Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачлан боловсруулж буй “Архидан согтууралтаас урьдчилан сэргийлэх ба хянах тухай” хуулийн төслийн хэлэлцүүлэг 2012 оны 4 дүгээр сарын 6 ны өдөр 09:30 цагаас Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх “Иргэний танхим”-д зохион байгуулагдах гэж байна.
Энэхүү хэлэлцүүлэгийг МҮОНРТ-ээр улс орон даяар шууд дамжуулах бөгөөд сонирхсон иргэн, байгууллага хуулийн төсөлтэй холбоотой санал хүсэлтээ irgen@president.mn цахим хуудсаар ирүүлэх боломжтой.
Дэлгэрэнгүйгээр дарж хуулийн төсөлтэй танилцана уу.
Төсөл
МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ
20..оны...дугаар сарын ...-ны өдөр Улаанбаатар хот
АРХИДАН СОГТУУРАЛТААС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ БА ХЯНАХ ТУХАЙ ХУУЛЬ
/Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга/
НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ
1 дүгээр зүйл. Хуулийн зорилт
1.1. Энэ хуулийн зорилт нь согтууруулах ундааны үйлдвэрлэл, импорт, худалдаа, үйлчилгээ, хэрэглээ, түүнээс үүдэлтэй сөрөг үр дагавраас хүн амыг хамгаалах, хүн амын эрүүл мэндийг дэмжих, согтуурах донтой хүнийг эмчлэх, нийгэмшүүлэх зорилго бүхий архидан согтууралтай хийх тэмцлийн эрх зүйн үндсийг тодорхойлж, түүнийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдон төр, иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын хооронд үүсэх харилцааг зохицуулахад оршино.
2 дугаар зүйл. Архидан согтууралтаас урьдчилан сэргийлэх ба хянах тухай хууль тогтоомж
2.1. Архидан согтууралтаас урьдчилан сэргийлэх ба хянах тухай хууль тогтоомж нь энэ хууль болон энэ хуультай нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад актаас бүрдэнэ.
3 дугаар зүйл. Хуулийн нэр томъёо
3.1.Энэ хуульд хэрэглэсэн дараах нэр томъёог дор дурдсан утгаар ойлгоно:
3.1.1. “согтууруулах ундаа” гэж хүнсний зориулалттай түүхий эдээр үйлдвэрлэсэн этилийн спирт, бүх төрлийн архи, 2 хувиас дээш этилийн спирт агуулсан согтууруулах ундааны бусад төрлийг;
3.1.2. “тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч” гэж Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуулийн 3.1.2-т заасан этгээдийг;
3.1.3. “согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн хүн” гэж согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсний улмаас өөрийн үйлдлийг удирдан хянах чадваргүй болсон этгээдийг;
3.1.4. “согтууруулах ундаанд донтох эмгэг” гэж согтууруулах ундааг дахин давтан хэрэглэсний дараа үүсэх зан үйл, танин мэдэхүй, бие махбодийн үйл ажиллагааны багц өөрчлөлтийг;
3.1.5. “согтууруулах ундааны хортой үр дагавар өгөхүйц хэрэглээ” гэж хүний эрүүл мэндэд хор уршигтай /архины шалтгаан бие махбодийн эмгэгүүд/ согтууруулах ундааны хэрэглээний хэв маягийг;
3.1.6. “согтууруулах ундаанд донтох өвчний анхдагч урьдчилан сэргийлэлт” хүн амын дунд согтууруулах ундааны хэтрүүлэн хэрэглээ, хортой хэрэглээ, түүнд донтох болон зан үйлийн эмгэг үүсэхээс сэргийлэхэд чиглэгдсэн иж бүрэн арга хэмжээг;
3.1.7. “согтууруулах ундаанд донтох өвчний хоёрдогч урьдчилан сэргийлэлт” гэж согтууруулах ундаанд донтох эмгэг, зан үйлийн эмгэгийг эрүүл мэндийн анхан шатны тусламжийн түвшинд оношилж, эмчилж, хяналт тавих, сэргийлэх арга хэмжээг ;
3.1.8. “сэтгэц-нийгмийн сэргээн засалт” гэж согтууруулах ундаанд донтох эмгэгийн улмаас хүний амьдрах ухаан, харилцаа, хөдөлмөрийн болон оюуны алдагдсан чадварыг нөхөн сэргээх, түүнд донтох эмгэгтэй хүний амьдралын чанарыг дээшлүүлэхэд чиглэгдсэн цогц арга хэмжээг;
3.1.9. “хордлого тайлах” гэж энэ зүйлийн 3.1.3-д заасан этгээдийн өөрийн үйлдлээ удирдан хянах чадварыг нь сэргээх үйл ажиллагааг;
3.1.10. “согтуурах донтой этгээд” гэж энэ зүйлийн 3.1.4-д заасан өвчтэй болохыг эмнэлгийн байгууллагаас албан ёсоор тогтоон, дүгнэлт гаргасан этгээдийг;
3.1.11. “хордлого тайлах төв” гэж энэ зүйлийн 3.1.9-д заасан үйл ажиллагааг явуулах зориулалт бүхий тусгай байрыг;
3.1.12. “хамгаалах хүн” гэж согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийн гэр бүлийн гишүүн, төрөл садангийн хүн болон уг этгээдийг таньдаг бөгөөд түүнийг харгалзан хамгаалж авч явах боломжтой, насанд хүрсэн этгээдийг;
3.1.13. “cогтууруулах ундааны хяналт” гэж согтууруулах ундааны
хэрэглээ, түүний хор хөнөөлийг бууруулах замаар хүн амын болон нийгмийн аюулгүй байдлыг сайжруулах зорилго бүхий согтууруулах ундааны эрэлт хэрэгцээ, нийлүүлэлт болон хор хөнөөлийг бууруулахад чиглэсэн бодлогын цогц арга хэмжээг.
4 дүгээр зүйл. Архидан согтууралтаас урьдчилан сэргийлэх ба хянах талаар төрөөс баримтлах бодлого
4.1. Согтууруулах ундааны хяналтын болон түүний сөрөг үр дагаврыг бууруулах талаар төрөөс баримтлах бодлого нь нийгмийн эрүүл мэндийн талаар баримтлах бодлогын салшгүй хэсэг бөгөөд дараах үндсэн хэсгээс бүрдэнэ:
4.1.1. согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэх явдлаас иргэдийг хамгаалах, архигүй орчинг бий болгох санаачилгыг дэмжих үйл ажиллагаа нь хүмүүнлэг, энэрэнгүй ёс, шинжлэх ухааны ололт, орчин үеийн болон уламжлалт анагаах ухааны арга, үндэсний уламжлал соёлд тулгуурлах;
4.1.2. согтууруулах ундааг хэтрүүлэн хэрэглэх, согтууруулах ундаанд донтох өвчин үүсэхэд нөлөөлөх нийгэм, орчны сөрөг хүчин зүйлээс урьдчилан сэргийлэхэд чиглэгдсэн анхдагч, хоёрдогч болон сэтгэц-нийгмийн сэргээн засах арга хэмжээ, тусламж, үйлчилгээг цогцоор хэрэгжүүлэх;
4.1.3. согтууруулах ундааны үйлдвэрлэлт, импорт, худалдаа, үйлчилгээ, тусгай зөвшөөрөл олгох зэрэг бүхий л үе шатанд төрийн болон олон нийтийн хяналтын тогтолцоог нэвтрүүлэх, төгөлдөршүүлэх;
4.1.4. согтууруулах ундаа үйлдвэрлэлийн хүчин чадлаас хамааран тасралтгүй нэмэгдүүлэх татварын тогтолцоог бүрдүүлэх замаар архидан согтууралтаас урьдчилан сэргийлэх, хор хөнөөлийг нь арилгах, хүн амын эрүүл мэндийг дэмжих үйл ажиллагааг тогтвортой санхүүжүүлж, иргэдийг архидан согтуурах явдлаас сэргийлэх, согтууруулах ундааны хэрэглээг бууруулахад зориулах;
4.1.5. эрүүл мэнд, нийгэм халамжийн бодлого, арга хэмжээг төр, захиргаа, нутгийн өөрөө удирдах, эрүүл мэндийн болон бусад аж ахуйн нэгж, байгууллага, хамт олон, гэр бүл, иргэний нэгдмэл үйл ажиллагаагаар хэрэгжүүлэх.
4.1.6. согтууруулах ундааны хяналтын талаар бодлого, хөтөлбөр боловсруулж, хэрэгжүүлэх, согтууруулах ундаанаас үүдэлтэй сөрөг үр дагаврыг бууруулахад чиглэсэн үйл ажиллагаанд ашиг сонирхолын зөрчилгүй хувийн хэвшлийн болон төрийн бус байгууллагын оролцоог дэмжих;
4.1.7. архидан согтуурсны улмаас хүний эрүүл мэнд, нийгэм, эдийн засагт учруулах сөрөг үр дагаврын талаархи шинжлэх ухааны үндэслэлтэй, бодит мэдээлэл, сургалт, сурталчилгааг бүх шатны боловсролын байгууллагаар дамжуулан олон нийтэд түгээх;
4.1.8. архинаас гаргахад чиглэсэн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг
хүртээмжтэй болгох.
