Батлав.
| САНГИЙН САЙД | ХУУЛЬ ЗҮЙ ДОТООД ХЭРГИЙН САЙД |
С.БАЯРЦОГТ Ц.НЯМДОРЖ
ТӨСВИЙН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ТӨСЛИЙН
ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ
Нэг. Хуулийн төсөл боловсруулах үндэслэл, шаардлага
Сүүлийн жилүүдэд дэлхийн зах зээл дэх зарим төрлийн металлын үнийн өсөлтийн улмаас төсвийн орлого ихээхэн нэмэгдсэн. Төсвийн зарлагыг санхүүжүүлэх эх үүсвэр богино хугацаанд хүрэлцээтэй байсан боловч нийгмийн шинжтэй зарлага хэт хурдацтай нэмэгдэж, энэ нь мөнгөний нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх, инфляцын хүлээлт, импортын өсөлтийг бий болгох, дотоодын үйлдвэрлэл буурахад нөлөөлж, улмаар эдийн засгийн хэт халалт бий болох зэрэг сөрөг үр дагавар үүсэх хандлагатай байна.
Дээрх нөхцөл байдалтай уялдуулан Монгол Улсын төсвийн хүрээг шинэчлэн тогтоох шаардлага гарч байна. Тухайлбал, экспортын бүтээгдэхүүний дэлхийн зах зээлийн үнийн таамаглал, шинээр ашиглаж эхлэх ашигт малтмалын орд газрууд, үйлдвэрлэлийн салбарын хөгжлийн хандлагад тулгуурлан төсвийн орлогын боломжийг тодорхойлох, улмаар нийт эдийн засагт үзүүлэх төсвийн зарлагын нөлөөлөл, мөнгө болон сангийн бодлогын уялдааг хангах замаар төсвийн алдагдлын зорилтот түвшин, зарлагын хэмжээг шинэ зарчмаар тооцоолох шаардлага гарч байна.
Түүнчлэн дэлхийн санхүүгийн зах зээл дээрх хямрал, төсвийн орлогын бууралт нь төсвийн тогтолцооны үр ашигтай байдлыг дээшлүүлэх чиглэлээр өөрчлөлт, шинэчлэл хийх шаардлагыг зүй ёсоор бий болгож байна.
Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хуульд тодорхойлсон гол элементүүд болох төсөвлөлт бодлогын уялдаа, төсвийн санхүүжилтийн үр дүнгийн хариуцлага, дунд хугацааны төлөвлөлтийн зарчим, төсвийн процессын журам зэрэг нь төсвийн тогтолцоо, бодлого, хууль тогтоох болон гүйцэтгэх эрх мэдэл тэдгээрийн харилцаанд шинэлэг, үр ашигтай байдлыг нэвтрүүлснээрээ чухал ач холбогдолтой болсон байна. Харин байгууллагын түвшинд төсвийн зохицуулалт, эрх мэдлийн хуваарилалтыг хэт нарийвчлан заасан, бүтээгдэхүүн гэрээлэлт, үр дүнгийн гүйцэтгэлийн удирдлагыг сайтар тооцолгүй нэвтрүүлсэн зэрэг нь уг хуулийн харилцаанд оролцогч талуудын санал шүүмжлэлд байнга өртөх болоод байна.
Нэгдсэн төсвийн тухай хууль нь төсвийн бүрэлдэхүүн, ангилал, санхүүжилтийн хүрээ зэрэг улс орны төсөвт байвал зохих бүрдлийг агуулсан анхны төсвийн тогтолцооны хууль боловч иж бүрэн байдал талаасаа учир дутагдалтай төдийгүй бусад улс орон олон улсад хэрэглэж байгаа аргачлал, стандартад нийцээгүй, хэрэглэж байгаа нэр томъёо зөрүүтэй болсон байна.
Дээрх бие даасан хоёр гол хуулийг нэгтгэсэн байдлаар шинэчлэн найруулга хийх нь нэгдүгээрт, төсвийн тогтолцооны шинэчлэл хийх суурь асуудлуудад иж бүрэн, нэгдмэл, системтэй байдлаар хандаж, хэрэгжүүлэхэд дөхөмтэй болгох; хоёрдугаарт, төсвийн органик нэгдмэл байдлыг хангах замаар хариуцлагатай, үр ашигтай төсөвлөлт, гүйцэтгэл, тайлагналт болон хяналтын системийг бий болгох ач холбогдолтой юм.
