Төсөл
МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ
2015 оны ... дугаар сарын ...-ны Улаанбаатар өдөр хот
ШҮҮХИЙН ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧИЙН ЭРХ ЗҮЙН БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛЬД НЭМЭЛТ, ӨӨРЧЛӨЛТ ОРУУЛАХ ТУХАЙ
1 дүгээр зүйл. Шүүхийн иргэдийн төлөөлөгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуульд дор дурьдсан агуулгатай дараах зүйл, хэсэг, заалт нэмсүгэй:
1/3 дугаар зүйлийн 3.3.3-3.3.4 дэх заалт:
“3.3.3.шүүх хуралдаан даргалагчийн зөвшөөрлөөр шүүгдэгч, зохигч, хэргийн оролцогч, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч, прокурор, гэрч, шинжээчид асуулт тавих;
3.3.4.хэргийн үйл баримтад үнэлэлт өгч, шүүгдэгч, зохигчийн гэм буруутай эсэх талаар бичгээр дүгнэлт гаргах.”
2/3 дугаар зүйлийн 3.6-3.10 дахь хэсэг:
“3.6.Эрүүл мэндийн болон хүндэтгэн үзэх шалтгааны улмаас энэ хуулийн 3.3.4-т заасны дагуу бичгээр гаргах боломжгүй бол энэ тухай шүүх хуралдааны тэмдэглэлд тэмдэглүүлж, амаар дүгнэлт гаргаж болно.
3.7.Энэ хуулийн 3.3.4-т заасан иргэдийн төлөөлөгчийн дүгнэлтийг шүүх хуралдаанд уншиж сонсгоно.
3.8.Шүүх бүрэлдэхүүн иргэдийн төлөөлөгчийн дүгнэлтийг шийдвэр, шийтгэх, цагаатгах, шүүхийн тогтоол гаргахдаа харгалзан үзнэ. Иргэдийн төлөөлөгчийн дүгнэлтийг хүлээн авах боломжгүй гэж үзвэл шийдвэр, шийтгэх, цагаатгах, шүүхийн тогтоолд үндэслэлээ тодорхой тусгана.
3.9.Шүүх бүрэлдэхүүн иргэдийн төлөөлөгчийн дүгнэлтийг зөвхөн дараах үндэслэлээр хүлээн авах боломжгүй гэж үзнэ:
3.9.1.Үндсэн хууль болон хууль тогтоомж зөрчсөн бол;
3.9.2.хэргийн үйл баримт, бодит байдалтай нийцээгүй, илт үндэслэлгүй дүгнэлт гаргасан бол;
3.9.3.хөндлөнгийн нөлөөнд орсон нь тогтоогдсон бол.
3.10.Энэ хуулийн 3.9-т заасан үндэслэлээр гаргасан шүүхийн шийдвэрийг хэргийн оролцогчид хүлээн зөвшөөрөөгүй бол давж заалдах үндэслэл болно.
3.11.Иргэдийн төлөөлөгчийн дүгнэлтийн агуулгыг шийдвэр, шийтгэх, цагаатгах, шүүхийн тогтоолын тодорхойлох хэсэгт заана.
3.12.Шүүх бүрэлдэхүүн иргэдийн төлөөлөгчийн дүгнэлтийг хэрхэн үнэлж дүгнэснээ шийдвэрийн үндэслэх хэсэгт, шийтгэх, цагаатгах, шүүхийн тогтоолын тодорхойлох хэсэгт тусгана.”
3/7 дугаар зүйлийн 7.5 дахь хэсэг:
“7.5.Шүүхийн ерөнхий зөвлөл иргэдийн төлөөлөгчийн нөлөөллийн мэдүүлгийн загварыг батална."
4/10 дугаар зүйлийн 10.1.1-10.1.4 дэх заалт:
“10.1.1.урьд нь уг хэргийг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч буюу өмгөөлөгч, эвлэрүүлэн зуучлагч, шүүх хуралдааны нарийн бичгийн дарга, гэрч, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагч, шинжээч, орчуулагч, хэлмэрчийн хувиар оролцсон;
10.1.2.уг хэргийн болон шүүх хуралдааны оролцогчийн гэр бүл, төрөл, садан бол;
10.1.3.хэргийн оролцогчтой хувийн харилцаатай, түүнчлэн уг хэрэгт шударгаар дүгнэлт гаргаж чадах эсэх талаар үндэслэл бүхий эргэлзээ байвал;
10.1.4.ашиг сонирхлын зөрчил үүсэж болзошгүй нөхцөл байдал бий болсон бол.”