4.2. Согтууруулах ундааг үйлдвэрлэх, импортлох, худалдах, түүгээр үйлчлэх тусгай зөвшөөрлийг зөвхөн хуулийн этгээдэд олгоно.
4.3. Согтууруулах ундааг үйлдвэрлэх, импортлох, худалдах, түүгээр үйлчлэх эрх бүхий этгээд нь нийгмийн хариуцлага хүлээнэ.
ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
СОГТУУРУУЛАХ УНДААНЫ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ, ИМПОРТ
5 дугаар зүйл. Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх, импортлох тусгай зөвшөөрөл
5.1.Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх, импортлох тусгай зөвшөөрлийг /цаашид “Үйлдвэрлэх, импортлох тусгай зөвшөөрөл” гэх/ сонгон шалгаруулалтын үндсэн дээр Засгийн газар олгоно.
5.2. Үйлдвэрлэх, импортлох тусгай зөвшөөрлийг нэг жилийн хугацаагаар олгож, тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч татварын өргүй бөгөөд энэ хуулийн 6 дугаар зүйлд заасан шаардлагыг хангаж буй тохиолдолд хүсэлтийг нь үндэслэн гурав жилийн хугацаагаар цаашид сунгаж болно.
5.3. Зөвшөөрөлд согтууруулах ундааны нэр төрөл, үйлдвэрлэх арга хэрэгсэл, түүхий эд, үйлдвэрийн байршил болон хүчин чадлыг заана.
5.4. Үйлдвэрлэх, импортлох тусгай зөвшөөрөл бүхий этгээд нь тусгай зөвшөөрөлд зааснаас өөр үйл ажиллагаа явуулахыг хориглоно.
5.5. Үйлдвэрлэх, импортлох тусгай зөвшөөрөл олгох сонгон шалгаруулалт явуулах, үйлдвэрлэл, импортод хяналт тавих журмыг согтууруулах ундааны хор хөнөөлтэй тэмцэх чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн бус байгууллага, иргэдийн төлөөллийн саналыг харгалзан Засгийн газар батална.
5.6. Үйлдвэрлэх, импортлох тусгай зөвшөөрлийг нэг жил хүртэл хугацаагаар улсын байцаагч дүгнэлтээр, цагдаагийн байгууллага шийдвэрээр тус тус түдгэлзүүлнэ.
5.7. Тусгай зөвшөөрлийг сэргээх, сунгах, хүчингүй болгох тухай шийдвэрийг улсын байцаагчийн дүгнэлт, цагдаагийн болон татварын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын саналыг үндэслэн Засгийн газар шийдвэрлэнэ.
5.8. Энэ хуулийн 5.6-д заасанчлан тодорхой хугацаагаар үйл ажиллагаа явуулах эрхийг нь түдгэлзүүлсэн бол энэ хугацаа өнгөртөл тусгай зөвшөөрлийг сэргээх асуудлыг хэлэлцэхгүй.
5.9. Тусгай зөвшөөрлийг нь түдгэлзсэн хугацаанд тухайн зөвшөөрөл эзэмшигчийн үйл ажиллагаа бүрэн зогсоно.
5.10. Тусгай зөвшөөрөл хүчингүй болох нь тухайн хуулийн этгээдийг татан буулгах үндэслэл болно.
5.11. Үйлдвэрлэх, импортлох тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь Засгийн газрын зөвшөөрөлгүйгээр уг зөвшөөрлийг худалдах, барьцаалах, бэлэглэх, түрээслэх зэргээр бусдад шилжүүлэх болон үйлдвэрлэл явуулж буй байршлаа өөрчлөхийг хориглоно.
5.12. Аливаа этгээд нь Засгийн газрын бичгээр өгсөн зөвшөөрөлгүйгээр энэ хуулийн 5.1-т заасан тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн энгийн хувьцааны 10 буюу түүнээс дээш хувийг дангаараа буюу бусад этгээдтэй хамтран шууд буюу шууд бусаар эзэмших, өмчлөхийг хориглоно.
5.13. Үйлдвэрлэх, импортлох тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн энгийн хувьцааны 10 буюу түүнээс дээш хувийг дангаараа буюу бусад этгээдтэй хамтран эзэмших, өмчлөхийг хүсэгч нь энэ талаар Засгийн газарт өргөдөл гаргах бөгөөд ийнхүү эзэмших, өмчлөх тохиромжтой этгээд гэж үзсэн тохиолдолд Засгийн газар зөвшөөрөл олгоно
6 дугаар зүйл. Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэгч, импортлогчид тавих шаардлага
6.1. Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх тусгай зөвшөөрөл хүсэгч этгээд нь дараах шаардлагыг хангасан байна:
6.1.1. энэ хууль, олон улсын болон үндэсний стандарт, техникийн зохицуулалтад заагдсан чанар, аюулгүйн үзүүлэлт, шаардлагад нийцсэн согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх боломжтой эсэх талаар мэргэжлийн хяналтын байгууллагаар дүгнэлт гаргуулна;
6.1.2. согтууруулах ундааг үйлдвэрлэх түүхий эд, бэлэн бүтээгдэхүүний чанарын шинжилгээ хийх итгэмжлэгдсэн лаборатортой байх;
6.1.3. үйлдвэрийн чанарын хяналтын тогтолцоотой байх;
6.1.4. загварын туршилтанд тэнцэж, улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн зориулалтын тоолуур суурьлуулсан байх;
6.1.5. зөвшөөрөгдсөн хүчин чадал, батлагдсан стандартын дагуу үйлдвэрлэлийн тоног төхөөрөмж, даралтат сав, жин болон бусад хэмжих хэрэгсэлийг угсрах, Хэмжлийн нэгдмэл байдлыг хангах тухай хуулийн дагуу хэмжилзүйн экспертиз хийлгэн баталгаажуулсан байх.
6.2. Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх тусгай зөвшөөрөл олгох сонгон шалгаруулалтанд тэнцэн, үйлдвэрлэл явуулж буй этгээд нь энэ хуулийн 6.1-д заасан шаардлагаас гадна дараах нэмэлт шаардлагыг хангасан байна:
6.2.1. мэргэжлийн хяналтын байгууллагаар шинжлэгдсэн, онцгой болон бусад төрлийн татвар төлсөн спиртээр согтууруулах ундааг үйлдвэрлэх;
6.2.2. бүтээгдэхүүний шошго дээр үйлдвэрлэгчийн нэр, хаяг, барааны тэмдэг, бүтээгдэхүүний нэр, төрөл, найрлага, спиртийн ангилал, эзэлхүүний хэмжээ, спиртийн агууламж, бүтээгдэхүүний стандартын дугаар, тэмдэглэгээ, үйлдвэрлэсэн он, сар, өдөр, эрүүл мэндийн анхааруулга, хүнсний нэмэлтийн дугаар, тэмдэглэгээг заах;
6.2.3. үйлдвэрлэсэн, борлуулсан бүтээгдэхүүний тоо, хэмжээ, савлагаа, спиртийн агууламжийн хэмжээ, нэр, зах зээлд нийлүүлсэн хугацаа, онцгой албан татварын тэмдгийн тоо, дугаарын мэдээллийг татварын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагад өгч байх;
6.2.4. энэ хуулийн 6.2.3-т заасан мэдээллийг татварын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагад шууд дамжуулах боломжийг хангасан оролт, гаралтын тоолууртай, зориулалтын битүүмжлэгдсэн технологийн тоног төхөөрөмжтэй, онцгой албан татварын тэмдгийг автоматаар наах төхөөрөмжөөр тоноглогдсон байж тэдгээрийг хэвийн ажиллах нөхцлийг хангахуйцаар үйлдвэрлэлийг жигд явуулах.
6.3. Согтууруулах ундаа импортлогч нь дараах шаардлагыг хангасан байна:
6.3.1.согтууруулах ундааны техникийн зохицуулалтын баримт бичигт согтууруулах ундааны нэр төрөл, чанарын үзүүлэлт, хүнд метал, хор судлалын зөвшөөрөгдөх хэмжээг тодорхойлж, импортоор нийлүүлэх согтууруулах ундааны шошго, чанар, байдлыг алдагдуулахгүй тээвэрлэх нөхцлийг заана.
6.3.2. согтууруулах ундааны дээжийг нэр төрөл бүрээр нь мэргэжлийн хяналтын байгууллагаар урьдчилан итгэмжлэгдсэн лабораторит шинжлүүлж, Монгол Улсын эрх бүхий байгууллагаас батлагдсан согтууруулах ундааны стандарт, техникийн зохицуулалтад заагдсан үзүүлэлт шаардлагыг хангасан эсэх талаар дүгнэлт гаргуулан, хилийн мэргэжлийн хяналт шалгалтаар баталгаажуулсан байна.
6.3.3.үндэсний стандарт, техникийн зохицуулалтын баримт бичгийн үзүүлэлт, шаардлагыг хангаагүй согтууруулах ундааг улсын хилээр оруулах, худалдах, түүгээр үйлчлэхийг хориглоно.