Төсөв, санхүүгийн харилцааг Нэгдсэн төсвийн тухай хууль, Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хуулиар тус тус зохицуулж байгаа боловч дараахь хууль зүйн болон практик үндэслэл, шаардлагыг харгалзсаны үндсэн дээр уг харилцааг нэгдсэн нэг хуулиар зохицуулах нь зүйтэй гэж үзсэн.
Хууль зүйн шаардлага:
• Үндсэн чиглэл батлах тухай Улсын Их Хурлын 2009 оны 5 дугаар сарын 14-ны өдрийн 38 дугаар тогтоолын хавсралтаар батлагдсан "Монгол Улсын хууль, тогтоомжийг 2012 он хүртэл боловсронгуй болгох үндсэн чиглэл"-ийн 151-т "Төсвийн талаархи төрийн байгууллага, албан тушаалтны эрх, үүрэг, төсвийн хяналт, хариуцлагатай холбогдсон харилцаа, орон нутгийн эрх мэдэлтэй холбогдсон асуудлыг боловсронгуй болгох" талаар тусгасан. Энэ хүрээнд Нэгдсэн төсвийн тухай хууль, Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хуулийн үндсэн үзэл санааг өөрчлөхгүйгээр төсвийн харилцааг нэгдсэн нэг хуулийн хүрээнд зохицуулах, хуулиудын давхардсан болон зөрчилтэй заалтуудыг уялдуулан нэгтгэж, засан сайжруулах;
• Улсын төсвийн хөрөнгөөр гүйцэтгэх хөрөнгө оруулалтын арга хэмжээг төлөвлөх, санхүүжүүлэх болон гүйцэтгэлд нь хяналт тавихтай холбоотой харилцаа хуулинд тусгагдаагүйгээс хөрөнгө оруулалтын үр ашиг, гүйцэтгэлийн хугацаа, чанарт доголдол гарч байгааг анхааран уг харилцааг хуульчлах;
• Төсөв, санхүүгийн нэгдсэн удирдлагыг хангахад чиглэгдсэн мөнгөн хөрөнгийн нэгдсэн удирдлага, Засгийн газрын санхүүгийн хөрөнгө, өр төлбөрийн
удирдлага, нягтлан бодох бүртгэл, дотоод аудитын харилцааг хуульчлах;
• Төсвийн ил тод байдлыг хангах асуудал хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа хуулиудад тодорхой тусгагдаагүй тул эдгээр харилцааг зохицуулах, тухайлбал, татварын хөнгөлөлт, чөлөөлөлт, болзошгүй өр төлбөр, зээл, зээлийн баталгаатай холбоотой төлөвлөлт, тайлагналтад тавигдах шаардлагуудыг нарийвчлан тодруулах;
• Дээр дурдсан асуудлуудад дүгнэлт хийж улмаар төсвийн удирдлагын зарчим, хамрах хүрээ, бүрэлдэхүүн, ангиллыг төсвийн явцын үе шатууд, төсвийн харилцаанд оролцогч субъектүүдийн эрх үүрэг, хариуцлагатай нь уялдуулсан логик дараалал бүхий системтэй бие даасан төсвийн тогтолцооны эрх зүйн орчин бий болгох зэрэг хууль зүйн шаардлага гарч байна.
