Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Монгол Улсад айлчилж буй Бүгд Найрамдах Киргизстан Улсын парламентын дэд дарга Бакыт Торобаев тэргүүтэй төлөөлөгчдийг өнөөдөр төрийн ордонд хүлээн авч уулзав. 2010 онд шинэ үндсэн хуулиа баталж, парламентын ардчиллын замыг сонгосон Киргизстан Улсын Ерөнхийлөгч хатагтай Р.Отунбаева Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид хандан, Монгол Улсын ардчилсан хөгжлийн туршлагаас суралцах хүсэлт тавьсан бөгөөд энэ оны эхээр Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Давосын Дэлхийн эдийн засгийн чуулганд оролцох үеэр ноён Жорж Соростой уулзаж, Улаанбаатар хот болон Киргизийн нийслэл дэх түүний Нээлттэй нийгэм хүрээлэнгийн дэмжлэгтэйгээр Киргизстаны ардчилсан хөгжлийг дэмжих, туршлагаасаа хуваалцахаар ярилцан тохирсны дагуу киргизийн төлөөлөгчид ийнхүү манай оронд айлчилж байгаа билээ.
Манай хоёр улс өнө эртний түүхэн холбоотой. Монгол Улс киргизийн ард түмэнтэй ойр дотно харилцаатай байсаар ирсэн бөгөөд Бүгд Найрамдах Киргизстан Улс ардчиллын замыг сонгосныг Монгол Улс бүрэн дүүрэн дэмжиж байна. Киргизийн төлөөлөгч зочид та бүхэнтэй 20 жилийн өмнө сонгосон замынхаа туршлагаас хуваалцахад баяртай байна. Та бүхэн нээлттэй байж, сонирхсон зүйлээ асуугаарай гэж Ерөнхийлөгч уулзалтын эхэнд хэлэв.
Бакыт Торобаев төлөөлөгчдөө танилцуулсны дараа хэлэхдээ “Киргизийн дотоод улс төрийн байдал эрс өөрчлөгдөж, шинэчлэл, бодит ардчиллын замыг сонгоод байна. Киргиз, Монгол хоёр Зөвлөлтийн үеэс олон салбарт харилцаа, хамтын ажиллагаатай байсан. Одоо хоёр орны хооронд янз бүрийн салбарт харилцааг сэргээн хөгжүүлэх, өндөр хэмжээнд төлөөлөгч харилцан айлчлуулж яриа хэлэлцээ өрнүүлэх хүсэлтэй байна” гэлээ. Төлөөлөгчид Ерөнхийлөгчөөс сонирхсон асуултуудаа асууж хариултыг сонсов.
Тэд парламентын засаглалд шилжсэнээр олсон, алдсан зүйл юу болох, энэ засаглалын давуу болон сул тал, шинэ сонгосон засаглал эдийн засаг, ард түмний амьдралд ямар бодит үр дүн авчирсан талаар асууж Ерөнхийлөгчтэй ярилцлаа.
Киргизийн төлөөлөгчид мөн парламентыг хэн, хэрхэн тараадаг, Ерөнхийлөгч, парламент хоёрын эрх үүргийг нарийн зааглан заасан хуультай эсэх, Засгийн газраа яаж эмхлэн байгуулдаг, шүүх эрх мэдлийн шинэчлэлийг хэрхэн хийсэн, орон нутгийн удирдлагыг сонгодог хэлбэр, тэдний нэрийг намууд дэвшүүлдэг эсэх, авлигын эсрэг ямар механизм ашигладаг, намуудын санхүүжилт, Дотоод явдлын яамны сайдыг хэн томилдог, тусгай албадын удирдлагыг хэн хариуцдаг, ерөнхий шүүгч, ерөнхий прокурорыг хэн томилдог, намууд сонгуулийн мөрийн хөтөлбөр дэвшүүлдэг эсэх зэрэг асуулт асуусан юм.
Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж хариулахдаа “Монгол Улсын онцлогоос хамааран парламентын засаглалыг сонгосон. Аливаа асуудлыг парламентаараа бүгд хэлэлцэж шийдвэрлэх нь Монгол Улсын хувьд илүү зохистой. Асуудлыг гудамжинд хүчээр шийдэх бус харин парламентад улстөрийн аргаар шийдэх нь улс орны тогтвортой байдлын гол баталгаа болдог. Парламентад улс төрчид маргалдаж, туйлшрах явдал гарч болно. Энэ утгаараа парламент бол үндэсний ухамсрын тусгал, толь юм. Ерөнхийлөгч бол ганцаараа шийдвэр гаргагч биш, энгийн үед хуульд заасан эрх мэдлийнхээ дагуу л ажиллана. Харин улс оронд онцгой байдал тохиолдох үед Ерөнхийлөгч шийдвэр гаргах нөхцөл байдал үүсдэг. Ерөнхийлөгч нам бус байх нь чухал. Парламентын засаглал шийдвэр гаргах нь удаан байдаг сул талтай. Гэхдээ нэгэнт олуулаа хэлэлцээд гаргасан шийдвэр нийгмийн бүхий л бүлэг, хүмүүсийн ашиг сонирхлыг тусгасан зөвшил болж өгдгийн хувьд урт удаан хугацаанд үйлчлэх сайн талтай. Хэвлэл, мэдээлэл ардчилсан нийгэмд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Тиймээс Монгол Улсын хувьд төрийн харьяанд байсан радио, телевизийг олон нийтийн хэлбэрт шилжүүлж, бие даасан болгосон. Хувийн өмчийн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслүүд олноороо байгуулагдсан нь Монгол Улсад ардчиллыг баталгаажуулах, нээлттэй нийгмийг бэхжүүлэхэд чухал ач холбогдолтой болсныг Ерөнхийлөгч тэмдэглээд, бусад сонирхсон асуулт бүрээр тодорхой хариуллаа.
Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж уулзалтын төгсгөлд “Монгол Улс ардчилал, зах зээлийн замаар 20 жил замналаа. Энэ хугацаанд парламентын ардчилал буюу төлөөллийн ардчиллыг амжилттай хөгжүүлж ирлээ. Харин одоо швейцарийн туршлагаар шууд ардчиллыг хөгжүүлэх замаар ардчиллын ололтоо бэхжүүлэх, дараагийн шатанд гаргах зорилт тавьж байна. Энэ зорилтын гол агуулга нь төр, засагт төвлөрөөд байгаа эрх мэдлийг ард түмэнд хүргэж, мөн орон нутагт эрх мэдэл түлхүү олгох явдал болно” хэмээн цохон тэмдэгдэж, төлөөлөгчдөд амжилт хүсээд Монгол-Киргизийн харилцаа, хамтын ажиллагаанд бүхий л дэмжлэг үзүүлэхэд бэлэн гэдгээ илэрхийллээ.
Киргизийн парламентын гишүүд, иргэний нийгмийн төлөөлөл бүхий энэхүү төлөөлөгчид энэ сарын 16-ны өдрийг хүртэл Монгол Улсад айлчилж, ардчилал, хүний эрх, парламентын засаглалын асуудлаар олон уулзалт яриа хийхээс гадна Ерөнхийлөгчийн Тамгын газраас 14,15-ны өдрүүдэд зохион байгуулах “Шүүх эрх мэдлийн шинэчлэл ба шударга ёс” үндэсний чуулганд зочноор оролцох юм.