5/10 дугаар зүйлийн 10.2-10.6 дахь хэсэг:
“10.2.Энэ хуулийн 10.1-д зааснаас бусад үндэслэлээр иргэдийн төлөөлөгчийг татгалзаж үл болно.
10.3.Иргэдийн төлөөлөгчийг татгалзан гаргах тухай хүсэлтийг зохигч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч, хохирогч, иргэний нэхэмжлэгч, иргэний хариуцагч, шинжээч, орчуулагч, хэлмэрч гаргаж болно.
10.4.Иргэдийн төлөөлөгчийг татгалзан гаргах тухай хүсэлтийг хэргийг хэлэлцэж байгаа шүүх бүрэлдэхүүн зөвлөлдөх тасалгаанд хэлэлцэж, тогтоол гаргаж шийдвэрлэнэ. Шүүх бүрэлдэхүүн шаардлагатай гэж үзвэл хэргийн оролцогчийн санал, түүнчлэн татгалзан гаргагдаж байгаа этгээд хүсвэл түүний тайлбарыг сонсоно.
10.5.Шүүх хуралдаанд оролцох иргэдийн төлөөлөгчийн олонхийг татгалзсан бол шүүх хуралдааныг хойшлуулна.
6/12 дугаар зүйлийн 12.4-12.10 дэх хэсэг:
“12.4.Шүүх бүрэлдэхүүн хэргийг ээдрээ төвөгтэй гэж үзвэл шүүгдэгч, хохирогч, хэргийн оролцогч, төлөөлөгч, өмгөөлөгчийн хүсэлтийн дагуу эрүүгийн хэргийг хянан шийдвэрлэх шүүх хуралдаанд тав эсхүл долоон иргэдийн төлөөлөгчийг оролцуулж болно.
12.5.Энэ хуулийн 12.4-т зааснаар иргэдийн төлөөлөгч оролцуулахаар бол дэд жагсаалтад нэр нь орсон шүүх хуралдаанд орох буюу нөөцөд тав эсхүл долоо иргэдийн төлөөлөгчийг шүүх хуралдаан тус бүрд сугалаагаар хуваарилна.
12.6.Иргэдийн төлөөлөгч санал нэгтэйгээр дүгнэлт гаргасан бол саналаа нэгтгэнэ.
12.7.Иргэдийн төлөөлөгчид санал зөрсөн тохиолдолд саналаа тус тусдаа гаргаж болно. Энэ тохиолдолд шүүх бүрэлдэхүүн олонхийн саналыг харгалзан үзнэ.
12.8.Иргэдийн төлөөлөгчийн дүгнэлт гарын үсэг зурснаар баталгаажна.
12.9.Иргэдийн төлөөлөгч дүгнэлт гаргахаас болон дүгнэлтэнд гарын үсэг зурахаас татгалзах эрхгүй.”
7/14 дүгээр зүйлийн 14.4 дахь хэсэг:
“14.4.Нутгийн захиргааны байгууллага энэ хуулийн 9.3, 12.4-т заасны дагуу сонгогдсон иргэдийн төлөөлөгчийг шүүх хуралдаанд оролцуулах нөхцлийг бүрдүүлэхэд дэмжлэг үзүүлнэ.“
8/16 дугаар зүйлийн 16.3 дахь хэсэг:
“16.3.Энэ хуулийн 3.9.3, 10.1-д заасныг зөрчсөн иргэдийн төлөөлөгчийг нэг сарын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг хоёроос тав дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.”
2 дугаар зүйл.Шүүхийн иргэдийн төлөөлөгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 12 дугаар зүйлийн гарчигийн “иргэдийн төлөөлөгч” гэсний дараа “шүүх хуралдаанд” гэж, 12 дугаар зүйлийн 12.1 дэх хэсгийн “хянан шийдвэрлэх” гэсний дараа, “шүүх хуралдаанд” гэж нэмсүгэй.
3 дугаар зүйл.Шүүхийн иргэдийн төлөөлөгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн дараах хэсэг, заалтыг дор дурдсанаар өөрчлөн найруулсугай:
1/1 дүгээр зүйлийн 1.1 дэх заалт:
“1.1.Шүүн таслах ажиллагаанд олон нийтийн хяналт тавих тогтолцоог бий болгох зорилгоор шүүх хуралдаанд иргэдийн төлөөлөгчийг оролцуулах, түүнтэй холбоотой харилцааг энэ хуулиар зохицуулна.”
