Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж НҮБ-ын индрээс “Хуулийн засаглал” сэдэвт өндөр түвшний уулзалтад үг хэлснийхээ дараа дэлхийн хэвлэл мэдээллийн тэргүүлэх агентлаг болох CNN-ийн Нью-Йорк дахь төв байранд зочлов.
CNN НҮБ-ын чуулганы үеэр тус байгууллагын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Бан Ги Мүн болон хэд хэдэн орны төрийн тэргүүнээс ярилцлага авахаар урьсан юм. Тус телевизийн нэрт сэтгүүлч Кристина Аманпаурын ярилцлагын нэвтрүүлэгт Монгол Улсын Ерөнхийлөгч зочноор оролцлоо.
Кристина Аманпаур нь дэлхийн хэмжээний бодлого, стратегийн асуудлаар улс орнуудын төрийн тэргүүн, бодлого тодорхойлогчдыг ихэвчлэн урьж ярилцдаг. Тэрээр энэ удаад Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөс манай орны тухай хэд хэдэн асуулт онцлон тодруулж хариулт авав.
Кристина Аманпаур “Жижигхэн орон хэдий ч дэлхийд амжилтаараа хамгийн үлгэрлэж буй Катарын тухай Та бүхэн мэдэх билээ. Харин одоо тэгвэл Катараас ч илүү анхаарал татсан нэгэн орны тухай та бүхэндээ танилцуулах гэж байна. Та бүхэн дэлхийн хамгийн хурдтай эдийн засгийн өсөлттэй орныг мэдэх үү? Хятад хэмээн хариулах гэж байгаа бол та ташаа бодож байна. Энэ бол Монгол Улс. Хятад, Оросын дунд орших Монгол Улс эдийн засгийн өсөлтөөрөө Хятадаас хоёр дахин хурдтай хөгжиж байна” хэмээн нэвтрүүлгээ эхлэв. Тэрээр цааш нь сүүлийн жилүүдэд Монгол Улсад АНУ-ын Ерөнхийлөгч, Дэд Ерөнхийлөгч, Төрийн нарийн бичгийн дарга нарын хийсэн айлчлалыг дурдаад Монголын эдийн засгийн ийнхүү огцом өсөлтийг хангасан салбар бол уул уурхай гэдгийг онцоллоо.
Ярилцлагынхаа эхэнд тэрээр ашигт малтмалын асар их баялагтай орны хувьд Монголд ямар сорилт бэрхшээл тулгарч байгааг асуув. Ерөнхийлөгч хариулахдаа “Бид ард түмнийхээ чөлөөт сонголтыг эрхэмлэсэн ардчилсан засаглалтай. Ард түмэн зөвийг тунгааж бурууг залруулж чаддаг. Бид бусад улс орны сургамжаас санаа авч, алдаа гаргахгүй амжилтад хүрэхийг зорьж байна” гэв.
Тэд ярилцлагаа ийн үргэлжлүүллээ.
“К.Аманпаур: Та өнөөдөр НҮБ-ын Чуулган дээр үг хэлэхдээ авлигын эсрэг чухал үг хэллээ. Энэ асуудлаар чухам ямар бодлого баримталж байгааг сонирхмоор байна.
Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж: Монголыг бүс нутгийнхаа ардчиллын хөтөч гэдэг. Монгол Улс 1990 оноос хойш ардчилал, чөлөөт нийгмийг байгуулахын төлөө олон бэрхшээлийг туулж ирсэн. Харин авлига бол ардчилсан нийгмийг мөхөөх хамгийн хүчтэй заналт дайсан юм. Ардчиллыг шинэ тутам төлөвшүүлж байгаа орнуудаас эргээд унаж байгаа гол шалтгаан нь авлига. Бид авлигатай эрс шийдэмгий тэмцэхийг бодлого болгож байгаа. Монголд авлигын эсрэг хууль, түүнтэй тэмцэх бие даасан байгууллага болон хараат бус шүүхийн тогтолцоо бий.
К.Аманпаур: Байгалийн баялгаас улбаалан ямар улс танай орны хамгийн гол хамтрагч болж байна вэ?
Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж: Бидэнд тодорхой стандарт шалгуурууд бий. Хамгийн гол нь байгаль орчинд ээлтэй, нийгмийн өндөр хариуцлагатай, манай ард түмний ашиг сонирхлыг хүндэтгэсэн ямар ч орон бидэнтэй хамтран ажиллах боломж нээлттэй байгаа.
