Улаанбаатар хотноо 1959 онд хуралдсан Олон улсын монгол хэл бичгийн эрдэмтдийн анхдугаар их хурал нь зөвхөн монгол хэл бичгийн судлал төдийгүй, монголын судлалын хамгийн анхны олон улсын эрдэм шинжилгээний их хурал байсан билээ.
Тэрхүү анхдугаар их хурал нь цар хүрээгээ улам тэлж “Олон улсын монголч эрдэмтдийн их хурал” болсноор есөн удаа чуулж , оролцогч орон, илтгэгч эрдэмтдийн тоо тасралтгүй өсөн нэмэгдсээр ирсэн байна. Монгол судлалын чиглэлээр дэлхийн олон оронд болдог хурал цуглаануудын дотор Олон улсын монголч эрдэмтдийн их хурал өндөр нэр хүндтэй байдаг учир гадаадын олон орны монголч эрдэмтэд Улаанбаатарын их хуралд зориулан шинэ санал онол дэвшүүлсэн сонирхолтой сайхан илтгэлүүдээ сойдог болжээ.
Одоогоос хагас зууны тэртээ чуулсан Олон улсын монгол хэл бичгийн эрдэмтдийн анхдугаар их хурал нь улс төр, үзэл суртал төдийгүй, шинжлэх ухааны сэтгэлгээний хувьд ч харилцан бие биеэ үгүйсгэж байсан хоёр системийн хурц сөргөлдөөний үед нийгмийн өөр өөр байгуулалттай улс орны эрдэмтэд анх удаагаа хуран цуглаж, монгол судлалын тулгамдсан чухал асуудлуудаар санал бодлоо солилцсон нь онцлон тэмдэглүүштэй чухал үйл явдал байв. Царцмал үзэл суртлын хүлээснээс мултарч, жирийн иргэд, эрдэмтэн сэхээтэн хэн боловч үзэл бодол, санаа оноогоо бүрэн чөлөөтэй илэрхийлэх болсон ардчилсан нийгмийн өнөөгийн өндөрлөгөөс 50 жилийн өмнө болсон тэрхүү үйл явдлыг эргэн харахад тэр үеийн эрдэмтэн судлаачид монгол судлалыг олон улсын төвшинд хүртэл хөгжүүлэхийн төлөө ямар их эр зориг, оюун ухааныг хөвчлөн гаргаж байсныг ойлгож болно.
Монголд ардчилал мандсан үеэс эхлэн олон улсын монгол судлал эрх чөлөөт нөхцөлд улам бүр өргөжин хөгжих болсныг сүүлийн 20 гаруй жилийн хугацаанд болсон олон улсын монголч эрдэмтдийн хэд хэдэн удаагийн их хурал нотлон харуулав. Монгол судлалд нийгмийн хүн судлал, улс төр судлал, социологи зэрэг орчин цагийн нийгмийн шинжлэх ухааны салбарууд зохих байр сууриа эзлэн хөгжиж байгаа нь монголын үндэсний шинжлэх ухааны хөгжил дэвшилд чухал үүрэг гүйцэтгэж байна.
Олон улсын монголч эрдэмтдийн хамтын ажиллагаа бүх талаар өргөжин хөгжиж байгаа нь манай орны шинжлэх ухааныг хөгжүүлэх үйлст төдийгүй ардчилсан монгол улсыг дэлхий нийтэд таниулан сурталчлах, гадаад улс орнуудтай бүх талаар хамтран ажиллах үйл ажиллагааны шинжлэх ухааны үндэслэлийг боловсруулах, үр бүтээл, өгөөжийг нь дээшлүүлэх бодлогыг хэрэгжүүлэхэд ч нэн чухал ач холбогдолтой болой.
Олон улсын монгол судлалын холбоо нь өөрийн удаан жилийн үр бүтээлтэй үйл ажиллагаагаараа олон улсын монгол судлалын гол төв нь болохоо харуулсаар ирсэн бөгөөд цаашид ч энэ байр сууриа тогтвортой хадгалахын тулд улам бүр идэвхтэй ажиллах хэрэгтэй байна. Энэхүү эрдэм номын их үйлсэд Монгол Улсын төр засгийн зүгээс ч шаардлагатай дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх явдал чухал болж байгааг онцлон тэмдэглэе.
Олон улсын монгол хэл бичгийн эрдэмтдийн анхдугаар их хурлын 50 жилийн ойд зориулсан эрдэм шинжилгээний хуралд өндөр амжилт хүсье.
Монгол судлал өнө мөнхөд бадран хөгжих болтугай.
МОНГОЛ УЛСЫН ЕРӨНХИЙЛӨГЧ
ЦАХИАГИЙН ЭЛБЭГДОРЖ