2/3 дугаар зүйлийн 3.3.1 дэх заалт:
“3.3.1.шүүх хуралдааны тов мэдсэнээс хойш шүүх хуралдаан болох хүртэлх хугацаанд хэргийн материалтай танилцах, түүнээс тэмдэглэл хийх;
3.3.2.шүүх хуралдааны үед тодруулах асуулт тавих замаар нотлох баримт шинжлэхэд оролцох;”
3/8 дугаар зүйлийн 8.2 дахь хэсэг:
8.2.Шүүхийн тамгын газраас нутгийн захиргааны байгууллагатай хамтран гаргасан иргэдийн төлөөлөгчийн нэрсийн нэгдсэн жагсаалтыг шүүхийн тамгын газрын дарга батална.”
4/9 дүгээр зүйлийн 9.3 дахь хэсэг:
“9.3.Шүүх хуралдааны тов зарлагдмагц энэ хуулийн 13.1-т заасан мэдээллийн санд нэр нь орсон шүүх хуралдаанд орох гурав хүртэл, нөөцөд гурав хүртэл иргэдийн төлөөлөгчийг шүүх хуралдаан тус бүрд сугалаагаар хуваарилна.”
5/10 дугаар зүйлийн 10.1 дэх хэсэг:
“10.1.Иргэдийн төлөөлөгч дараах үндэслэл байвал шүүх хуралдаанаас татгалзан гарах үүрэгтэй:”
6/12 дугаар зүйлийн 12.2 дахь хэсэг:
“12.2.Энэ хуулийн 9.3, 12.4-т заасан шүүх хуралдаанд оролцохоор сонгогдсон иргэдийн төлөөлөгч шүүх хуралдаанд оролцох боломжгүй бол нөөцөд байгаа иргэдийн төлөөлөгчдөөс сонгож шүүх хуралдаанд оруулна.”
7/14 дүгээр зүйлийн 14.3 дахь хэсэг:
“14.3.Иргэдийн төлөөлөгчийн үйл ажиллагааг явуулахад шаардлагатай зардлыг тухайн шүүхийн төсөвт тусгана.”
4 дүгээр зүйл.Шүүхийн иргэдийн төлөөлөгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.4 дэх хэсгийн “шийдвэрлэхээ” гэснийг “дүгнэлт гаргахаа” гэж, 5 дугаар зүйлийн 5.1.6 дахь заалтын “нэг жилийн” гэснийг “гурван сарын” гэж, 9 дүгээр зүйлийн 9.1 дэх хэсгийн “8.6” гэснийг “13.1” гэж, 9 дүгээр зүйлийн 9.2 дахь хэсгийн “8.6-д заасан нэрсийн жагсаалтаас долоо хоног тутам 10-15” гэснийг “8.2-т заасан нэрсийн жагсаалтаас долоо хоног тутам 10-30” гэж, дөрөвдүгээр бүлгийн гарчигийн “шүүн таслах ажиллагаанд” гэснийг “шүүх хуралдаанд” гэж, 5.1.4 дэх хэсгийн “эрүүгийн байцаан шийтгэх болон иргэний хэрэг хянан шийдвэрлэх, захиргааны хэрэг” гэснийг “тухайн шүүхэд хянагдаж байгаа хэрэг, маргааны” гэж, 12 дугаар зүйлийн 12.1 дэх хэсгийн “нэг” гэснийг “гурав хүртэл”, 16 дугаар зүйлийн 16.1 дэх хэсгийн “хоёроос тав” гэснийг “ нэгээс гурав”, 16.2 дахь хэсгийн “гурваас дөрөв” гэснийг “хоёроос дөрөв” гэж тус тус өөрчилсүгэй.
5 дугаар зүйл. Шүүхийн иргэдийн төлөөлөгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.4 дэх хэсгийн “хэрэг, маргааныг”, 7 дугаар зүйлийн 7.2 дахь хэсгийн “Шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 3.1.2-т заасан ”, 8 дугаар зүйлийн 8.1 дэх хэсгийн “, иргэдийн төлөөлөгчийг сургалтад хамруулах нэгдсэн төлөвлөгөөг тус тус” гэснийг хассугай.
6 дугаар зүйл. Шүүхийн иргэдийн төлөөлөгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 4.1.7, 8.6, 11.3, 14.2 дахь хэсгийг хүчингүй болсонд тооцсугай.
7 дугаар зүйл.Энэ хуулийг 2015 оны ... дүгээр сарын ...-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.
ГАРЫН ҮСЭГ