6.3.4.Согтууруулах ундаа импортлох, экспортлох, дамжуулан экспортлохдоо байнгын ажиллагаатай хилийн боомтоор нэвтрүүлнэ.
6.4. Согтууруулах ундааны чанар, аюулгүй байдлын үзүүлэлтийг тогтоосон техникийн зохицуулалтын баримт бичгийг гадаад худалдааны асуудал эрхэлсэн байгууллагын саналаар Засгийн газар батална.
6.5. Орц, найрлага, хэрэглэж буй түүхий эд, этилийн спиртийн агууламж зэргээр адил, нэг төрлийн согтууруулах ундааг янз бүрийн нэртэй үйлдвэрлэхийг хориглоно.
6.6. Энэ зүйлийн 6.2.1-т заасан “эрүүл мэндийн анхааруулга”-ийн загварыг эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага батална.
6.7. Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэгч, импортлогч нь камерийн хяналтын тогтолцоог бүрэн нэвтрүүлсэн байна.
6.8. Зорчигч хувийн хэрэгцээндээ зориулан 2 литрээс илүү хэмжээний согтууруулах ундаа улсын хилээр нэвтрүүлэхийг хориглоно.
7 дугаар зүйл. Сонгон шалгаруулалтанд оролцогч этгээдийн бүрдүүлэх бичиг, баримт
7.1. Энэ хуулийн 6.1-д заасан шаардлагыг хангасан гэж үзсэн этгээд нь дараах бичиг, баримтыг бүрдүүлэн тусгай зөвшөөрөл олгох сонгон шалгаруулалтанд оролцно:
7.1.1. аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуулийн 11.1-т заасан бичиг, баримт;
7.1.2. энэ хууль болон холбогдох стандарт, техникийн зохицуулалт, норм, дүрмийн шаардлагад нийцсэн үйлдвэртэй талаарх хүнсний асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв болон мэргэжлийн хяналтын байгууллагын санал, дүгнэлт;
7.1.3. улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуульд заасан тусгай зөвшөөрлийн тэмдэгтийн хураамжийн 5 хувьтай тэнцэх хэмжээний дэнчин төлсөн тухай баримт;
7.1.4. шүүхийн шийдвэрээр төлөгдөх болон татварын өргүй тухай татварын болон шийдвэр гүйцэтгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын тодорхойлолт.
8 дугаар зүйл. Спирт үйлдвэрлэх, импортлох, хуваарилах
8.1. Хүнсний болон техникийн зориулалтаар тухайн жилд үйлдвэрлэх, импортлох спиртийн хэмжээ, хуваарилалт, зарцуулалт түүнд хяналт тавих журмыг Хүнсний асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага болон татварын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын саналыг үндэслэн Засгийн газар батална.
8.2. Үйлдвэрлэлийн болон ашиглалтын явцад гарсан техникийн спиртыг зориулалтын дагуу ашиглах, устгах журмыг Засгийн газар тогтоож, хяналт тавина.
ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
СОГТУУРУУЛАХ УНДААНЫ ХУДАЛДАА, ҮЙЛЧИЛГЭЭ
9 дүгээр зүйл. Согтууруулах ундааг худалдах, түүгээр үйлчлэх тусгай зөвшөөрөл
9.1. Согтууруулах ундааг худалдах, үйлчлэх тусгай зөвшөөрлийг сум, дүүргийн Засаг даргын санал, мэргэжлийн хяналтын байгууллагын дүгнэлтийг үндэслэн сонгон шалгаруулалтын үндсэн дээр аймаг, нийслэлийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаас олгоно. Ингэхдээ согтууруулах ундаагаар үйлчлэх тусгай зөвшөөрлийг нь хүчингүй болгосон аж ахуйн нэгжийн тухайн байршил дээр тусгай зөвшөөрлийг шинээр олгохгүй байх зарчмыг баримтлана.
9.2. Согтууруулах ундааг худалдах, үйлчлэх тусгай зөвшөөрлийг нэг жилийн хугацаагаар олгож, тухайн хугацаанд тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь зөрчил гаргаагүй тохиолдолд гаргасан хүсэлтийн дагуу цагдаагийн болон мэргэжлийн хяналтын байгууллагын санал, дүгнэлт, татварын өргүй тухай татварын байгууллагын тодорхойлолтыг үндэслэн хоёр жилийн хугацаагаар цаашид сунгаж болно.
9.3.Согтууруулах ундааг худалдах, үйлчлэх тусгай зөвшөөрөл олгох сонгон шалгаруулалт явуулах журмыг согтууруулах ундааны хор хөнөөлтэй тэмцэх чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн бус байгууллага, иргэдийн төлөөллийн саналыг харгалзан дотоод худалдаа, хүнсний асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага батална.
9.4. Согтууруулах ундааг худалдах, үйлчлэх тусгай зөвшөөрлийг нэг жил хүртэл хугацаагаар улсын байцаагч дүгнэлтээр, цагдаагийн байгууллага шийдвэрээр тус тус түдгэлзүүлнэ.
9.5. Энэ хуулийн 9.4-т заасанчлан тодорхой хугацаагаар үйл ажиллагаа явуулах эрхийг нь түдгэлзүүлсэн бол энэ хугацаа өнгөртөл тусгай зөвшөөрлийг сэргээх асуудлыг хэлэлцэхгүй.
9.6. Тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн хугацаанд тухайн зөвшөөрөл эзэмшигчийн үйл ажиллагааг бүрэн зогсоно.
9.7. Сэргээх, сунгах, хүчингүй болгох тухай шийдвэрийг улсын байцаагчийн дүгнэлт, цагдаагийн байгууллага болон татварын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын саналыг үндэслэн аймаг, нийслэлийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хуралдаанаас гаргана.
9.8.Тусгай зөвшөөрөл хүчингүй болох нь тухайн хуулийн этгээдийг татан буулгах үндэслэл болно.
10 дугаар зүйл. Согтууруулах ундаа худалдах, түүгээр үйлчлэх цэг
10.1. Согтууруулах ундааг дагнасан цэгээр дамжуулан худалдана.
10.2. Согтууруулах ундааг худалдах, үйлчлэх цэгийн тоо, байршлыг тухайн орон нутгийн хүн амын тоо, үйлчилгээний хүрээ, эрүүл мэнд, соёлын байгууллага, оюутан, сурагчдын хичээлийн болон нийтийн байрны байршлыг харгалзан, цагдаагийн байгууллагын саналыг үндэслэн хоёр мянга таван зуун хүн ам тутамд нэгээс ихгүй, аймгийн төвөөс бусад сумын төвд 2-оос дээшгүй байхаар тооцож аймаг, нийслэлийн Засаг дарга тогтооно.
10.3. Согтууруулах ундааг худалдах, үйлчлэх тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь аймаг, нийслэлийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын зөвшөөрөлгүйгээр уг зөвшөөрлийг худалдах, барьцаалах, бэлэглэх зэргээр бусдад шилжүүлэх, худалдаа, үйлчилгээ явуулж буй байраа бусдад түрээслэх, өөрчлөхийг хориглоно.
10.4. Согтууруулах ундааг худалдах, үйлчлэх цэгт тавих шаардлага:
10.4.1. согтууруулах ундааг худалдах, үйлчлэх тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь 21 нас хүрээгүй этгээдэд үйлчлэхгүй бөгөөд энэ тухай анхааруулгыг ил, тод харагдахаар бичиж, байрлуулах;
10.4.2. согтууруулах ундааг худалдах, үйлчлэх цэг нь тухайн этгээдийн бичиг, баримтыг шалгаж, 21 нас хүрсэн эсэхийг хянах үүрэгтэй.
10.4.3. согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх /дотоодод/ зориулалтаар хэрэглэсэн түүхий эд болон түүнд ногдох онцгой албан татвар шингэсэн үнээс бага үнэтэй согтууруулах ундаа худалдахыг хориглоно;
10.4.4. энэ хуульд заасныг зөрчиж үйлдвэрлэсэн буюу импортолсон, эсхүл хөндлөнгийн итгэмжлэгдсэн лабораторит шинжлүүлж чанар аюулгүй байдлыг хангасан мэргэжлийн хяналтын байгууллагын дүгнэлт гаргуулаагүй согтууруулах ундааг худалдах, үйлчлэхийг хориглоно;
10.4.5. камерийн болон бүтээгдэхүүний чанарын дотоодын хяналтын тогтолцоог бүрэн нэвтрүүлсэн байна.
10.4.6. согтууруулах ундаа худалдах, үйлчлэх тусгай зөвшөөрлийг нэг цэгт олгох бөгөөд зөвшөөрөл эзэмшигч нь согтууруулах ундаа худалдах, үйлчлэх хэд хэдэн үйл ажиллагаа эрхлэхээр бол тус бүрт нь тусгай зөвшөөрлийг авна.
10.4.7. согтууруулах ундааны борлуулалтыг нэмэгдүүлэх зорилгоор аливаа хэлбэрийн урамшуулалт худалдаа зохион байгуулах, сугалаа гаргахыг хориглоно.
10.5. Согтууруулах ундаа худалдах, үйчлэх цэгт тавих тусгайлсан шаардлагыг дотоод худалдаа, хүнсний асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага тогтооно.