Практик шаардлага:
• Төсвийн хариуцлага, сахилга бат, тогтвортой байдал алдагдаж байна. Жилийн төсвийн төсөл хэлэлцэх, батлах үйл явцад хууль тогтоох болон гүйцэтгэх засаглалын эрх үүрэг хуулинд тодорхойгүй байгаа нь макро эдийн засаг, төсвийн тогтвортой байдалд сөргөөр нөлөөлөх хандлага гарч байгааг засан сайжруулах;
• Төсвийн хүрээний мэдэгдэл болон жилийн төсвийн хоорондын уялдаа сул
байгаагаас төсөв зохиох явцад төсвийн хүрээний мэдэгдлээр зөвшөөрсөн зарлагын хязгаар болон дунд хугацааны төсвийн хоёр болон гурав дахь жилийн төсвийн төсөөлөл нь өнгөц мэдээллийн шинжтэй байдаг тул дараа жилийн төсөв зохиох суурь болж чаддаггүй тул уг харилцааг уялдаа холбоотой, тодорхой хуульчлах;
• Сангийн яамнаас хүргүүлж байгаа зардлын хязгаар мөрдөгддөггүй тул төсвийн дунд хугацааны төлөвлөлтийг сайжруулж хэрэгжилтийг хангах зорилгоор зардлын хязгаарыг төсвийн ерөнхийлөн захирагчдад хүргүүлж мөрдүүлэх;
• Төсвийн ерөнхийлөн захирагчдад зохистой хэмжээнд төсөв, санхүүгийн эрх мэдлийг шилжүүлэх, үүнтэй уялдуулж төсөв хэрэгжүүлэгч байгууллага, албан тушаалтны эрх үүргийг тодорхой болгож, хариуцлагыг өндөржүүлэх;
• Төсвийн ангилал, бүрэлдэхүүнийг тодорхойлсон хуулийн нэр томъёо өөр хоорондоо зөрчилтэй, ойлгомжгүй байдлаар тусгагдсаныг нэг мөр болгох;
• Төсөв түүний бүрэлдэхүүнд орлогыг бүрэн хамруулж чадаагүйн зэрэгцээ хуулиар тогтоогоогүй зардлууд гарч байгааг өөрчилж бүх орлого зарлагыг төсөвт хамруулдаг байх, тухайлбал, өөрийн орлого, төсвийн гадуурх сангууд, болзошгүй эрсдэл, баталгаа, амлалт зэргийг төсөвт тооцдог төсвийн иж бүрэн байдлыг хангах;
• Бодлогын тэргүүлэх чиглэл, санхүүгийн хэрэгцээг хооронд нь уялдуулсан
төсвийн төлөвлөлтийн зохистой механизм дутагдаж байна. Тухайлбал, Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөр болон салбарын хөтөлбөрүүдийг төсөвтэй уялдуулсан төлөвлөлт сул байна. Улсын төсвийн ерөнхийлөн захирагчид өөрсдийн бодлогын зорилгоо хэрэгжүүлэхэд нэн шаардлагатай төсвийн эрх мэдэл, уян хатан ажиллах боломж хомс зэрэг нь төсвийн зарлагын үр ашиггүй байдлыг нэмэгдүүлэхэд нөлөөлж байна. Иймд төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын эрх үүргийг өргөтгөж салбарын бодлого төлөвлөлттэй уялдсан, хөтөлбөрт суурилсан төсвийн төлөвлөлтийг нэвтрүүлэх;
• Нэгдсэн төсвийн тухай хуульд төсвийг эдийн засгийн ангиллаар харин
Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хуульд хөтөлбөрийн шинжтэй (бүтээгдэхүүн) ангиллаар хуваарилах агуулгатай заалт байгааг өөрчлөн нэг хуулийн хүрээнд нэгтгэж, эдгээр ангиллыг хослуулсан төсвийн оновчтой бүтцийг бий болгох;
• Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хуульд төсвийн үйл
ажиллагаанаас илүүтэй төсөвт нэгж, байгууллагын удирдлага зохицуулалтыг хэт нарийвчилсан зохицуулснаар хэрэгжилтийн явцад шинэчлэлийн хүчин зүйлсийг сайжруулахад уян хатан хандах боломжийг багасгаж байгааг анхаарах;
• Орон нутгийн өөрөө удирдах ёсны зарчмыг төвлөрсөн байдлаар зохицуулж санхүүжилтийг хэт багасгасан нь орон нутгийн бие даасан байдал, бүс нутгийн хөгжил, орон нутгийн удирдлагын хариуцлагыг сулруулж, төрийн үйлчилгээ болон төсөвт тавих иргэдийн хяналтыг бууруулж байгааг анхаарах;
