Их эзэн Чингис хааны мэндэлсний 850 жилийн ойд зориулсан Хүндэтгэлийн хуралд Д.Бямбасүрэнгийн хэлсэн үг
ЧИНГИС ХААНЫ СУУ АЛДАР, СЭЦЭН УХААН
МОНГОЛОО ИВЭЭХ БОЛТУГАЙ
Эрхэм хүндэт ноён Ерөнхийлөгч өө,
Эх орон нэгтэй анд нөхөд, ахан дүүс ээ,
Хөвчин Дэлхийн өнцөг бүрт амьдарч байгаа
Хөх Монголын баатарлаг үр сад нар аа,
Хүндэт зочид оо,
Тэнгэрлиг заяатай Монгол хүн бүрийн сэтгэлийг хөндөж, омгийг огшоосон үйл явдал буюу Эзэн Чингис хааныхаа мэндэлсэн өдрийг Үндэсний бахархал баярын өдөр болгон тунхаглаж, Төрийн өндөр ёслолоор 850 жилийн ойг нь бид тэмдэглэж байна.
Эдүгэг хүртэлх Дэлхийн түүхэнд есөн зууны тэртээх хааныхаа ойг үндэсний баяр, төрийн ёслолоор тэмдэглэдэг улс орон тодроогүй билээ.
Чингис хааны мэндэлсэн ойг ийнхүү өргөж тэмдэглэх нь өнө эртний угсаатан өтөлж өгөршөөд өнгөрсөн түүхийн дурсамжаар бахархаж сэтгэлээ зогоож байгаа хэрэг огт биш билээ.
Чингис хааны хүчирхэг үзэл санаа, үйл хэрэг амьдаас амьд оршсоор олон зууныг туулж, одоо цагийн монголчуудын зам мөрийг зааж байгаа учраас Монголчууд Чингис хааныхаа дурсгалыг төрийн цагаан сүлдэндээ шүншиглэн шингээж байна.
Чингис хаан “хөвчин Дэлхий хөрвөж, хөнжилдөө унтах завгүй хөнөөлдөн тэмцэж” байсан цэвүүн цагт эсгий туургатныг нэгтгэн нягтруулж Монгол үндэснийг бүрдүүлсэн юм. Монголын үндэстэн Дэлхийн түүхэнд арилашгүй ул мөрөө үлдээсээр энэ эрин цөгт хүрч сээргэн мандлынхаа замд эргэлтгүй орлоо.
Ийм учраас бид Чингис хаанаа хүндэлж баярлаж байна !
Чингис хаан наран ургах зүгээс наран шингэх зүгийн уудам орон зайд энхийн үрийг тарьж, эвийн ёсыг тогтоосор эх монгол орноо аюул заналаас гэтэлгээд зогсоогүй, хөрш зэргэлдээ Их гүрнүүд үүсэн тогтнох түүхийн үүдийг нээсэн юм. Ийм учраас бид Чингис хаанаа хүндэлж баярлаж байна.
Түүхийн тавилангаар одоо цагийн монголчууд газар нутгаараа гурав хуваагдан, Дэлхийн 20 гаруй оронд амьдрах болжээ. Заримдаа Чингис хааны Их Монгол гүрнээс юу үлдэв хэмээх хүмүүс тохиолддог. Ингэж сэтгэх нь дэндүү гэнэн хэрэг юм.
“Могойг гурав хуваасан ч гүрвэлээс багагүй,
Монголыг гурав хуваасан ч гүрнээс багагүй”
гэсэн үнэн үг бий. Чингис хаан 1206 онд Хөх Монгол улсаа тунхагласан голомтон дээр, тэр үеийн хил хязгаар дотроо одоогийн Монгол улс оршин тогтнож, хүн ардынхаа эрх чөлөө, хөгжил дэвшилд тэмүүлсэн эрч хүчээр Дэлхий нийтийн бахархал талархалыг хүлээж байна.
Одоогоос 20 гаруй жилийн өмнө Монгол орон зоригт хөвгүүд охидынхоо эхлүүлсэн ардчилсан хувьсгалаар хүн төрлөхтөний нийтлэг үнэлэмж, амьдралын жам, оюун санааны баялгийн өөрийн үндэсний хөрсөн дээр буулган авч, үе үеийн баатарлаг эх орончдын хүсэл мөрөөдлийг биелүүлсэн.
Одоогийн Монгол орон эрх чөлөөтэй залуучуудын орон мөн гэдгийг нийтээр мэднэ. Манай эх оронч, эрх чөлөөтэй залуу үеийнхэн улс үндэстнийхээ хувь заяаны жолоог итгэл төгс барьж, гэрэлт ирээдүйг мохол цуцалгүй зорьж байгаад ахмад үеийнхэн нэн бахархалтай байдаг юм.
Одоогоос хагас зууны өмнө их яруу найрагч Д. Пүрэвдорж:
“Хүү нь өсөж том болоод
Хүрэн талын жигүүр ургана
Хүлэг морио тэнгэрт сойж
Хүний хүслийг газарт дархална”
гэж зөгнөж ерөөсөн нь одоогийн Монголд биеллээ олж байна. Энэ бол Чингисийн Монголын зориг тэмүүлэл, соёл оюуны их өвийн төрүүлэх чадлын нотолгоо мөн.
Бүх Дэлхийн Монголчууд Чингис хааныхаа мэндэлсэн өдрийг жил бүр үндэсний баяр болгон тэмдэглэхээ оюун ухаан, зүрх сэтгэлээрээ эвсэн нэгдэж, мөнх тэнгэрийг зориг зарлигийг монгол зон билгээрээ таньж, хөгжил дэвшилд тэмүүлэх хүч нь үржиж нэмэгдэх нь дамжиггүй.
Эрхэм хүндэт ноён Ерөнхийлөгч өө,
Төрийн эрхэм түшээдээ,
Монгол түмнийхээ элгийг таниулж, эвийг нягтруулах их үйлсэд нэн чухал санаачлага гаргасан Танд болон энэ санаачлагыг дэмжсэн Монгол төрийн түшээдэд чин сэтгэлийн талархал хүндэтгэлээ илээрхийлж байгааг хүлээн авна уу ?
Чингис хааны суу алдар, сэцэн ухаан монголчуудаа ивээх болтугай.
Их эзэн Чингис хааны мэндэлсний 850 жилийн ойд зориулсан Хүндэтгэлийн хуралд Д.Бямбасүрэнгийн хэлсэн үг