10.6. Согтууруулах ундаа худалдах, түүгээр үйлчлэх зөвшөөрөл аваагүй цэгт аливаа хэлбэрээр согтууруулах ундааны худалдаа зохион байгуулах, үйлчлэхийг хориглоно.
10.7. Энэ зүйлийн 10.4.3-т заасан согтууруулах ундаа худалдаалах үнийн доод хэмжээг Засгийн газар улирал бүр шинэчлэн батална.
11 дүгээр зүйл. Согтууруулах ундаа худалдах, түүгээр үйлчлэх эрх олгох сонгон шалгаруулалтад оролцогч этгээдийн бүрдүүлэх бичиг, баримт
11.1. Согтууруулах ундаа худалдах, түүгээр үйлчлэх эрх олгох сонгон шалгаруулалтад оролцогч этгээд нь дараах шаардлагыг хангасан байна:
11.1.1. Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуулийн 11.1-т заасан баримт бичиг;
11.1.2. шүүхийн шийдвэрээр төлөгдөх болон татварын өргүй тухай шийдвэр гүйцэтгэлийн болон татварын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын тодорхойлолт;
11.1.3. худалдаа, үйлчилгээ эрхлэх газар нь дотоод худалдаа, хүнсний асуудал эрхэлсэн байгууллагаас тогтоосон болон стандартад заагдсан шаардлагыг хангасан тухай мэргэжлийн хяналтын байгууллагын дүгнэлт;
11.1.4 Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуульд заасан тусгай зөвшөөрлийн тэмдэгтийн хураамжийн 5 хувьтай тэнцэх дэнчин төлсөн байх.
11.2. Согтууруулах ундааг худалдах, үйлчлэх тусгай зөвшөөрөл олгох сонгон шалгаруулалт явуулах журамд заагдсан бусад баримт бичиг.
ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
СОГТУУРУУЛАХ УНДААНЫ ХЭРЭГЛЭЭ
12 дугаар зүйл. Согтууруулах ундаа хэрэглэх, худалдах, түүгээр үйлчлэхийг хориглох
12.1. Дараах хүмүүст согтууруулах ундаа хэрэглэхийг хориглоно:
12.1.1. 21 нас хүрээгүй;
12.1.2. жирэмсэн болон хөхүүл хүүхэдтэй эх;
12.1.3. тээврийн хэрэгсэл жолоодож яваа;
12.1.4. сэтгэцийн эмгэг бүхий этгээд.
12.2. Дараах газарт согтууруулах ундаа хэрэглэх, худалдах, түүгээр үйлчлэхийг хориглоно:
12.2.1. согтууруулах ундаагаар үйлчлэх зөвшөөрөлтэй аж ахуйн нэгжээс бусад байгууллага, аж ахуйн нэгжийн албан болон үйлдвэрлэлийн байр;
12.2.2. хүүхдийн цэцэрлэг, бүх шатны сургууль, оюутан, сурагчдын хичээлийн болон нийтийн байр, эмнэлэг, сувиллын газраас 100 метрийн дотор;
12.2.3. орон сууцны орц, хонгил;
12.2.4. орон сууцны гадна хүмүүсийн салхилах саравч, амрах газруудад
12.2.5. гудамж, талбай, цэцэрлэг;
12.2.6. галт тэрэг, авто тээвэр, усан болон нисэх онгоцны буудлын зөвшөөрөгдсөн цэгээс бусад газар;
12.2.7. нийтийн тээвэр, хүнсний болон барааны зах, худалдаа үйлчилгээний газар зэрэг олон нийтийн газрын зөвшөөрөгдсөн цэгээс бусад газарт;
12.2.8. шатахуун түгээх газарт.
12.3. Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх, импортлох, худалдах, түүгээр үйлчлэх зөвшөөрөлтэй аж ахуйн нэгжид дараах зүйлийг хориглоно:
12.3.1. согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх, импортлох, тээвэрлэх, хадгалах, худалдах, түүгээр үйлчлэх ажилд 21 нас хүрээгүй хүн авч ажиллуулах;
12.3.2. тээврийн хэрэгсэл жолоодож яваа, 21 нас хүрээгүй, сэтгэцийн эмгэг бүхий болон согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдэд согтууруулах ундаа худалдах, түүгээр үйлчлэхийг;
12.3.3. согтууруулах ундаагаар шагнаж урамшуулах, цалин хөлс орлуулах;
12.3.4. согтууруулах ундааны шошгыг дуурайлган үйлдэх, хууль бусаар хэрэглэх, худалдах;
12.3.5. согтууруулах ундаа худалдах, түүгээр үйлчлэх зөвшөөрөлтэй худалдаа, үйлчилгээний газарт 00-10 цагт согтууруулах ундаа худалдах, түүгээр үйлчлэхийг.
13.1. Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэх, бусдыг шахаж согтоох, түүнчлэн 21 нас хүрээгүй хүнийг уруу татаж согтууруулах ундаа уулгахыг хориглоно.
13.2. Сургуулийн сурагч, 21 нас хүрээгүй хүмүүст согтууруулах ундаа хэрэглэх боломж олгохыг санаачилан зохион байгуулах, энэ зорилгоор орон байраар хангах, мөнгөн туслалцаа үзүүлэхийг тэдгээрийн эцэг, эх, төрөл садан, асран хамгаалагч болон багш нарт хориглоно.
ТАВДУГААР БҮЛЭГ
ЭРҮҮЛ МЭНД, НИЙГМИЙН ХАМГААЛЛЫН АРГА ХЭМЖЭЭ
14 дүгээр зүйл. Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг эмнэлэгийн байгууллагад хүргэх
14.1. Өөрийн үйлдлийг удирдан хянах чадваргүй болтлоо согтсоны улмаас хаана байгаагаа болон очих газраа мэдэхгүй болсон, гудамж талбай, олон нийтийн газар ухаангүй унасан, энэ байдлаас болж осол гэмтэл, гэмт хэрэг, зөрчилд өртөж болзошгүй этгээдийг хамгаалах, тусламж үзүүлэх зорилгоор цагдаагийн алба хаагч эмнэлэгийн байгууллагад /цаашид “Хордлого тайлах төв” гэх/ хүргэнэ.
14.2. Энэ хуулийн 14.1-д заасан үндэслэлээр иргэн, аж ахуйн нэгж санаачлан согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг хордлого тайлах төвд хүргэн өгч болно.
14.3.Согтууруулах ундаа хэрэглэсэн боловч өөрийн үйлдлээ удирдан хянах чадвартай, зөрчил гаргаагүй хүнийг хордлого тайлах төвд албадан хүргэхийг хориглоно.
14.4. Согтууруулах ундаа хэрэглэсэн этгээдийг хордлого тайлах төвд 24 цаг хүртэл хугацаагаар байлгаж болно.
14.5. Хордлого тайлах төвийн нөхцөл, согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг хордлого тайлах төвд хүлээн авах, хордлого тайлах, төвөөс гаргах, үйлчилгээ үзүүлэх стандарт, төвд байсан хугацааны шууд зардал, түүнийг төлөх журмыг эрүүл мэндийн болон хууль зүйн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага хамтран тогтооно.
14.6. Хордлого тайлах төвд байсан хугацааны шууд зардлыг үйлчлүүлэгч этгээдээр төлүүлж болно.
14.7. Энэ зүйлийн 14.1-д заасан үндэслэлээр удаа дараа хордлого тайлах төвд хүргэгдэн ирсэн этгээдийг албадан эмчилгээнд хамруулах тухай хүсэлтийг хордлого тайлах төв цагдаагийн байгууллагад гаргана.
14.8.Гадаадын иргэн, харъяалалгүй хүний хордлогыг тайлахад хууль тогтоомж, Монгол Улсын олон улсын гэрээнд өөрөөр заагаагүй бол энэ хуулийг дагаж мөрдөнө.
15 дугаар зүйл. Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийн хордлогыг тайлах
15.1.Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийн хордлого тайлах нэгж нь аймаг, нийслэлд хордлого тайлах төв нэртэйгээр байна. Суманд энэхүү чиг үүргийг эмнэлэгийн байгууллага хариуцна.
15.2.Хордлого тайлах төв нь эрүүл мэндийн төв байгууллагын харъяанд, цагдаагийн хамгаалалтанд үйл ажиллагаагаа явуулна.
15.3.Аймаг, нийслэлийн хордлого тайлах төвийн орон тоо, үйл ажиллагааны бүтэц, зохион байгуулалтыг Засгийн газар тогтооно.
15.4.Энэ хуулийн 14.1 дэх хэсэгт заасан үндэслэлээр хордлого тайлах төвд хүргэгдэн ирсэн этгээд хэрэг, зөрчил үйлдэхээр завдсан, ноцтой хор уршигт хүргүүлэхээр үйлдэл хийсэн зэрэг зайлшгүй шаардлагатай гэж үзсэн тохиолдолд цагдаагийн байгууллагад шилжүүлнэ.
16 дугаар зүйл. Хордлого тайлах төвийн ажилтан, түүний эрх, үүрэг
16.1.Хордлого тайлах төвийн ажилтан нь эмчийн ёс зүйн хэм хэмжээг сахиж, эмнэлэгийн ажилтны эрх, үүргийг хүлээн, согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдэд эмнэлэгийн шуурхай үйлчилгээ үзүүлж ажиллана.