• Орон нутаг болон төвлөрсөн төсвийн одоогийн харилцаа нь эдийн засгийн шилжилтийн эхэн үед төсвийн зохицуулалтыг нэгдсэн удирдлагаар хангах зайлшгүй шаардлага, ойрын жилүүдэд ч энэ зарчмыг хадгалах нь үр дүнтэй байж болох ч улсын төсвөөс орон нутгийн төсөвт олгох шилжүүлэг болон орон нутгийн төсөвт орох татварын уян хатан оновчтой зохицуулалт хийх;
• Чадавхи болон хэрэгцээнд үл тохирсон, өнөөгийн нөхцөлд хэрэгжих магадлал багатай аккруэл сууриар төсөвлөх, байгууллагын үйл ажиллагааны хэтийн төлөвлөгөө боловсруулж хэрэгжүүлэх, улсын салбарын удирдлагын үр дүнгийн гэрээний үнэлгээг төсөвтэй холбосон зэрэг нь бодит байдал дээр нэр төдий байдалтай байна. Тухайлбал, яам, агентлаг, төсвийн байгууллагын үйл ажиллагааны хэтийн төлөвлөгөө нь төсөвтэй бодитой уялддаггүй, төсвийн хөрөнгө нь үр дүнд чиглэсэн арга хэмжээг санхүүжүүлэхээс илүүтэй тухайн салбар, байгууллагын зардлыг санхүүжүүлэхэд чиглэгддэг зэргийг анхаарч өөрчлөх нь зүйтэй байна.
Хоёр. Хуулийн төслөөр зохицуулах харилцаа, хамрах хүрээ, ерөнхий бүтэц
Хуулийн төслийн зохицуулах харилцаа
Энэ хуулийн төслөөр төсөв, түүний тогтолцооны зарчим, бүрэлдэхүүн, ангиллыг тогтоож, төсвийн тусгай шаардлагыг хэрэгжүүлэх, төсвийн харилцаанд оролцогчийн эрх, үүрэг, хариуцлагыг тодорхойлж, төсөв боловсруулах, батлах, зарцуулах, бүртгэх, тайлагнах, хяналт тавихтай холбогдсон харилцааны эрх зүйн үндсийг тогтооно.
Хуулийн төслийн бүтэц:
Хуулийн төсөл нь 10 бүлэгтэй байна.
Нэгдүгээр бүлэгт: хуулийн зорилт, төсвийн тухай хууль тогтоомжийг зааж, бүх орлого, зарлагыг төсөвт багтаасан байхаар хуулийн үйлчлэх хүрээг тогтоон, төсвийн ашиг, алдагдал, тэнцэл, Засгийн газрын өр, түүний удирдлага, татварын зардал, болзошгүй өр төлбөр зэргийг хуулийн нэр томъёонд тодорхойлж, төсвийн тогтолцооны зарчим, төсвийн жил зэрэг нийтлэг үндэслэлийг тусгана.
Хоёрдугаар бүлэгт: Улсын Их Хурал, Засгийн газар, Санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн, санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, төсвийн ерөнхийлөн, төвлөрүүлэн, шууд захирагчийн бүрэн эрхийг тодорхойлж, төсвийн ерөнхийлөн нягтлан бодогчийг томилох, чөлөөлөх асуудлыг тусгана.
Гуравдугаар бүлэгт: төсвийн бүрэлдэхүүн, орлого, зарлагыг болон байгууллагын, эдийн засгийн, хөтөлбөрийн, санхүүжилтийн эх үүсвэрийг агуулсан төсвийн ангиллыг тогтоож, энэ хүрээнд хөтөлбөрийн ангиллыг засгийн газрын үндсэн чиг үүрэгт суурилсан байхаар тусгана.
Дөрөвдүгээр бүлэгт: Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулиар тогтоосон тусгай шаардлагыг баримтлан дунд хугацааны төсвийн хүрээ тогтоох, дунд хугацааны төсвийн хүрээнд нийцүүлж эдийн засаг нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл, төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын зарлагын хязгаар батлах, дунд хугацааны төсвийн хүрээгээр тогтоосон зарлагын хязгаарт багтаан төсвийн төсөл боловсруулах буюу төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын хөтөлбөрт төсөв хуваарилах асуудлыг хуульчилж, олон нийтэд мэдээлэх асуудлыг тусгана.
