“Женев хотноо болж буй Цаазаар авах ялын эсрэг дэлхийн дөрөвдүгээр конгресс цар хүрээ, агуулгын хувьд өмнөх онуудад зохиогдож байсан конгрессуудынхаа амжилтыг бататгаж байна. Түүний нэг жишээ нь хэд хэдэн оронд энэ ялыг халах кампанит ажил эхэлсэн. Түүний нэг нь Монгол Улс болж байна. Бүс нутагтаа үлгэр дууриал үзүүлсэн, хүний эрхийг эрхэмлэн дээдэлсэн энэ улсад бид туслахад бэлэн байна” хэмээн Испанийн Гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааны яамны Хүмүүнлэгийн асуудал хариуцсан, цаазаар авах ялын эсрэг үндэсний зохицуулагч, Элчин сайд ноён Рафаел В.Гарагорри хэлээ.
“Цаазаар авах ялыг халсан орнуудын туршлага, тус ялыг халахыг эрмэлзэж буй орнуудад өгөх зөвөлгөө” нэртэй салбар хурлдааны үеэр тэрээр ийнхүү онцолсон бөгөөд аливаа улсад уг ялыг халах хамгийн сайн арга зам бол “дэмжлэгийн бүлгүүд” сайтар ажиллах ёстойг хэлж байв. Тухайлбал цаазаар авах ялыг халахыг дэмжиж буй хүмүүс эвлэлдэн нэгдэж чадвал ард түмэндээ илүү өргөн ойлголт өгч улмаар энэ нь нэг болон нэг хэсэг хүмүүсийг хүсч буй зүйлээс илүү нийт ард түмний дэмжлэгийг авч чадвал тус ялыг халахад үр дүнтэй арга болно хэмээн тодотгож байв.
Цаазаар авах ялын эсрэг дэлхийн 4 дүгээр конгрессийн хоёр дахь өдөр олон чухал онцлох үйл явдлууд болсон юм. Тухайлбал “Хохирогч ба цаазаар авах ялын асуудал”, “Шашинууд ба Цаазаар авах ялын асуудал, түүнд тулгамдаж буй давуу тал хийгээд бэрхшээлүүд”, “Цаазаар авах ялыг халах хамтын ажиллагааны хөгжил”, “Цаазаар авах ялыг халахад улс төрийн шог зургууд хэрэглэх нь”, “Цаазаар авах ялыг халах хуулийн хүчин зүйл”, “Ойрхи дорнод болон хойд Африкт дахь цаазаар авах ялыг халах стратеги”, “Цаазаар авах ялыг халахад академик судалгааг хэрэглэх нь”, “АНУ, БНХАУ, Япон дахь цаазаар авах ялыг халах сорилт” зэрэг олон чухал сэдвээр салбар хуралдаанууд амжилттай үргэлжлэв.
Салбар хуралдаан дотроос тус ялын эсрэг хориг зарлаад буй манай улсын нөхцөлтэй хамгийн ойрхон сэдэв нь Эмнести Интернэшнл байгууллагаас зохион байгуулсан цаазаар авах ялыг хориглох болон халахад Азийн орнуудын хууль зүйн гарц ямар байгааг өгүүлсэн хэлэлцүүлэг болов.
Уг салбар хуралдаанд оролцогчдын үзэж байгаагаар цаазаар авах ялыг халах стратегиа тодорхойлж, тус ялыг халж чадсан орнуудын туршлагуудыг харьцуулан судалж үйл ажиллагааны зураглал хийх нь нь ихээхэн үр дүнтэй арга юм гэж оролцогчид хэлж байв.
Тус хурлын оролцогч Тайваны цаазаар авах ялыг халах холбооны гүйцэтгэх захирал Лин Синви нэгэн жишээ өгүүлэв. 2000 оны 4 дүгээр сард Тайваны Ерөнхийлөгч Чэн Шүй Биан мэдэгдэл хийж Тайвань нь цаазаар авах ялыг халах байр суурьтай байна гэдгийг зарласан байна. Дараа нь 2001 оны 5 дугаар сард Тайваны Хууль зүйн сайд Чэн Дин-нан гурван жилийн дотор тус ялыг халах зорилтоо тодорхойлсон байна. Түүний дараа төрийн зүгээс гаргасан энэхүү мэдэгдлийг хуульчид, эрдэмтэд, сэтгүүлчид, хүний эрхийн төлөөх тэмцэгчид, оюутнууд зэрэг нийгмийн олон салбар мэргэжлийн хүмүүс дэмжиж эвлэлдэн нэгдэж цаазаар авах ялыг халах явдлыг бүх нийтийн үйлс болгож чадсан байна.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж Монгол Улсад цаазаар авах ялыг халахад тодорхой цаг хугацааны зорилт тавьж 2011 он гэхэд Монгол Улс уг ялаас бүрэн ангижрахаар идэвхитэй ажиллаж байгааг уг хурлын оролцогчид сайшааж байв.
Конгрессийн хоёр дахь өдөр Монголын төлөөлөгчид Испани, Францын төлөөлөгчидтэй болон Sant’Egidio холбоо, MVFHR (Murder Victims’ Families for Human Right), Death Penalty Focus, Hands of Cain, FIDH (Олон Улсын хүний эрхийн холбоо), Penal Reform International, FIACAT зэрэг хүний эрхийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг нөлөө бүхий Төрийн бус байгууллагын төлөөлөгчидтэй туршлага солилцох уулзалтанд оролцож Франц, Испаниийн телевиз болон Щвейцарын “Чөлөөт шугам” сонинд ярилцлага өгөв.
Цаазаар авах ялын эсрэг дэлхийн 4 дүгээр конгресс үргэлжилж байгаа бөгөөд өнөөдөр 2010 оны 2 дугаар сарын 26-нд Монголын төлөөлөгчдийн багийн тэргүүн Э.Бат-Үүл үг хэлж Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн мэндчилгээг Нэгдсэн хуралдаан дээр уншиж танилцуулах юм.
