2009 оны 7-р сард төвийн хэвлэлүүдээр Дэлхийн Банк Монгол Улсыг анх удаа “бага орлоготой” гэсэн ангилалаас “дунд орлоготой” орнуудын ангилал руу ахиулав гэсэн мэдээлэл их цацагдсан.
Энэ мэдээллийн мөрөөр Дэлхийн Банкны цахим хуудсаар зочилж дараах мэдээллийг авлаа.
Дэлхийн банк тухайн орны нэг хүнд ногдох Үндэсний Нийт Орлого (GNI per capita) хэдэн америк доллартай тэнцэж байгаагаас шалтгаалан улс орнуудыг 4 хэсэгт хувааж үздэг.
Нийт 210 улсыг хамруулсан (2009 оны байдлаар). Ангилал:
Low income: <= $975 (нийт 66 орон буюу 31%)
Lower middle income: $976-3,855 (нийт 46 орон буюу 22%)
Upper middle income: $3,856-11,905 (нийт 55 орон буюу 26%)
High income: > $11,905 (нийт 43 орон буюу 21%)
МУ-ын ҮНО 2008 онд 6 их наяд төгрөгт хүрэв. Нэг хүнд оногдох ҮНО оны үнээр 2.3 сая төгрөгт хүрэв. Харин үнийн өсөлтийн нөлөөг хассан буюу 2005 оны үнээр тус дүн нь 1.3 сая төгрөг байна.
Нэг хүнд ногдох ҮНО-г дэлхийн банкны аргачлалаар (валютын албан ханшны жилийн дундаж) илэрхийлбэл 1,354 ам доллар болж өмнөх оныхоос 7 орчим хувиар өсчээ. Өмнөх буюу 2007 онд 1,267 ам доллар байжээ.
Үндэсний Нийт Орлого (ҮНО) болон Дотоодын Нийт Бүтээгдэхүүн(ДНБ)-ий ялгаа. Үндэсний Нийт Орлого нь ДНБ –ээс гадаадын эдийн засгийн харьяатуудад бий болсон нэмэгдэл өртгийг хасч, гадаадад суугаа өөрийн орны харьяатуудад бий болсон нэмэгдэл өртгийг нэмдэг. Монгол Улсын хувьд ДНБ, ҮНО төдийлөн хол зөрөөтэй байдаггүй.
2008 оны албан ёсны статистикаар МУ-н нэг хүнд ногдох ДНБ 2.3 сая төгрөг байв (оны үнээр). Харин 2005 оны үнээр (үнийн өсөлтийн нөлөөг хасах гэсэн оролдлог) 1.6 сая төгрөг болно.
Дэлхийн Банкны атласын аргаар тооцвол нэг хүнд ногдох ДНБ 1,649 америк долларт хүрсэн нь өмнөх онтой харьцуулахад 30 орчим хувиар өссөн үзүүлэлт юм (2007 онд 1,294 ам доллар). Эх үүсвэр: Үндэсний Статистикийн Хороо
|
МУ маань 2007 оноос эхлэн дунд орлоготой (гэхдээ дунджаас доогуур) буюу lower middle income (LM) гэсэн ангилалд багтах болжээ.
Гэхдээ, түүх сөхөөд үзэх юм бол 1989-1992 онуудад МУ дунд орлоготой (LM) улсын эгнээнд багтаж байв. Харин 1993 оноос эхлэн “бага орлоготой” хэсэг рүү гулсажээ.
Тэгэхээр анх удаа “дунд орлоготой” орон боллоо гэдэг нь ташаарсан ойлголт юм.
Ер нь төгрөгийн ханш долларын эсрэг суларвал буцаад “ядуу” ангилал руу орох боломжтой. Учир нь 6 их наяд ҮНО-г 1,140 гэсэн ханшаар ханшаар хуваах нэг хэрэг, харин 1,450 гаар хуваавал ам доллараар илэрхийлэгдэх хэмжээ нь эрс багасна. Төгрөгийн ханш унаад байх нь бидэнд ашиггүй гэсэн үг (ҮНО олигтой өсч өгөхгүй тохиолдолд бид ОУ-ын түвшинд илүү ядуу харагдах боломжтой).
Цаашид Оюу-Толгой, Таван Толгой ашиглалтанд орсноор нэг хүнд ногдох ДНБ болон ҮНО 5,000 ам доллар давна. Ингэснээр гаднаас хөрөнгө оруулалт татах, мөн бизнесийн байгууллагууд гадны компаниудтай харьцахад тухайн статистик үзүүлэлт эерэг нөлөө үзүүлэх болно.
Жич: Хавсралтнаас түүхэн ангилалыг үзэх.
World Bank Analytical Classifications
(presented in World Development Indicators)
GNI per capita in US$ (Atlas methodology)
Эх үүсвэр: Дэлхийн Банк