16.2.Хордлого тайлах төвийн эмч /ажилтан/ нь дараах үйлдэл хийхийг хориглоно:
16.2.1.энэ хуулийн 14.1-д заасан үндэслэлээр хордлого тайлах төвд хүргэгдэн ирсэн этгээдийг хүлээн авахаас татгалзах;
16.2.2.хордлогыг тайлах буюу согтууг гаргах эмчилгээг хийхгүй байх, дутуу хийх;
16.2.3.үйлчлүүлэгч этгээдтэй хүнлэг бус харьцах;
16.2.4.үйлчлүүлэгч этгээдийн хордлого тайлах төвд байх хугацаанд олж мэдсэн хувь хүний нууцыг задруулах, нэр хүндэд нь халдсан мэдээлэл тараах;
16.2.5.үйлчлүүлэгч этгээдийн биедээ авч явсан баримт бичиг, мөнгөн тэмдэгт, хувцас, эд зүйлийг ашиглах, үрэгдүүлэх, гэмтээх;
16.2.6.хордлого тайлах шаардлагагүй этгээдийг хүлээн авах.
16.3.Хордлого тайлах төвд ажиллаж буй эмч, эмнэлэгийн ажилтны үйл ажиллагааны журмыг эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
16.4.Хордлого тайлах төвд дэг журам сахиулж, тус төвийн ажилтнууд, үйлчлүүлж байгаа хүмүүсийн аюулгүй байдлыг хангаж, хамгаалах үүргийг цагдаагийн байгууллага хариуцна.
16.5. Энэ хуулийн 16.4-т заасан чиг үүргийг гэрээт харуул хамгаалалтын тухай хуульд заасны дагуу харуул хамгаалалтын байгууллагаар гүйцэтгүүлж болох бөгөөд энэ тохиолдолд харуул хамгаалалтын алба хаагчийн тусгай хэрэгсэл, мэх хэрэглэх заавар, ажиллах журмыг улсын ерөнхий прокурортой зөвшилцөн хууль зүй, дотоод хэргийн сайд батална.
17 дугаар зүйл. Хордлого тайлах төвд хүлээн авах
17.1.Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг хүргэж ирсэн цагдаагийн алба хаагч буюу иргэнийг байлцуулан хордлого тайлах төвийн эмч уг этгээдийн эрүүл мэндийн байдалд үзлэг хийж, энэ тухай тэмдэглэл хөтлөн, хордлого тайлах төвд хүлээж авна.
17.2.Хордлого тайлах төвийн ээлжийн ахлах ажилтан нь согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг хүргэж ирсэн хүнийг байлцуулан түүний биедээ авч яваа баримт бичиг, мөнгөн тэмдэгт, хувцас, эд зүйлийг хаяж, үрэгдүүлэхээс сэргийлж, тоо хэмжээ, содон шинж тэмдгийг нэг бүрчлэн тэмдэглэлд тусгаж, түр авч хадгална.
17.3.Тэмдэглэлд түр хадгалах зүйлийг хүлээн авсан эмч, түүнийг хүргэж ирсэн хүн гарын үсэг зурна. Үзлэгийн явцыг дүрс бичлэгээр бэхжүүлэн авч, хадгална.
17.4.Насанд хүрээгүй этгээд согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэж, хордлого тайлах төвд хүргэгдэн ирсэн тохиолдолд эмч уг этгээдийн эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчтэй холбоо тогтоож, тэдэнд хүлээлгэн өгч болно. Эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчтэй нь холбоо тогтоох боломжгүй бол насанд хүрээгүй этгээдийг хордлого тайлах төвд хүлээн авна.
17.5.Хордлого тайлах төвд үйлчлүүлэгч этгээд амиа хорлох, бусдад халдан довтлоход ашиглаж болох эд зүйл оруулахыг хориглоно.
17.6.Үйлчлүүлэгч этгээдээс галт зэвсэг, хутга, мэс, амьсгал боогдуулагч, нулимс асгаруулах, мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөт эм, бэлдмэл, бодис илэрвэл эмч түр хураан авч, тэмдэглэл хөтлөн цагдаагийн байгууллагад шилжүүлнэ.
17.7.Дор дурдсан этгээдийг хордлого тайлах төвд хүлээн авахгүйгээр эрүүл мэндийн анхны яаралтай тусламж үзүүлж, холбогдох эмнэлэгийн байгууллагыг дуудаж шилжүүлж өгнө:
17.7.1.нарийн мэргэжлийн эмчийн яаралтай тусламж үзүүлэх шаардлагатай гэмтэл биедээ авсан, хүнд болон халдварт өвчтэй;
17.7.2.мансууруулах бодис хэрэглэж хордсон нь тогтоогдсон.
18 дугаар зүйл. Хордлого тайлах төвийн нөхцөл, үйлчилгээ үзүүлэх журам, санхүүжилт
18.1.Хордлого тайлах төвийн нөхцөл, түүнд тавигдах ариун цэвэр, эрүүл ахуйн шаардлага, эмнэлэгийн үйлчилгээ үзүүлэх журам, зайлшгүй шаардлагатай эм, тариа, эмнэлэгийн багаж хэрэгслийн жагсаалтыг эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн тогтоож, стандартаар батлуулна.
18.2.Үйлчлүүлэгч этгээдийг насанд хүрсэн болон насанд хүрээгүй, эрэгтэй, эмэгтэйгээр нь тус тусад нь байлгана.
18.3.Үйлчлүүлэгч этгээдэд хордлого тайлах үйлчилгээ үзүүлсэнтэй холбоотой хөтөлсөн баримт бичгийг нэгтгэн архивын нэгж үүсгэн хадгална.
18.4. Аймаг, нийслэл дэх хордлого тайлах төвийн зардлын санхүүжилт нь улс, орон нутгийн төсөв, хордлого тайлах үйлчилгээний шууд зардал, хууль тогтоомжоор хориглоогүй бусад эх үүсвэрээс бүрдэнэ.
18.5.Хордлого тайлах үйлчилгээ авсан этгээдийн зардлыг эрүүл мэндийн даатгалын сангаас болон бэлэн хэлбэрээр нөхөн төлүүлж болно.
18.6.Хордлого тайлах үйлчилгээ авсан этгээдийн төлсөн шууд зардлыг буцаан хордлого тайлах төвийн хэвийн үйл ажиллагаа явуулахад зарцуулна.
19 дүгээр зүйл. Хордлого тайлах төвөөс гаргах
19.1.Хордлого тайлах анхан шатны тусламж авч, өөрийн үйлдлийг удирдан хянах чадвартай болсон этгээдийг эмчийн дүгнэлтээр хордлого тайлах төвөөс гаргах бөгөөд энэ тохиолдолд хамгаалах хүн шаардагдахгүй.
19.2.Үйлчлүүлэгч этгээдийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор хордлого тайлах төвөөс өдрийн цагаар гаргана.
19.3.Үйлчлүүлэгч этгээдийг гарах үед эмч түр хадгалагдсан баримт бичиг, мөнгөн тэмдэгт, хувцас, эд зүйлийг өөрт нь, эсхүл уг этгээдийг авахаар ирсэн хамгаалах хүнд нь гэрчийн этгээдийг байлцуулан тэмдэглэлийн дагуу хүлээлгэн өгч, гарын үсэг зуруулна.
19.4.Үйлчлүүлэгч этгээдэд хийсэн эмчилгээ болон хордлого тайлах төвөөс гаргасан цаг, хугацааг тэмдэглэн авч, хадгална.
19.5.Хордлого тайлах төв нь уг төвд үйлчлүүлсэн этгээдийн талаар мэдээллийн сантай байна.
20 дугаар зүйл. Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг хамгаалах хүнд хүлээлгэн өгөх
20.1. Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийн өөрийн болон хамгаалах хүний хүсэлтээр, эсхүл цагдаагийн алба хаагч тухайн этгээдийг хордлого тайлах төвд хүргэхгүйгээр хамгаалах хүнд нь хүлээлгэн өгч болно.
20.2. Хордлого тайлах төвд хүргэгдэн ирсэн этгээдийг хариуцан авахаар хамгаалах хүн ирсэн нөхцөлд тухайн этгээдийг хордлого тайлах төвөөс гаргах боломжтой гэж эмч үзсэн тохиолдолд хугацаа харгалзахгүйгээр хамгаалах хүнд хүлээлгэн өгч болно.
20.3. Эмч болон харуул хамгаалалтын ажилтан хамгаалах хүний баримт бичгийг шалгаж, хэнийг хэзээ, хаана, хэнд хүлээлгэн өгсөн, хүлээлгэн өгөх үед тухайн этгээдийн өмсөж явсан хувцас, биед нь байгаа баримт бичиг, мөнгөн дэвсгэрт, эд зүйл, ил харагдах гэмтэл, шарх зэргийг дэлгэрэнгүй дурдсан тэмдэглэл хөтөлж, гарын үсэг зуруулна.
