Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын санаачлагаар EBI хүрээлэнгээс зохион байгуулж буй Мьянмарын сэтгүүлчдийн уулзалт-сургалт үргэлжилж байна. Мьянмарын холбооны улсын хамгийн нөлөө бүхий хэвлэл, мэдээлийн хэрэгслүүдийг төлөөлсөн 20 сэтгүүлч уг арга хэмжээнд хамрагдаж байгаа юм.
Сэтгүүлчдийн дунд халуун дулаан яриа хөөрөө өрнүүлэв
Тэднийг өчигдөр Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зөвлөх А.Ганбаатар, Ардчилсан намын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ц.Оюундарь нар хүлээн авч уулзлаа.
Ардчилсан намын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ц.Оюундарь энэ үеэр “Би улс төр судлаач, эдийн засагч мэргэжилтэй ч ажлынхаа гарааг сэтгүүлчээр эхэлсэн” хэмээгээд “Ардчиллын үнэ цэнэ” сэдэвт илтгэлээрээ Ардчилсан хувьсгал, Ардчилсан намын үүсэл хөгжлийн талаар танилцууллаа. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зөвлөх А.Ганбаатар Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийг хэрхэн явуулдаг, сонгуульд учирч байсан саад бэрхшээл, алдаа онооны талаар танилцуулав. Тэрээр Монголын ардчиллын гол үнэт зүйл нь чөлөөт, ардчилсан сонгууль, монголчууд ардчилсан өөрчлөлтийг тайван замаар явуулсан нь онцлог болох талаар тайлбарлаж байлаа. Мьянмарын сэтгүүлчид Монголд улстөрийн намууд ямар зарчмаар санхүүждэг, улстөрийн сонгуулийн явц ямар байдаг зэргийг сонирхон асууж санал бодлоо солилцлоо.
Мөн Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зөвлөх А.Ганбаатар, Ардчилсан намын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ц.Оюундарь нар сэтгүүлч мэргэжилтэй гэдгээрээ тэдний сонирхлыг ихэд татаж байв. Аль ч орны сэтгүүлчид хил хязгааргүй үйл ажиллагаа явуулж, харилцан нөхөрлөдөг уламжлалтай. Тиймээс тэд үдийн зоогийн ширээний ард илэн далангүй халуун дотно яриа өрнүүлж, төрөлх хэлээрээ нутгийнхаа дууг дуулж өгсний хариуд монголчууд ч “Халуун элгэн нутаг” дуугаар ая өргөв.
Монголын сэтгүүлчид ардчилсан хувьсгалд онцгой үүрэгтэй оролцсон
Мьянмарын сэтгүүлчид өнөөдөр Монгол Улс дахь хэвлэлийн эрх чөлөөний сэдэвт гол анхаарлаа хандуулав. МСЭ-ийн ерөнхийлөгч Б.Галаарид, “Глоб интернэшнл” ТББ-ын тэргүүн Х.Наранжаргал, Монголын ардчилсан хувьсгалын анхдагчдын нэг, сэтгүүлч С.Амарсанаа нар тэдэнд Монгол Улс дахь хэвлэлийн эрх чөлөө, хараат бус хэвлэл, мэдээллийн талаар лекц уншсан юм.
Сэтгүүлч С.Амарсанаа 1990 оны ардчилсан хувьсгалд сэтгүүлчид, хэвлэл, мэдээллийн байгууллагууд онцгой үүрэгтэй оролцож, хувьсгалыг тайван замаар хийх, ард иргэдийг шинэчлэлд уриалан дуудахад гол үүрэг гүйцэтгэснийг онцолж байлаа. МСЭ-ийн ерөнхийлөгч Б.Галаарид Монголын шинэ үеийн сэтгүүлзүй 101 жилийн түүхтэй. Түүнээс сүүлийн 24 жил нь ардчилсан, чөлөөт сэтгүүлзүйн түүх юм гэдгийг дурдаж байв. Сэтгүүлзүй бол нийгмийн хариуцлагатай, онцгой салбар учраас Монголын сэтгүүлчид улс орондоо ардчиллыг тогтооход үнэтэй хувь нэмэр оруулсан гэлээ. Мьянмарын сэтгүүлчид хэвлэл, мэдээллийн байгууллагыг ямар зарчмаар байгуулдаг, хэвлэлүүд төрийн болон ТББ-тай хэрхэн харилцан ажиллаж мэдээлэл цуглуулдаг талаар сонирхсон юм.