Тавдугаар бүлэгт: улсын төсвөөс санхүүжүүлэх хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх гэрээ болон хөтөлбөрийг мэдээллийн зорилгоор нь байгууллагын үйл ажиллагааны хэтийн төлөвлөгөөг орлох байдлаар хуульчилж, хөтөлбөр болон хөрөнгө оруулалтын арга хэмжээний хувьд санхүүжилт хийгдэхээс өмнө зохих шаардлагыг хангасан байх, тухайлбал, хөрөнгө оруулалтын санхүүжилтийн он дамжсан үлдэгдлийг шийдвэрлэх нөхцөлийг тусгана.
Мөн түүнчлэн төсвийг дунд хугацаагаар боловсруулж, дунд хугацааны төсвийн хоёр болон гурав дахь жилийн төсвийн төсөөлөл дараагийн жилийн төсвийн суурь тооцоолол болохыг баталгаажуулна.
Төсөв хянах, хэлэлцэх, батлах процесст Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд заасан тусгай шаардлагыг баримтлах асуудлыг оруулж, уг шаардлагад нийцүүлэн төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн төсөвт зохицуулалт хийх асуудлыг хуульчилна.
Төсөв, санхүүгийн нэгдсэн удирдлагыг хангахад дэмжлэг болох холбогдох чиг үүргүүдийн харилцааг төсвийн гүйцэтгэлийн процесстой уялдуулж, улсын салбарын удирдлагад хэрэглэх үр дүнгийн болон бүтээгдэхүүн нийлүүлэлтийн гэрээлэлтийг зөвхөн төсөвт байгууллага дотооддоо үр дүнгийн үнэлгээнд ашигладаг байхаар тогтооно.
Зургадугаар бүлэгт: Засгийн газрын зээл, Засгийн газрын өрийн удирдлага, Засгийн газрын баталгаатай холбогдох харилцааг шинээр хуульчилна.
Долдугаар бүлэгт: санхүү, төсвийн гүйцэтгэлийн болон сонгуулийн өмнөх эдийн засаг, санхүү, төсвийн төлөв байдлын тайлан гаргах, төсвийн мэдээллийн нэгдсэн сүлжээний асуудлыг тусгана.
Наймдугаар бүлэгт: Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын бүрэн эрх, аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Засаг даргын бүрэн эрх, орон нутгийн төсвөөр хэрэгжүүлэх хөтөлбөр, орон нутгийн төсөв боловсруулах, өргөн мэдүүлэх, батлах, орон нутгийн төсөвт олгох орлогын шилжүүлэг зэрэг асуудлыг дараах агуулгаар тусгана.
Орон нутгийн төсвийн орлогыг ижил тэгш, тогтвортой, тэнцвэртэй урьдчилан тодорхойлох боломжтой, хангалттай байх зэрэг зарчмыг хангасан байхаар хуульчилна.
Нутгийн өөрөө удирдах ёсыг хөгжүүлж, түүний эдийн засаг санхүүгийн үндсийг бэхжүүлэх үүднээс төсөв санхүүгийн эрх мэдлийн зохистой хэсгийг нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын эрх мэдэлд шилжүүлэх замаар төвлөрүүлэх болон эс төвлөрүүлэх ёсны тэнцвэртэй харьцааг хангана.
Төрийн үйлчилгээг /боловсрол, эрүүл мэнд, нийгмийн хамгааллын үйлчилгээ г.м/ улсын төсвийн ерөнхийлөн захирагчдаас гэрээний үндсэн дээр авах одоогийн зарчмыг хадгална.
Орон нутгийн удирдлагын санхүүгийн эрх мэдлийг өргөтгөх, уян хатан байдлыг хангах зорилгоор тухайн төрийн үйлчилгээний салбарын багцад нь багтаан орон нутаг зохицуулалт хийх эрх мэдлийг олгоно.
Орон нутгийн өмчтэй холбоотой их засварын зардал болон түүний ашиглалт, хамгаалалттай холбоотой урсгал зардлыг улсын төсвөөс орон нутгийн төсөвт шилжүүлэхээр тогтооно.
Аймгаас сумдад, нийслэлээс дүүргүүдэд хуваарилах санхүүгийн дэмжлэгийг улсын төсвөөс орон нутагт хуваарилах санхүүгийн дэмжлэгтэй адил зарчмаар хуваарилна.