20.4.Хамгаалах хүсэлт гаргасан хүн нь баримт бичиггүй, өөрөө согтууруулах ундаа хэрэглэсэн, эсхүл тухайн этгээдийг хамгаалан авч явах боломжгүй тохиолдолд энэ зүйлийн 20.3-т заасан этгээд хамгаалуулахаар хүлээлгэн өгөхгүй.
21 дүгээр зүйл.Хордлого тайлах төвд үйлчлүүлэгчийн эрх, үүрэг
21.1.Хордлого тайлах төвөөр үйлчлүүлж байгаа этгээд дараах эрх эдэлнэ:
21.1.1.хувийн аюулгүй байдлаа хангуулах;
21.1.2.ариун цэвэр, эрүүл ахуйн шаардлагад тохирсон нөхцөл, унтаж
амрах боломжоор хангагдах;
21.1.3.эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээгээр хангагдах;
21.1.4.гэр бүлийнхэнтэйгээ 1 удаа утсаар ярих, уулзах.
21.2.Хордлого тайлах төвд үйлчлүүлж байгаа этгээд дараах үүргийг хүлээнэ:
21.2.1. хуульд заасан тохиолдолд хордлого тайлах төвд үйлчлүүлсэн
шууд зардлыг төлөх;
21.2.2.хордлого тайлах төвийн дотоод журмыг сахин биелүүлэх;
21.2.3.архинд донтох өвчтэй нь тогтоогдсон тохиолдолд эмчийн
зөвлөмжийн дагуу цаашид эмчлүүлэх.
22 дугаар зүйл. Өргөдөл, гомдол гаргах
22.1.Хордлого тайлах төвд үйлчлүүлсэн этгээд, түүний хууль ёсны төлөөлөгч нь хордлого тайлах үйлчилгээтэй холбоотой өргөдөл, санал, гомдлыг хордлого тайлах төвийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих эрх бүхий дээд байгууллагад гаргаж болно.
23 дугаар зүйл. Хордлого тайлах төвийн үйл ажиллагаанд тавих хяналт
23.1.Хордлого тайлах төвийн үйл ажиллагаанд харъяалах дээд шатны байгууллагууд хяналт тавина.
23.2.Хордлого тайлах төвийн ариун цэвэр, эрүүл ахуйн нөхцөлд мэргэжлийн хяналтын байгууллага хяналт тавина.
23.3.Харуул хамгаалалтын байгууллагын үйл ажиллагаанд цагдаагийн байгууллага хяналт тавьж, мэргэжлийн удирдлагаар хангана.
24 дүгээр зүйл. Эмчилгээ
24.1. Согтууруулах ундаанд донтох эмгэг бүхий этгээдэд үзүүлэх эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ нь дор дурдсан төрөлтэй байна:
24.1.1. эрүүл мэндийн анхан шатны /сум, өрхийн эрүүл мэндийн төв/;
24.1.2. амбулаторийн;
24.1.3. хэвтүүлэн /сайн дурын, албадан/ эмчлэх эмнэлгийн;
24.1.4. олон нийтийн оролцоонд түшиглэсэн;
24.1.5. сэтгэц-нийгмийн сэргээн засалтын;
24.2. Согтууруулах ундаанд донтох эмгэгтэй этгээд нь өөрийн санаачилгаар эмнэлгийн байгууллага болон эрүүл мэндийн үйлчилгээ үзүүлэх төвд хандаж хүсэлт гаргасан тохиолдолд түүнд ердийн журмаар эмчилгээ үйлчилгээ үзүүлнэ.
24.3. Аддиктологийн тусламж үйлчилгээний стандартыг эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай зөвшилцөн Стандартчиллын Үндэсний зөвлөл батална.
24.4. Архины асуудалтай гэр бүлд хүмүүжиж байгаа хүүхэд болон давхар хамааралд өртсөн гэр бүлийн гишүүдэд үзүүлэх сэтгэл зүйн дэмжлэг туслалцааг төрийн бус байгууллагуудаар гүйцэтгүүлж болно.
25 дугаар зүйл. Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг албадан саатуулах, албадан эмчилгээнд хамруулах
25.1. Согтууруулах ундаанд донтох эмгэгтэй нь эмнэлгийн байгууллагын дүгнэлтээр тогтоогдсон боловч сайн дураар эмчлүүлэхээс зайлсхийсэн этгээдийг шүүхийн шийдвэрээр албадан эмчлэхтэй холбогдсон харилцааг Согтуурах, мансуурах донтой өвчтэй этгээдийг захиргааны журмаар албадан эмчлэх, албадан хөдөлмөр хийлгэх тухай хуулиар зохицуулна.
25.2. Албадан саатуулагдсан этгээд нь албадан саатуулах байранд байсан хугацааны шууд зардлыг төлөх үүрэгтэй. Шууд зардлын хэмжээ, төлөх журам болон албадан саатуулах байрны стандартыг Улсын ерөнхий прокурортой зөвшилцөн цагдаагийн төв байгууллагын дарга тогтооно.
25.3. Энэ зүйлийн 25.1 дэх хэсэгт заасан үндэслэлээр удаа дараа саатуулагдсан этгээдийг эмнэлэгийн байгууллагын дүгнэлтийг үндэслэн цагдаагийн байгууллагын хүсэлтээр Шүүхийн шийдвэрээр албадан эмчилгээнд хамруулна.
25.4. Согтууруулах ундаад донтох эмгэгтэй хүнийг албадан эмчлэх газрын эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээг цогц байдлаар үзүүлэх чиг үүргийг эрүүл мэндийн төв байгууллагын харъяа, шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх, харуул хамгаалалтыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага тус тус холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу хэрэгжүүлнэ.
ЗУРГААДУГААР БҮЛЭГ
СОГТУУРУУЛАХ УНДААНД ТАВИХ ХЯНАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ САНХҮҮЖИЛТ
26.1. Архидан согтуурахтай тэмцэх, хор хөнөөлийг нь арилгах, урьдчилан сэргийлэх, хяналт тавих үйл ажиллагааг удирдан зохион байгуулах, энэ талаарх олон нийтийн үүсгэл санаачилгыг дэмжин туслах зорилгоор Архидан согтуурахтай тэмцэх сан /цаашид “сан” гэх/ ажиллах бөгөөд дараах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
26.1.1. согтууруулах ундааны хяналттай холбоотой хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх ажлыг санхүүжүүлэх, зарцуулалтад хяналт тавих;
26.1.2. хүн амын эрүүл мэндийг дэмжих чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг Засгийн газрын сан хооронд төсөв хөрөнгийн зарцуулалт болон бусад асуудлаар давхардал үүсэж буй эсэхэд хяналт тавих;
26.1.3.бүрэн эрхийнхээ хүрээнд дүрэм, журам, заавар баталж, хэрэгжилтэд нь хяналт тавих;
26.1.4. тусгай зөвшөөрөл /цаашид “тусгай зөвшөөрөл” гэх/ -ийн нөхцөл, шаардлагыг биелүүлж байгаа эсэхэд хяналт тавих;
26.1.5. хууль тогтоомжид заасан бусад бүрэн эрх.
26.2. Сангийн үйл ажиллагаатай холбоотой, энэ хуулиар зохицуулаагүй бусад асуудлыг Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуулиар зохицуулна.
26.3. Сангийн үйл ажиллагааны үндсэн хэлбэр нь хуралдаан бөгөөд сард 1-ээс доошгүй удаа хуралдана.
26.4. Сангийн дүрмийг Монгол Улсын Засгийн газар батална.
26.5. Сан нь үйл ажиллагаандаа бие даасан, ил тод, бусдын нөлөөнд үл автах, нийтийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах зарчмыг удирдлага болгоно.
26.6. Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх, импортлох, худалдах түүгээр үйлчлэх тусгай зөвшөөрөл бүхий этгээдийн талаарх мэдээ, мэдээллийг сан өөрийн цахим хуудсандаа тогтмол байршуулна.
27.1. Сангийн зөвлөл нь 7 гишүүнтэй байх бөгөөд Ерөнхий сайд тэргүүлнэ.
27.2. Сангийн зөвлөлийн бүрэлдэхүүнд согтууруулах ундааны хор хөнөөлийг арилгах чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй төрийн бус байгууллагуудын нэр дэвшүүлснээр Засгийн газраас 3 жилийн хугацаагаар томилогдсон 3 гишүүн, хууль зүйн, эрүүл мэндийн болон хөнгөн үйлдвэрийн асуудал хариуцсан засгийн газрын гишүүд тус тус орно.
27.3. Ерөнхий сайдын эзгүйд хууль зүйн асуудал эрхэлсэн засгийн газрын гишүүн санг толгойлно.
27.4. Энэ хуулийн 27.2-т заасан төрийн бус байгууллагаас нэр дэвших этгээд нь дараах шаардлагыг хангасан байна:
27.4.1. төрийн улс төрийн албан хаагч биш байх;
27.4.2. улс төрийн намын удирдах албан тушаал хашдаггүй байх;
27.4.3. Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн, бүх шатны шүүхийн шүүгч, прокуророор ажилладаггүй байх;
27.4.4. сонирхолын зөрчилгүй байх;
27.4.5. эдийн засаг, эрх зүй болон аддиктологийн аль нэг чиглэлээр мэргэжил эзэмшсэн байх;
27.4.6. мэргэжлээрээ 3-аас доошгүй жил ажилласан байх;
27.4.7. Ял шийтгэлгүй байх;
27.4.8. Монгол Улсын иргэн байх.