“Глоб интернэшнл” ТББ-ын тэргүүн Х.Наранжаргал Монголд 1990 оноос анхны хувийн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслүүд үүсч, 1998 онд Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хууль батлагдаж, 1999 оны эхээр төрийн мэдэлд байсан хэвлэлүүдийг хувьчилсан талаар танилцууллаа. Монголын сэтгүүлзүйн хувьд 1990-ээд он бол чөлөөт хэвлэлийн алтан үе байсан гэдгийг мөн тэмдэглэв.
“Социализмын үед Монголд нам, төрийн мэдлийн цөөн хэдхэн хэвлэл байсан бол 1999 он гэхэд төрийн мэдэлд хэвлэл, мэдээллийн хэрэгсэл байхыг хориглосон. Өдгөө олон нийтийн статустай цөөн хэвлэл, мэдээллийн байгууллагаас бусад нь хувийнх. Монгол Улсад 2012 оны байдлаар 166 телевиз, 84 радио, 135 сонин, түүний дотор өдөр тутмын 16 сонин, 99 сэтгүүл, 68 цахим хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд түүнд 4903 сэтгүүлч ажиллаж буйн 60 хувь нь эмэгтэй байна гэсэн судалгаа байдгийг мөн танилцуулав. Үзэгч, сонсогчдын 93 хувь нь телевиз, 54 хувь нь интернэт, 12 хувь нь сонин, 12 хувь нь радио, есөн хувь нь сэтгүүлээс мэдээлэл авдаг” гэлээ.
Мөн хэвлэл, мэдээллийн эрх чөлөө, хэвлэн нийтлэх эрхтэй холбоотой хууль, тогтоомж, журам, заавруудаас танилцуулж, Мьянмарын сэтгүүлчид сонирхсон асуултууддаа хариулт авлаа.
Зах зээлд шилжсэн туршлагаас судлав
Мьянмарын сэтгүүлчдэд Монгол Улсын Ерөнхий прокурор Д.Дорлигжав, Нийслэлийн Засагдаргын Тамгын газрын дарга Ё.Гэрэлчулуун нар өмч хувьчлал, зах зээлийн эдийн засаг, үнийн бодлогын асуудлаар лекц уншиж, харилцан ярилцлаа. Тэд 1990 онд социалист тогтолцоотой, төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засагтай, бүх өмч хөрөнгө нь улсын мэдэлд байсан Монгол Улс хэрхэн ардчилал, зах зээлийн эдийн засагт шилжсэн, банкны тогтолцоог хэрхэн өөрчилж, үнэ чөлөөлсөн, арилжааны банкуудыг байгуулж, чөлөөт худалдааг хэрхэн явуулсан, өмч хувьчлалыг ямар зарчмаар хийсэн зэрэг сэдвийг лекцдээ онцолж байв.
Харилцан ярианы үеэр Мьянмар улсын иргэд хувьдаа үйлчилгээ эрхлэх, газар өмчлөх, хувьчлах боломжтой, компани байгуулах эрх мэдэлтэй, гадаад оронд чөлөөтэй зорчих эрхтэй байгаа зэрэг нь 1990 оны үеийн Монгол Улсынхаас нөхцөл байдал давуу юм гэдгийг Мьянмарын сэтгүүлчид хэлж байлаа. Монгол Улс 1990 онд улстөр, эдийн засаг, нийгмийн шилжилтийг нэгэн зэрэг хийж, богино хугацаанд үр дүнд хүрснийг Мьянмарын сэтгүүлчид сонирхон, энэ талаар асуулт, тодруулга авч байсан юм.
