Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж сэргээгдэх эрчим хүчний олон улсын бага хуралд оролцож үг хэллээ
“Зүүн хойд Азийн сэргээгдэх эрчим хүчний хамтын ажиллагаа” сэдэвт олон улсын бага хурал Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор Чингис хаан зочид буудалд өнөөдөр эхэллээ. Бага хуралд бүс нутгийн орнууд болох Хятад, Өмнөд Солонгос, Умард Солонгос, Орос, Япон, мөн Герман, Франц, Их Британи, Азийн хөгжлийн банк, Сэргээгдэх эрчим хүчний олон улсын агентлаг, Хайнс Зайделийн сангийн төлөөлөгчид оролцож байна.
Тус бага хурлыг нээл дээр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж үг хэлэв. Ерөнхийлөгч хэлэхдээ “Энд хүрэлцэн ирсэн хатагтай, ноёдын энэ өдрийн амгаланг айлтгая. Энэ хуралд оролцогчдод хандан гурван зүйлийг хэлье гэж бодсон юм. Нэгдүгээрт Монгол Улс сэргээгдэх эрчим хүчний судалгаа, үйлдвэрлэл, ашиглах үйл ажиллагаанд асар их ач холбогдол өгч байгаа, хоёрдугаарт сэргээгдэх эрчим хүчний чиглэлд Монгол Улсад томоохон боломж бий гэдгийг хэлье. Гуравдугаарт та бүхний туслалцаатайгаар энэ хамтын ажиллагаанд оролцсоноор сэргээгдэх эрчим хүчний боломжоо хэрхэн ашиглах вэ, сэргээгдэх эрчим хүчний үйлдвэрлэлийг эрчимтэй ашиглаж эхлэх тэр цаг хугацааг хэр урагшлуулах вэ гэсэн асуудал байна. Эдгээрийн талаар та бүхэн үнэтэй саналаа бидэнтэй хуваалцвал их талархах болно. Би эрчим хүчний мэргэжлийн хүн биш гэхдээ сэргээгдэх эрчим хүчийг ашиглах нь маш чухал гэж үзэж, энэ чиглэлээр гарч буй санал санаачилгыг дэмжих ёстой гэсэн бодол тээж явдаг. Учир нь энэ эрчим хүч өөрөө байгальд байнга байж байдаг. Нар гэхэд л маш урт удаан хугацааны эрчим хүчний нөөц. Тэгэхээр байж байгаа энэ эрчим хүчний энэ эх үүсвэрийг хүн төрөлхтөн өөрийн хэрэгцээнд ашиглах тухай бид ярилцах байх. Бид эрчим хүчний хувьд ер нь их бүдүүлэг хэлбэрээс эхэлсэн. Нүүрс, газрын тос, шатдаг хийг л ашиглаж байна. Эдгээр нь дуусах эрчим хүч.
Хүн төрөлхтний болон шинжлэх ухаан, технологийн хөгжил дэвшил сэргээгдэх эрчим хүчийг өргөн хэмжээнд хэрэглэх түвшинд хүрсэн гэж би бодож байна. Нар, салхи гээд нэгэнт бурхнаас өгөгдсөн энэ эрчим хүчээ оюун ухаант хүн төрөлхтөн ашиглах ёстой. Монгол бол сэргээгдэх эрчим хүчийг сонирхож буй орон биш, ашиглаж байгаа улс. Бүр хориод жилийн өмнөөс малчин өрхийг яаж эрчим хүчээр хангах вэ гэдэг асуудал гарч ирсэн. Тэгвэл одоо монголын бараг бүх малчин айл тэр сэргээгдэх эрчим хүчийг хэрэглэж байгаа. Энэ талаас нь нийт өрхийн хэдэн хувьд сэргээгдэх эрчим хүч хэрэглэж буйг тооцох юм бол Монгол Улс тийм хойгуур орохгүй. Малчин бүрийн гадаа сэнс, нарны хураагуур хавтан бий. Түүнийгээ ашиглан зурагтаа үзэж, хөргөгч, угаалгын машин, компьютерээ холбочихсон хэрэглэж байгаа. Сэргээгдэх эрчим хүчний хувьд Монголын хөдөө хот, суурин газраасаа түрүүлчихсэн гэж хэлж болно. Энэ утгаараа монголчууд сэргээгдэх эрчим хүчийг хэрэглээд сурчихсан, хэрэгтэйг ойлгодог хүмүүс. Тэдэнд энэ талаар анхан шатны ойлголт өгөхөөр тайлбарлаад байх шаардлагагүй гэж хэлж болно. Гэхдээ дэлхийн хэмжээний сэргээгдэх эрчим хүчний үйлдвэрлэл, ашиглалтаас Монгол хоцрох ёсгүй. Энэ үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцогч байхыг Монгол Улс хүсч байна гэдгийг л хамгийн түрүүнд хэлэх гэсэн юм.