27.5. Сангийн зөвлөлийн гишүүнд нэр дэвшигчийг Засгийн газар томилоогүй бол энэ хуулийн 27.2-т заасан эрх бүхий этгээд ажлын 14 хоногийн дотор өөр хүний нэр дэвшүүлж, саналаа Засгийн газарт оруулна.
28 дугаар зүйл. Сангийн мэдээлэл олж авах эрх
28.1. Сан нь энэ хуулийн 26 дугаар зүйлд заасан бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэх зорилгоор тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчээс тодорхой төрлийн буюу тусгайлан заасан мэдээлэл, санхүүгийн болон бусад баримт бичгийг шаардан авч болно.
28.2. Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч энэ хуулийн 28.1-д заасны дагуу Сангаас шаардсан мэдээллийг тогтоосон хугацаанд нь гаргаж өгөх үүрэгтэй.
28.3. Энэ хуулийн 26.6-д заасан мэдээлэлд өөрчлөлт орсон тохиолдолд тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч этгээд нь энэ тухай 14 хоногийн дотор санд албан ёсоор мэдэгдэх үүрэгтэй.
29 дүгээр зүйл. Сангийн ажлын алба
29.1. Сан нь зөвлөлийн гишүүдэд үүргээ гүйцэтгэхэд нь туслалцаа үзүүлэх, сангийн үйл ажиллагааг хэвийн явуулах нөхцөлийг хангах, олон нийтийг мэдээллээр хангах чиг үүрэг бүхий ажлын албатай байна.
29.2. Ажлын алба нь хууль зүйн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын харъяанд байж, үйл ажиллагааг нь сангийн дүрмээр зохицуулна.
29.3. Ажлын албаны дарга нь Сангийн ерөнхий менежер байх бөгөөд ажлын албаны өдөр тутмын үйл ажиллагааг удирдан зохицуулах чиг үүргийг хэрэгжүүлж, зөвлөлөөс өгсөн үүргийн биелэлтийг хангана.
29.4. Ажлын албаны удирдах болон гүйцэтгэх албан тушаал төрийн захиргааны албан тушаалд хамаарна.
30 дугаар зүйл. Сангийн үйл ажиллагаанд тавих хяналт
30.1. Сан нь үйл ажиллагааныхаа тайланг дараа оны эхний улиралд багтаан олон нийтэд танилцуулна.
30.2. Сангийн үйл ажиллагааны тайланд төрийн бус байгууллагууд хөндлөнгийн хяналтыг тавих эрхтэй бөгөөд энэ тохиолдолд шаардлагатай мэдээллийг сан гаргаж өгөх үүрэгтэй.
31 дүгээр зүйл. Сангийн хөрөнгийн эх үүсвэр
31.1. Сангийн хөрөнгө нь дор дурдсан эх үүсвэрээс бүрдэнэ:
31.1.1. согтууруулах ундааны онцгой албан татвар болон НӨАТ-ийн 10 хүртэл хувь, согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх, импортлох, худалдах, үйлчлэх тусгай зөвшөөрлийг олгох, сунгахад ногдуулсан тэмдэгтийн хураамжийн 10 хувьтай тэнцэх хөрөнгө;
31.1.2. зорилтод чиглэлийн хүрээнд гадаад, дотоодын хуулийн этгээд, иргэнээс өгсөн хандив, буцалтгүй тусламж, зээлийн хөрөнгө;
31.1.3. энэ хуулийг зөрчсөн буруутай этгээдэд ногдуулсан торгуулийн арга хэмжээнээс төвлөрүүлсэн мөнгөн хөрөнгө;
31.1.4. хууль тогтоомжид үл харшлах бусад орлого.
32 дугаар зүйл. Сангийн хөрөнгийн зарцуулалт
32.1. Сангийн хөрөнгийг дараах зориулалтаар зарцуулна:
32.1.1. архидан согтуурахтай тэмцэх, түүнээс урьдчилан сэргийлэх талаар гарсан хууль тогтоомж, архидан согтууралтаас үүдэлтэй гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх талаар мэдээлэл, сургалт, сурталчилгааг дэмжих;
32.1.2. согтууруулах ундааны болон согтууруулах ундааны үйлдвэрлэлийн эдийн засгийн ашиг, зардлын үнэлгээг судлан тогтоож, архидан согтуурахаас сэргийлэх, түүнд хяналт тавих арга замыг тодорхойлох;
32.1.3. Архидан согтуурах явдалтай тэмцэх, түүнээс урьдчилан сэргийлэх ажилд идэвхитэй оролцсон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэд, клубын үйл ажиллагаанд санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх, урамшуулах;
32.1.4.Холбогдох хууль болон дүрэм, журам зөрчсөн талаар мэдээллийг энэ хуулийн 36 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу худалдах авах;
32.1.5.Согтууруулах ундааны хор хөнөөл, гэр бүл, хамт олон, нийгэмд учрах хор уршиг, түүнээс урьдчилан сэргийлэх мэдлэг, эрүүл зан үйл, хандлагыг олон нийтэд төлөвшүүлэх ажлыг зохион байгуулах;
32.1.6.Согтууруулах ундаа хэрэглэсний улмаас гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдсон иргэн, албан тушаалтанд сургалт явуулах;
32.1.7. Архи, согтууруулах ундааны асуудалтай холбоотой мэдээллийн нэгдсэн тогтолцоог бий болгох
32.2. Сангийн хөрөнгийн зарцуулагдаагүй үлдэгдлийг дараагийн онд шилжүүлэн зарцуулна.
32.3. Сан хөрөнгийн зарцуулалтын тайланг дараа оны 4 дүгээр сарын 15-ны дотор Сангийн Яаманд хүргүүлэх бөгөөд тайлангийн маягтыг Санхүү, эдийн засгийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
ДОЛДУГААР БҮЛЭГ
БУСАД ЗҮЙЛ
33 дугаар зүйл. Согтууруулах ундааны зар сурталчилгааг хориглох
33.1. Согтууруулах ундаа болон түүнийг үйлдвэрлэх, импортлох, худалдах, үйл ажиллагаа явуулж буй байгууллагыг аливаа төрөл, хэлбэрээр сурталчилах, хэрэглээг дэмжихэд чиглэсэн аливаа хэлбэрийн мэдээлэл түгээхийг нийт иргэн, аж ахуйн нэгжид хориглоно.
33.2. 21 нас хүрээгүй этгээдэд согтууруулах ундаа хэрэглэхийг зааж сургахыг хориглоно.
33.3. Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэгч нь өөрийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнээ түүхэн хүн, уул, ус, газар орны болон өөрийн аж ахуйн нэгжийн нэртэй ижил нэрээр нэрлэхийг хориглоно.
33.4. Согтууруулах ундааны үйлдвэрлэл, импорт, худалдаа, үйлчилгээ эрхэлдэг этгээд өөрийн бүтээгдэхүүний зураг, нэр, барааны тэмдэг, компаний нэрийг нь олон нийтэд таниулах зорилгоор соёл, урлаг, спортын болон бусад олон нийтийн арга хэмжээнд ивээн тэтгэгчээр оролцох, төрөл бүрийн хандив, тусламж, тэтгэлэг үзүүлэх зэргээр аливаа далд хэлбэрийн сурталчилгаа явуулахыг хориглоно.
33.5. Төрийн болон төрийн бус байгууллагууд архидан согтууралтай тэмцэх, түүний хор уршгийг олон нийтэд тайлбарлан таниулах талаар бүх төрлийн сурталчилгаа явуулах үүрэгтэй.
33.6. Энэ зүйлийн 33.5-т заасан зар сурталчилгааг хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд үнэ төлбөргүй олон нийтэд түгээнэ. Энэ талаарх тусгайлсан зохицуулалтыг хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудын саналыг үндэслэн тухайн асуудлыг хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага тогтоон, хэрэгжилтэд нь хяналт тавина.
33.7. Ашиг сонирхлын зөрчилгүй иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага согтууруулах ундааны хор уршиг, хэрэглээний эсрэг сурталчилгааг ивээн тэтгэж болно.
34 дүгээр зүйл. Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх, импортлох, худалдах, түүгээр үйлчлэх, хэрэглээнд тавих хяналт
34.1.2.үйлдвэрлэсэн согтууруулах ундааны чанар, стандартад мэргэжлийн хяналтын байгууллага хөндлөнгийн хяналт тавих, үйлдвэрлэгч нь спиртийн чанар, аюулгүй байдалд дотоодын хяналт тавих;
34.1.3. согтууруулах ундааны үйлдвэрлэлд, ногдох татвар, онцгой албан татварын тэмдгийн тооцоонд татварын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага хяналт тавина;
34.1.4.Согтууруулах ундааны импортод тавих хяналтыг гаалийн болон мэргэжлийн хяналтын байгууллага хэрэгжүүлнэ;
34.1.5. энэ зүйлийн 34.1.1-д заасан төрийн хяналтыг иж бүрэн, байнга хэрэгжүүлэх зорилгоор улсын байцаагчийг согтууруулах ундаа үйлдвэрлэгч үйлдвэр тус бүр дээр ажиллуулж болно
34.1.6. Согтууруулах ундаа худалдах болон түүгээр үйлчлэх газарт стандарчлал, хэмжилт зүйн болон мэргэжлийн хяналтын байгууллага, цагдаагийн байгууллага, татварын алба, аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Засаг даргын тамгын газар, хорооны Засаг дарга эрхлэх асуудал, чиг үүргийнхээ дагуу хяналт тавина.
