Эрх мэдлийг төлөөллөөс оролцоонд шилжих замаар эдэлнэ
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар иргэд, орон нутагт төсвийн эрх мэдлийг шилжүүлэхтэй холбоотой асуудлаар “Иргэдийн ардчилал” нээлттэй хэлэлцүүлэг “Иргэний танхим”-д өнөөдөр зохион байгуулав.
Нээлттэй хэлэлцүүлгийг Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Д.Баттулга нээж, Ерөнхийлөгчийн зөвлөх Л.Дашдорж “Орон нутаг, иргэдэд төсвийн эрх мэдлийг шилжүүлэх нь”, УИХ-ын гишүүн Р.Гончигдорж, Ч.Улаан нар “Орон нутгийн төсвийн харилцаанд шинэтгэл хийх нь”, Швейцарийн Холбооны Улсын Элчин сайд Блэйз Годе “Швейцарийн шууд ардчиллын жишээ”, Улс төрийн боловсролын академийн захирал Б.Баттүвшин “Хот, аймаг, сумын дүрэм”, Тогтвортой амьжиргаа II төслийн захирал А.Хашцэцэг “олон нийтийн оролцоотой худалдан авах үйл ажиллагааг зохион байгуулах нь”, НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн ажилтан Ц.Даваадулам “Иргэдийн оролцоог хангах,орон нутгийн захиргааг чадавхижуулах нь” гэсэн сэдвүүдээр товч илтгэл тавьж, чөлөөт хэлэлцүүлэг хийлээ.
УИХ–д өргөн барьсан Төсвийн тухай хуулийн төслийг яаралтай хэлэлцэн батлах хэрэгтэй. Гэхдээ энэ нь эдийн засгийн суурь зарчимд тулгуурласан байх шаардлагатай. Иргэд, орон нутагт төсвийн эрх мэдлийг шилжүүлэхэд үүргийн хуваарилалттайгаа хамт очно. Өөрөөр хэлбэл орон нутаг шийдвэр гаргана, бас түүнийгээ хэрэгжүүлэх үүрэг ч хүлээнэ. Иймээс иргэдийн оролцоо нэн чухал. Иргэдийн оролцоогүйгээс төсөвт тэдний хүсээгүй зүйлийг тусгаж үр ашиг багатай ажил хийж байна. Эдийн засгийн өсөлтийг орон нутгийн эрх мэдлийг бэхжүүлэхтэй уялдуулж хангах, төвлөрлийг сааруулахадаа хот, аймаг, сум, дүүргийн үүрэг, хариуцлагыг зааглах, зарлагын стандартуудыг /дээд хэмжээг/ тогтоож өгөх хэрэгтэй. Орон нутгийн татварыг өөрсдөө хөдөлгөх эрх олгож, орлого, зарлагын зөрөөг урсгал татаасаар зохицуулдаг болгоё. Орон нутгийн хөгжлийн санд төсвөөс олгох мөнгө, урсгал төсвийн суурь тэнцлийн ашиг, татвар нэмэгдүүлсний зөрөө орлого, дотоод гадаадын хандив зэргийг төвлөрүүлж байя. Төсвөөс олгох мөнгийг загварчилсан байдлаар шилжүүлэх, ингэхдээ орон нутгийн хөгжлийн индекс, хүн амын тоо, нутаг дэвсгэрийн хэмжээ, орон нутгийн татварын идэвхжилт зэргийг харгалзах нь зүйтэй. Иргэдийн чадамжийг бий болгох сургалт их чухал. Эрх мэдлээ эдэлж чаддаг, бас эдлэх чадамжтай байх ёстой. Нэгдсэн төсвийн хууль, Төсвийн удирдлага, санхүүжилтийн хуулийг шинэчлэх цаг нь болсон. Эдгээр хуулийг баталж байх үеэс манай эдийн засгийн үзүүлэлт одоо 10 дахин, хөрөнгө оруулалт 15 дахин нэмэгдсэн байна. Орон нутгийн төсвийн харилцаанд өөрчлөлт хийнэ гэдэг зарим нэг шинэчлэл хийнэ гэсэн үг биш. Тиймээс хуулийн төсөл дээр сайн ажиллах хэрэгтэй гэхчлэн илтгэгчид ярьж байв.
Шууд ардчилал нь ард иргэд томоохон улс төрийн шийдвэр гаргахад оролцоно гэсэн үг. Швейцарьт иргэд наад зах нь жилдээ 5 удаа саналаа илэрхийлдэг. Ингэснээр нэг хүн жилд 30 шийдвэр гаргахад оролцож байгаа юм. Шууд ардчилал нь зөвшилцөлд хүргэдэг. Үр дүн нь улс төрийн тогтвортой байдал, аюулгүй байдал гэж Швейцарийн элчин сайд ярилаа.
Хот, аймаг, сум, дүүргийн дүрэм нь түвшин тус бүртээ ямар асуудлыг зохицуулах, хот, иргэн хоёр яаж харьцах, захиргаа ямар үүрэг хариуцлага хүлээх, төлөвлөгөөг хот яаж хийх, татвар, төсөв, санхүүгийн асуудлыг хэрхэх, шийдвэр гаргахдаа олон нийтийн оролцоог хангах, үйл ажиллагаанд үнэлэлт дүгнэлт өгөх, засаг захиргаанд иргэд яаж хяналт тавих вэ гэдийг тусгаж байгаа гэж улс төрийн боловсролын академийн захирал Баттүвшин хэлэв.
Эрх мэдлийг төлөөллөөс оролцоонд шилжих замаар эдэлнэ