Миний бодлого хоёр тулгууртай. Нэг нь ард түмэн, нөгөө нь байгаль орчин. Харамсалтай нь Зүүн хойд Азийн олон санал санаачилгаас оролцоогоороо хоцорч ард нь явдаг тал бий. Байгаль орчны холбогдолтой санал санаачилгын хувьд Монгол Улс эхний эгнээнд явах ёстой. Монголчуудын уламжлалт нүүдэлчин амьдрал шиг байгаль орчиндоо ээлтэй амьдрал байхгүй. Гэтэл уур амьсгалын өөрчлөлтөөс монголчууд хамгийн их хэлмэгдэж байна. Дээр нь төв суурин газарт нүүрс түлж байгаа нь байгаль орчинд болон уур амьсгалын өөрчлөлтөд муугаар нөлөөлж байна. Бид энэ байдлаас салахыг үнэхээр хүсч байна.
Монголчууд гадаад улсад явахдаа өөрийн орны талаар “Нарлаг Монгол. Жилийн 300 хоногт нь нартай байдаг” хэмээн бахархдаг. Бусад оронтой харьцуулбал энэ үнэхээр давуу тал гэж би боддог. Гэхдээ үүнийгээ бид хэдэн жил ярилтай билээ дээ. Шинэ Засгийн газар Эрчим хүчний яамыг тусад нь байгуулсан. Сэргээгдэх эрчим хүчинд туйлын ач холбогдол өгч энэ яамыг тусад нь байгуулсан. Сэргээгдэх эрчим хүчний асуудлыг Монголд хэлэлцэх гэж нэлээд сайн бэлтгэсэн байх гэж бодож байна. Нэг үеэ бодоход Монгол Улс эдийн засгийн боломжтой болж байгаа. Сонирхогч орнуудтай хамтран хөрөнгө оруулж ажиллах чадвартай болж байгаа. Тиймээс бид “Гоби тек” гэсэн төсөл хэрэгжүүлэх санаачилга гаргаж байна. Монголын говийг мэдэхгүй улс цөөхөн байх. Энэ төслийг хамтран хэрэгжүүлье. Бидний урд хамгийн олон хүнтэй, хамгийн хурдтай хөгжиж байгаа эдийн засгийн чухал зах зээл байна. Энэ зах зээлд бид зөвхөн нүүрс бус сэргээгдэх эрчим хүч нийлүүлье. Энэ чиглэлд хамтарч ажиллая.
Байгаль орчин бохирдуулагч нүүрснээс гадна цөмийн эрчим хүч ч аюултайг бид харж байна. Сэргээгдэх эрчим хүчинд тийм аюул байхгүй болов уу. Зөвхөн нарныхаа эрчим хүчийг ашиглахад урьдчилсан тооцоогоор Хятадын эрчим хүчний хэрэглээг хангахаар байна. Ийм агуу боломж Монголд байна. Дээр нь салхины эрчим хүчийг нэмбэл Ази, Номхон далайн хэрэгцээг хангахаар байгаа юм. Бид газраа ухуулаад байх сонирхолтой улс биш. Газар дээрх нар, салхины эрчим хүчийг маань ашиглая гэсэн саналыг бид дэмжих болно. Манай ард түмэн ч дэмжинэ гэж бодож байна. Бидэнд ийм л сонирхол байна.
Манайд хувийн хэвшлийн санаачилгаар салхины эрчим хүчний 50 МВт-ын төсөл хэрэгжиж байна. Би үүнийг маш их дэмжиж байгаа. 50 МВт гэдэг бол эхлэлийн хувьд хамгийн боломжтой хувилбар. Энэ мэт сэргээгдэх эрчим хүчний санаачилгыг, мөн нүүрсээр байгаль орчинд бага хохиролтой цахилгаан станц байгуулах төслийг ч бид дэмжих ёстой гэж бодож байна. Монголын говийн хөрсөн дор эрчим хүчний өөр нэг эх үүсвэр бий. Тэр бол занар. Та бүхэн олон газар явж, эрчим хүчний эх үүсвэрийн талаар ярилцдаг улс байх. Тиймээс Монгол сэргээгдэх эрчим хүчний асар их нөөц боломжтой, түүнийгээ ашиглах хүсэл сонирхолтой орон гэдгийг явсан газартаа ярьж яваарай хэмээн хэлмээр байна. Говийн сэргээгдэх эрчим хүчийг ашиглах “Gobi tech”төслийг бид урагшлуулахыг ихэд сонирхож байна. Дээр нь “Asia super grid” гэж сэргээгдэх эрчим хүчний сүлжээг Азийн бүс нутагтаа байгуулах хүсэлтэй байна.
Монгол бол улс төрийн хувьд хамгийн тогтвортой, асуудлаа шийдэж чаддаг орон. Эдийн засгийн хувьд ч асар өсөлттэй орон. Хамгийн том зах зээлийн хажууд байгаа орон. Тиймээс ярих бус ажлаа эхэлмээр байна. Эрчим хүчний сайд үүнд анхаарна гэж найдаж байна. Манай Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн сайд бас энд байна. Ер нь цаашдаа ногоон хөгжлийг бид эрхэмлэнэ. Энэ хоёр сайдын удирдлага дор манай санаачилга хэрэгжинэ гэдэгт итгэж байна.
“Зүүн хойд Азийн сэргээгдэх эрчим хүчний хамтын ажиллагаа” олон улсын бага хуралд оролцогчдод амжилт хүсье” гэв.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж сэргээгдэх эрчим хүчний олон улсын бага хуралд оролцож үг хэллээ