34.1.7. Согтууруулах ундааны ил болон далд хэлбэрийн зар сурталчилгаанд тухайн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага болон цагдаагийн байгууллага хяналт тавина
34.2.1. энэ хуулийн хэрэгжилтэд төрийн байгууллагуудаас гадна олон нийт хяналт тавих эрхтэй бөгөөд шаардлагатай тохиолдолд холбогдох байгууллагуудаас мэдээлэл гаргуулж авах эрхтэй.
34.2.2. энэ хуулийн 34.2.1-д заасан мэдээлэл авах журмыг олон нийтийн саналыг үндэслэн хүнсний асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага тогтооно.
34.3. Эрх бүхий байгууллагын шалгалт, шинжилгээгээр хүний амь нас, эрүүл мэндэд хортой болох нь тогтоогдсон, стандартын шаардлага хангаагүй согтууруулах ундааны хор хөнөөлийн тухай мэдээллийг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр нийтэд шуурхай зарлан мэдэгдэнэ.
34.4. Стандартын шаардлага хангаагүй согтууруулах ундааны хор хөнөөлийн талаарх мэдээллийг бүх төрлийн хэвлэл мэдээллийн байгууллага саадгүй хүлээн авч, нийтэд түгээх үүрэгтэй.
35.1.2. хүнсний бус буюу техникийн зориулалтаар ашиглах боломжтой тухай;
35.1.3.энэ зүйлийн 35.1.1, 35.1.2-т заасан зориулалтаар ашиглах шаардлага хангахгүй.
35.2. Согтууруулах ундааг хураах, шинжилгээ хийх, улсын орлого болгож борлуулах журмыг Засгийн газар батална.
35.3. Энэ зүйлийн 35.1.3-д заасан согтууруулах ундааг устгах журмыг хууль зүй, дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн, Улсын дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгч болон Улсын ерөнхий прокурор хамтран батална.
36.1.Энэ хуулийг зөрчсөн тухай мэдээллийг төрийн эрх бүхий байгууллага нь иргэдээс төлбөртэй авч болно. Иргэнээс төлбөртэй мэдээлэл авахад Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 14 дүгээр зүйлийг баримтална.
36.2. Энэ зүйлийн 36.1-д заасан мэдээллийг худалдан авах төлбөрийг сангаас гаргана.
37 дугаар зүйл. Архидан согтуурахтай тэмцэх олон нийтийн үүсгэл, санаачилгыг дэмжих
37.1. Архидан согтуурахтай тэмцэх зорилго бүхий олон нийтийн үүсгэл санаачилгыг төрийн болон төрийн бус байгууллага дэмжин туслах үүрэгтэй.
38 дугаар зүйл. Хууль тогтоомж зөрчигчдөд хүлээлгэх хариуцлага
38.1. Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх, импортлох, худалдах, хэрэглэх, түүгээр үйлчлэх тухай хууль тогтоомж зөрчсөн этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй бол дараах хариуцлага хүлээлгэнэ:
38.1.1.энэ хуулийн 5.4-д заасныг зөрчсөн бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг хориос тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгож, тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох, согтууруулах ундаа болон хууль бусаар олсон орлогыг хураах;
38.1.2. энэ хуулийн 5.9, 9.6-т заасныг зөрчсөн байгууллагыг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг хориос тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, давтан зөрчил гаргасан тохиолдолд тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох;
38.1.3. энэ хуулийн 5.11-д заасныг зөрчсөн бол талууд хоорондын хэлцлийг хүчин төгөлдөр бусад тооцож, иргэнийг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг таваас арав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх, байгууллагыг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг хориос тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох;
38.1.4.энэ хуулийн 6.1, 6.2, 6.3-т заасан шаардлагыг хангаагүй үйл ажиллагаа явуулсан бол иргэнийг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг таваас арав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх, албан тушаалтанг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг арван таваас хорь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх, хуулийн этгээдийг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг хориос тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгож, уул согтууруулах ундаа болон хууль бусаар олсон орлогыг хурааж, согтууруулах ундаа импортлох, худалдах, түүгээр үйлчлэх тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгож, уг аж ахуйн нэгж, байгууллагад дахин тухайн төрлийн тусгай зөвшөөрөл олгох хугацааг нэг жилээр түдгэлзүүлэх;
38.1.5. энэ хуулийн 6.5-т заасныг зөрчсөн иргэнийг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг таваас арав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх, байгууллагыг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг хориос тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгож, удаа дараа зөрчсөн бол тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох;
38.1.6.энэ хуулийн 6.8-д заасныг зөрчсөн этгээдийн 2 литрээс илүү хэмжээний согтууруулах ундаа болон хууль бусаар олсон орлогыг хурааж, хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг таваас арав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээгээр торгох;
38.1.7. энэ хуулийн 6.7, 10.4.5-д заасныг зөрчсөн бол улсын байцаагч тухайн этгээдийн үйл ажиллагаа явуулах эрхийг камерын тогтолцоог бүрэн нэвтрүүлэх хүртэлх хугацаанд түдгэлзүүлнэ;
38.1.8. энэ хуулийн 10.1, 10.3, 10.4.1-10.4.4, 10.6-т заасныг зөрчсөн байгууллагыг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг хориос тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгож, хууль бусаар олсон орлогыг хураана;
38.1.9. энэ хуулийн 10.4.6, 10.4.7-д заасныг зөрчсөн бол согтууруулах ундаа худалдах, үйлчлэх тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох;
38.1.10. энэ хуулийн 12.1.1, 12.1.2, 13.1-д заасныг зөрчсөн иргэнийг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг нэгээс тав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох;
38.1.11. энэ хуулийн 12.1.3-т заасныг зөрчсөн иргэний тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг 6 сар хүртэл хугацаагаар хасаж, сургалтанд хамруулах;
38.1.12. энэ хуулийн 12.2.1- 12.2.8-д заасныг зөрчсөн иргэнийг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг таваас арав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх, албан тушаалтанг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг арван таваас хорь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх, байгууллагыг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг хориос тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох;
38.1.13. энэ хуулийн 12.3.1-12.3.4-т заасныг зөрчсөн байгууллагыг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг хориос тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох;
38.1.14. энэ хуулийн 12.3.5, 33.3-т заасныг зөрчсөн байгууллагыг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг хориос тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгож, хууль бусаар олсон орлогыг хурааж, давтан зөрчил гаргасан тохиолдолд тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох;
38.1.15. энэ хуулийн 13.2, 16.2.1-16.2.6-т заасныг зөрчсөн этгээдийг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг нэгээс тав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгож, буруутай этгээдийн ажиллах эрхийг хасна;
38.1.16. энэ хуулийн 21.2.1-т заасныг зөрчсөн иргэнийг албадан хөдөлмөр хийлгэж, хордлого тайлах үйлчилгээ үзүүлсэн төлбөрийг төлүүлнэ;
38.1.17. энэ хуулийн 28.2, 28.3-т заасныг зөрчсөн байгууллагыг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг хориос тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох.
38.2. Энэ хуулийн 33.1, 33.2-т заасныг зөрчсөн этгээдэд зар сурталчилгааны тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ;
38.3. Энэ хуульд заасан согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх, импортлох, худалдах, хэрэглэх, үйлчлэх журмыг зөрчсөн аж ахуйн нэгж байгууллагыг зөрчлийн шинж, чанарыг нь харгалзан захиргааны хариуцлага хүлээлгэх эрх бүхий албан тушаалтан татан буулгахаар шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж болно.
38.4. Энэ хуулиар тогтоосон журмыг удаа дараа зөрчсөн этгээдэд согтууруулах ундаа үйлдвэрлэх, импортлох, худалдах, түүгээр үйлчлэх тусгай зөвшөөрлийг дахин олгохгүй.
38.5. Спиртийн хуваарилалт, олголт, зарцуулалт, түүнд хяналт тавих журмыг зөрчиж, олгосон спиртээр үйлдвэрлэсэн согтууруулах ундаанд ногдох онцгой албан татварыг буруутай аж ахуйн нэгж, байгууллага төлнө.
38.6. Энэ хуулийг зөрчсөн зөрчил бүрийг тусгай зөвшөөрлийн нөхцөл, шаардлагыг ноцтой зөрчсөн гэж үзнэ.
39 дүгээр зүйл. Хууль хүчин төгөлдөр болох
39.1 Энэ хууль 2013 оны …сарын ….-ны өдрөөс эхлэн хүчин төгөлдөр болно.
ГАРЫН ҮСЭГ