К.Аманпаур:Одоо газрын зураг дээрээс харахад танай улстай ойр хамгийн том зах зээл бол Хятад. Танайх энэ чиглэлд түлхүү хамтран ажиллах уу, эсвэл...
Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж: Бид дэд бүтцээ сайжруулах тал дээр ажиллаж байгаа. Бид илүү олон гарцыг эрэлхийлж байна.
К.Аманпаур: Америкийн тухайд?
Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж: Монгол Улс, АНУ нь нийгмийн үнэт зүйл нэгтэй ард түмнүүд. Манай зэвсэгт хүчний төлөөлөл дэлхий нийтийн халуун цэгүүд болох Ирак, Афганистанд энхийг сахиулж байна. Мэдээж АНУ-д Монгол Улстай уул уурхайн салбарт хамтран ажиллах боломж нээлттэй байгаа. Бид гуравдагч хөршийн хөрөнгө оруулалтыг дэмжиж байгаа нь олон тулгуурт эдийн засагтай байхыг эрхэмлэж буй хэрэг юм.
К.Аманпаур: Эдийн засгийн асуудлыг түр орхиод өөр зүйл сонирхмоор байна. Та саяхан Эвсэлд үл нэгдэх орнуудын уулзалтад оролцох үеэрээ Ираны цөмийн баяжуулах цогцолборт орсон анхны гадаад улсын төрийн тэргүүн боллоо. Та яагаад тэнд очих болов, бас ямар дүгнэлттэй үлдэв?
Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж: Үнэндээ Эвсэлд үл нэгдэх орнуудын уулзалтад оролцсон улс орнуудын тэргүүнүүдэд бүгдэд нь тэнд очиж үзэх боломж нээлттэй байсан. Тэгээд би яагаад тэнд очиж үзэж болохгүй гэж бодсон. Манай улс цөмийн асуудалд маш тодорхой байр сууриас ханддаг. Тухайн айлчлалын үеэр ч бас маш тодорхой л байсан. Нэгд, Ираны цөмийн хөтөлбөр нь аливаа тусгаар улсын аюулгүй байдалд заналхийлж болохгүй. Хоёрт, тэд цөмийн хөтөлбөрөө НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөлийн хяналт шалгалтын өмнө нээлттэй байлгах ёстой. Гуравт, Монгол Улс өөрийгөө цөмийн зэвсэггүй бүс гэж зарласан. Үүнийг НҮБ дэмжсэн. Энэ бол зөвхөн Монголд биш дэлхийд ч чухал асуудал юм.
К.Аманпаур: Та Эвсэлд үл нэгдэх орнуудын чуулганд оролцох үеэрээ БНАСАУ-ын төрийн өндөр албан тушаалтантай уулзсан. Та Хойд Солонгосын шинэ удирдагчийг шинэчлэл авчирч чадна гэж үзэж байна уу?
Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж: Бид тус улстай маш өвөрмөц харилцаатай. Тухайлбал бид БНАСАУ болон БНСУ-д аль алинд нь Элчин сайдын яамтай. Бид Хойд Солонгостой уламжлалт сайн харилцаатай. Миний бодлоор Хойд Солонгос эдийн засгаа шинэчлэх ёстой. Ер нь зөвхөн Хойд Солонгос ч бус “стан” орнуудын тухайд ардчилал, чөлөөт нийгэмд шилжих талаар хуваалцах чамгүй туршлага бидэнд бий гэж боддог.
К.Аманпаур: Тэгэхээр ардчилал эрх чөлөөний тухай сэдэв рүүгээ эргээд оръё. Та ардчиллын төлөө тэмцэгч хүн. Танай улсын өмнөх Ерөнхийлөгч шүүхээр яллагдсан. Энэ талаар юу хэлэхсэн бол?
Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж: Монгол бол шударга ёсыг тогтоохын төлөө авлигатай өргөн далайцтай тэмцэж байгаа орон. Хэн ч, ямар ч албан тушаалтан хуулиас дээгүүр эрх эдэлж болохгүй. Энэ бол ардчиллын амин сүнс. Бид ард түмнийхээ эрх чөлөөний сонголтоор олж авсан ардчиллыг хамгаалахын тулд зарим хүндрэл бэрхшээлтэй халгалгүй тулах ёстой.
