Эрхэм зочид оо,
Энэ чухал үйл явдалд үг хэлэх бололцоо олгосон Ерөнхийлөгчийн Тамгын Газарт талархаж байна. Энд оролцож байгаа бүх хүмүүст талархал илэрхийлъе.
Тэгэхээр иргэний нийгмийг төлөвшүүлэх, Үндсэн хуулийн тун чухал үзэл баримтлалд хандлагын өөрчлөлт болох ийм үйл явдал эхлэлээ тавьж байна гэж би бодож байна. Зах зээлд гурван үндсэн оролцогч байдаг гэж ярьдаг. Үүнд улс төрийн намууд, бизнесийнхэн, иргэний нийгэм гэсэн гурван оролцогч бий.
Улс төрийн намууд бол төрийн эрх мэдлийг авах үндсэн зорилготой байдаг. Бизнесийнхэн бол аль болох их ашиг олох зорилготой байдаг. Иргэний нийгэм бол маш олон тоолохын аргагүй хүсэл сонирхолоос бүрддэг бүлгүүдээс тогтдог бөгөөд тоймлож хэлэх юм бол хэвийн амьдралаар амьдрах юмсан гэдэг хүсэл зорилготой байдаг.
Одоо Монголын нөхцлийг харах юм бол хэний хүсэл зориг сайн биелэж байна вэ? Төрийн хууль шийдвэрт тусч байгаа шийдвэрүүд ард түмний хүсэл зоригийн илэрхийлэл болж чадаж байна уу гэдэг өнцгөөс авч харах юм бол тун эргэлзээтэй байгаа. Хэдийгээр энэ бүхнийг манай хөгжлийн, бидний өсөж хөгжиж, унаж тусаж байгаагийн илрэл гэж үзэж болох боловч анхаарал хандууулахгүй бол болохоо больсон. Хамгийн их хүсэл зориг нь биелж байгаа нь тэр гурван этгээдийн хэн нь вэ гэвэл улс төрийн намууд гэж хэлж болохоор байна. Ялангуяа эрх барьж байгаа улс төрийн хүчнийхэн гэж хэлж болно болно. Бизнесийнхний талаар би нэг их юм хэлэхгүй.
Иргэний нийгмийн эрх ашгийн асуудал бол хууль шийдвэрт тусах талаар тун эгзэгтэй “хохирлын” байдалд байна. Ямар шийдвэр шударга вэ гэдэг асуудал харьцангуй ойлголт боловч энэ гурван эрх ашгийн тэнцвэр дээр гарч байгаа тэр шийдвэр үнэнд илүү ойр, сайн шийдвэр байна гэдгийг бид чиг баримжаа болгох ёстой байх гэж бодож байна.
Иргэний оролцооны асуудал бол ардчиллын үнэт зүйлийг бэхжүүлэхэд маш чухал зүйл юм. Тэгэхээр оролцоо гэдгийг ямар хэлбэрээр бий болгох вэ гэдэг нь чухал асуудал. Оролцоо гэдэг нь зүгээр сонсоод “оролцуулсан шүү” гэх биш чухал хэрэгтэй саналуудыг үйл ажиллагаандаа тусгадаг байх ёстой. Энэ нь хамгийн чухал.
Өөр чухал асуудал бол аливаа асуудлыг өнгөцхөн хөнддөг биш харин асуудлын гүн рүү орж чаддаг байх хэрэгтэй. Иргэний нийгэм бол өөрийнхөө мэргэжилтэн олон хүн дайчилбал өндөр чадавхитай. Дайчлах чадвар бол чухал.
Манайд дээр үеэс тогтсон сэтгэлгээний инерци байна. Ямар инерци вэ гэвэл “улс төрийн удирдлагын түвшинд байгаа хүмүүс их юм мэдэж байгаа. Ард түмэн юугаа мэдэхэв” гэсэн хандлага. Хүмүүст мэдээлэл чухал байдаг. Ажиллах арга барилаа олох хэрэгтэй.
Энэ зүйлийг хэлээд би нэгэн чухал номыг Ерөнхийлөгчийн зөвлөх Ц.Оюунгэрэлд өгье гэж бодлоо. Энэ бол миний ном биш, уучлаарай. Ямар учиртай ном бэ гэхээр “Төр, иргэний түншлэл, бодлого боловсруулах явцад мэдээлэх, зөвлөлдөх, олон нийтийг оролцуулах талаар гаргасан эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллагын гарын авлага” гэсэн нэртэй ном юм. 2003 онд Монголд орчуулагдан гарсан ном. Энэ ном “хүйтэн дайн төгслөө, одоо яах вэ?” гэсэн асуултанд хариулж, бидэнд ажиллах арга барилаа яаж олох талаар заавар зөвлөгөө өгсөн ном. 2003 он шиг санагдаж байна. Энэ номыг бичилцсэн хүн манайд Ерөнхийлөгчийн хөндөж байгаа чухал асуудлаар гурав хоногийн семинар хийгээд энэ номыг тараасан юм. Өнөөдөр надад энэ ном чухал санагдсан юм. Энэ номыг өгье гэж бодож авч ирсэн юм.
Анхаарал тавьж сонссон бүх хүнд баярлалаа.
