрээр ярив.
“Дахиж авто зам барилаа ч тээврийн асуудал хүндрэлтэй хэвээрээ байх болно, тиймээс бид төмөр замыг аль болох хурдан барьж эхлэх хэрэгтэй байгаа гэж Эрдэс баялаг эрчим хүчний сайд Д.Зоригт хэлэв.
Ерөнхийлөгч Эрдэс баялаг эрчим хүчний сайд Д.Зоригт, УИХ-ын гишүүн Ц.Баярсайхан, Х.Бадамсүрэн болон бусад албаны хүмүүсээс эдгээр бүтээн байгуулалтуудын цахилгаан эрчим хүч, усны асуудлуудыг хэрхэн шийдэж байгаа, шийдэхэд юу саад болж байгаа, ямар гарц байгаа талаар асууж , мэдээлэл авч, зарим үүрэг чиглэлийг өгч байлаа.
Тухайлбал усны тухайд, анх 1986 онд Таван толгой нүүрсний ордоос баруун урагш 70 км-т Ханхонгор сумын Балгасын улаан нуурын газрын дор цэвэр усны нөөц тогтоогджээ. Нөөцийн талаар зөрүүтэй тоо баримтууд байдаг. Тухай үед 465 л\с гэж байсан бол 2008 оноос нөөцийг 150 л\с гэж тогтоожээ. Өнгөрсөн жил Засгийн газраас Балгасын улаан нуурын цэвэр усны ордыг “Эрдэнэс Таван толгой” ХК-д ашиглуулах шийдвэрийг гаргаж, харин нутгийн иргэдийн хурал орон нутгийн хамгаалалтад авах шийдвэр гаргажээ. Нутгийн иргэд бол говь нутагт ховор тохиолдох гайхамшигтай орд газар учраас ирээдүйд хүн амын ундны ус хангамжийн чиглэлээр ашиглах ёстой гэсэн бодолтой байдаг.
Усны нөхцөл байдлын талаарх мэдээллийг сонссоны дараа Ерөнхийлөгч, хэрэглэсэн усаа дахин ашиглах, говь нутагт усны нөөц бүрдүүлэх талаар том төсөл хэрэгжүүлэхийг зөвлөв.
“Бүтээн байгуулалтууд яригдахаар цахилгаан эрчим хүч, ус, зам тээвэр гэсэн , тооцоо судалгааг нь нарийн гаргаж, мэргэжлийн хүмүүсийн үгийг ч сонсч, нутгийн иргэдийг ч сонсч байж шийдэх ёстой том асуудлууд байдаг. Гэтэл эдгээр асуудлууд орхигдоод байгаа байдал анзаарагдаж байна. Төмөр замын асуудлыг яриад, тохироод хөтөлбөр батлаад нэг жил өнгөрч байна. Ажлаа эхлүүлчих хугацаа. Гэтэл энд Таван толгой-Гашуун сухайтын чиглэлийн авто замаар 4 мянга гаруй хүнд даацын автомашин явж байгаа гэсэн тоо байна. Хэдий болтол энэ олон мянган машин хөрсөн дээгүүр, шороо татуулан яваад байх вэ.
Нөгөө талдаа эдгээр том бүтээн байгуулалтууд маш хурдан урагшлах ёстой. Хугацаа алдах тусам үнэ цэнэтэй зүйл үнэ цэнэгүй болох тал бий. Уснаас үүдээд, энгийнээр тайлбарлавал, усны асуудлыг шийдэхгүй бол нүүрсээ угааж чадахгүй болно, нүүрсээ угааж чадахгүй бол түүхий нүүрсээ зөөвөрлөх байдал үргэлжилнэ, хоёр дахин их тээвэрлэлт хийгдэнэ , тэр хэрээр түүхий нүүрсний үнэ нь бага байна гэсэн үг.
Төр засагт болон орон нутагт гаргаж байгаа шийдвэр, ард түмний санаа бодол зэргийг нэгтгэж ярилцаад, эдийн засаг, нийгэм, байгаль гээд бүх талаар бодолцож шийдвэр гаргаж эдгээр төслүүдээ урагшлуулах хэрэгтэй” гэлээ.
Мэдээний зургийг доор дарж татаж авна уу
www.president.mn/2012_01_19zurag.rar
Мэдээний дүрсийг доор дарж татаж авна уу
www.president.mn/durs5tolgoi.rar
Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Таван толгойн нүүрсний ордыг түшиглэсэн компаниудын үйл ажиллагаатай танилцлаа