Орон нутгийн төсвийн үйл явцын дараалал нь улсын төсвийн үйл явцын дараалалтай ижил байх бөгөөд дунд хугацааны төсвийн хүрээнд хөтөлбөрөөр төлөвлөх, улсын хөрөнгө оруулалтын нэгдсэн бодлогын хүрээнд орон нутгийн хөрөнгө оруулалтыг удирдан санхүүжүүлэх, төсвийн сахилга хариуцлагыг чанд сахих зэрэг төсвийн болон эрх үүргийн хязгаарлалтыг мөрдөхөөр хуульчилна.
Төсвийн төлөвлөлтийн бодит байдлыг хангах, гүйцэтгэлийн чанарыг сайжруулах зорилгоор аймаг нийслэлийн Засаг даргын эрх үүргийг нэмэгдүүлнэ.
Есдүгээр бүлэгт: санхүүгийн хяналт, шалгалт, дотоод аудитын асуудлыг шинэчлэн тусгана.
Аравдугаар бүлэгт: Төсвийн сахилга батыг чангатгах, хариуцлагын тогтолцоог сайжруулах үүднээс төсвийн байгууллага, албан тушаалтан, төсвийн захирагчийн хууль бус шийдвэр, арга хэмжээг тогтоож, хуулиар тогтоосон хэм хэмжээг зөрчсөн нь нотлогдвол хүлээлгэх хариуцлагыг ойлгомжтой, хэмжигдэхүйц, хэрэгждэг байхаар хуульчилна.
Гурав. Хуулийн төсөл батлагдсаны дараа үүсэх нийгэм, эдийн засаг, эрх зүйн үр дагавар
Төсвийн тухай хуулийн төсөл батлагдсанаар Монгол Улсад төсвийн талаарх эрх зүйн орчин бусад улс орны төсвийн харилцааг зохицуулсан хууль тогтоомжийн нэгэн адил ойлгомжтой, системтэй болж төсөв боловсруулах, гүйцэтгэх, хяналт тавих үе шатанд холбогдох этгээдийн үүрэг хариуцлага сайжирч төсвийн сахилга бат дээшилнэ.
Хуулийн төсөлд тусгасан дунд хугацааны хөтөлбөрийн төлөвлөлтийг хэрэгжүүлснээр засгийн газрын бодлого үйл ажиллагааг үр дүнтэй санхүүжүүлэх боломж бүрдэнэ.
Дөрөв. Хуулийн төслийн бусад хууль, тогтоомжтой хэрхэн уялдах тухай
Төсвийн тухай хуулийн төсөл нь Монгол Улсын Үндсэн хууль болон бусад холбогдох хууль, тэдгээрийн үзэл баримтлал, агуулга, зарчимтай бүрэн нийцэж байгаа болно. Төсвийн тухай хууль нь Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулиар тогтоосон үндсэн зарчим, төсвийн тусгай шаардлагыг дагаж мөрдөх процессын шинжтэй хууль байна.
Төсвийн тухай хуулийн төслийг батлахтай холбогдуулан Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хуулиар зохицуулж байгаа төсвийн байгууллагын удирдлагын тогтолцоо, түүний томилгоотой холбоотой заалтуудыг Төрийн албаны тухай хуульд, төрийн болон орон нутгийн өмчит, тэдгээр өмчийн оролцоотой аж ахуйн нэгж байгууллагын холбогдох харилцааг Төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай хуульд тус тус нэмэлт, өөрчлөлт оруулж шийдвэрлэх, Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай, Нэгдсэн төсвийн тухай хуулиудыг хүчингүй болгох шаардлагатай болно. Мөн Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хуулийг ишилсэн дараах хуулиудад редакцийн шинж чанартай өөрчлөлт оруулах шаардлагатай. Үүнд:
- Архивын тухай хууль
- Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хууль
- Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хууль
- Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хууль
- Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хууль
- Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн тухай хууль
- Монгол Улсын яамны эрх зүйн байдлын тухай хууль
- Нийгмийн даатгалын тухай хууль
- Нийгмийн халамжийн тухай хууль
- Төрийн аудитын тухай хууль
- Төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль
- Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай хууль
- Статистикийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай
